اوان نوجوانی باید هوشیار بود تا به دامان شیطان درنغلطیم و یا از دام او برهیم تا به سالمندی و پیری در اطاعت خداوند برسیم؛ فرصتی خدادادی برای پا نهادن در سفری به سوی بی‌نهایت.

فصل ششم: حقوق سالمند

یکی از مشکلات جامعه سالمندی، محرومیت تدریجی آنها از حقوق خویش است. سالمندان به تدریج کنار زده می‏شوند، مراقبان آنها از فشار کار به تنگ می‏آیند و دلسوزی خویش را از دست می‏دهند و حرمت سالمندان را زیر پا می‏نهند. با آنها مخالفت می‏شود و گاه کوچکترها خود را بر ایشان مقدّم می‏دارند. فقر و پریشان‌حالی نیز در موارد بسیاری، دامنگیر سالمندان می‏شود و همزمان با افزایش هزینه‏های مراقبتی و درمانی، کاهش چشمگیری در درآمد آنان روی می‏دهد. این مشکلات، جدا از بی‌احترامی‏های گاه و بیگاه نسل جوان به ایشان است که عرصه را بیش از پیش بر سالمندان تنگ می‏کند.

فصل ششم، توصیه‏های دینی را در این باره گرد آورده است. تکریم و احترام نهادن به سالمند، نیکی و مهربانی با او، مقدّم داشتن او در سخن یا پیش‌نماز شدن، جای دادن به او در مجلس و پرهیز از بی‌اعتنایی به او، از حقوق تأکید شده سالمند در احادیث است.

نکته جالب توجّه، «حق بازنشستگی» است که امام علی علیه السلام بر آن تاکید ورزیده است؛ مساله‏ای که می‏تواند بسیاری از نگرانی‏ها و تشویش خاطر سالمندان بازنشسته را بزداید. در صورت برقراری حقّ بازنشستگی کافی، نیاز اقتصادی سالمندان به خانواده و فرزندان و خویشان و دوستان، بر طرف

بخش سوم: امور بهداشتی

برخی کارهای بهداشتی نیز بر طولانی شدن عمر انسان، اثر دارند مانند شستن دستها پیش از غذا خوردن، طول دادن نشستن بر سر سفره، غسل کردن با آب گرم، خوردن سیب در سحر، خوابیدن بر سمت چپ بدن، خوردن زودهنگام صبحانه، به پا کردن کفش خوب، ازدواج با دختر باکره و کاستن از آمیزش جنسی، کم خوردن و چیدن ناخن در هر جمعه.

بخش چهارم: رعایت این امور

برخی امور پراکنده دیگر نیز از جمله عوامل طولانی شدن عمر ذکر شده‌اند مانند نبریدن بدون ضرورت درختان سبز و زنده و بدهکاری اندک. وام و بدهی، باری سنگین بر انسان است که پشت آدمی را خم می‏کند و موجب تشویش روانی اوست. باری بر روان انسان و فرساینده آن.

فصل پنجم: عوامل کوتاه شدن عمر

با پذیرش نیکو بودن عمر، بدیهی است که کوتاهی عمر، گونه‏ای خسارت است. کوتاهی عمر، زمینه اکتساب آخرت و فرصت توشه‌اندوزی برای قیامت را از انسان می‏گیرد. از این رو نیاز است عوامل کوتاه شدن عمر را بشناسیم تا از آنها بپرهیزیم. گناه و ستم، به گونه کلّی از اسباب کوتاه شدن عمر هستند؛ امّا برخی احادیث به گناهان خاصّی اشاره نموده و بر پیامد زیانبار آنها در تاثیرشان بر عمر آدمی تاکید کرده اند. در احادیث متعدّدی، نافرمانی پدر و مادر، صله رحم نکردن و بریدن از خویشان، ادّعای نابه‌جای امامت، زنا و ترک نیکوکاری از عوامل کوتاهی عمر شمرده شده‌اند بخش مهمّی از گناهان در همان روزگار جوانی روی می‏دهد؛ از این رو از همان