335
حديث پژوهي

المتهجّد ، وسائل الشيعة ، بحارالأنوار ، و ... ياد شده است ؛ چنان كه روايت هايى نيز كه به گونه اى ضمنى نوروز را تأييد مى كنند در : الكافى ، كتاب من لايحضره الفقيه و دعائم الاسلام منقول است .شايد همين كثرت فتواها و نقل ها سبب شده است كه صاحب «جواهر» بگويد :
غسل روز نوروز ، نزد متأخرانْ مشهور است ؛ بلكه مخالفى در آن نديديم . ۱
بجز اين ، تلاش محدّثان و فقيهان در پاسخگويى به ديدگاه مخالفان نيز درخور درنگ است . علاّمه مجلسى در « بحارالأنوار» ، بيشترين كوشش را در اين باره به انجام رسانده و شبهه هاى مخالفان را پاسخ گفته است ؛ وى در قسمتى از نوشتار مفصّلش در نقد روايت ابن شهرآشوب (در مذمت نوروز) ، مى نويسد :
اين حديث ، با روايت هايى كه معلّى بن خنيس آورده مغايرت دارد و بر جايگاه نداشتن نوروز در شريعتْ دلالت دارد ؛ ليك روايت هاى معلّى از نظر سند ، قوى تر و نزد اصحاب ،مشهورتر ند .
از سوى ديگر مى توان گفت كه اين ، حديث تقيه است ؛ چرا كه در روايات المناقب ابن شهرآشوب ، مطالبى ذكر شده كه زمينه تقيه دارد . ۲
پس از وى نيز عالمان ديگرى به پاسخگويى اجمالى يا تفصيلى گام برداشته اند .
شيخ انصارى در نقد روايت المناقب مى گويد :
روايت «مناقب» نمى تواند با احاديث معلّى معارضه كند ؛ زيرا روايت معلّى نزد اصحاب ، از شهرت بيشترى برخوردار است و احتمال تقيّه در روايت «مناقب» وجود دارد . ۳

همچنين صاحب «جواهر» در دفاع از روايت هاى معلّى و نقد حديث «مناقب» مى نويسد :

1.المستند ، ج۱۷ ، ص۲۹۹ .

2.بحارالأنوار ، ج۵۶ ، ص۱۰۰ .

3.كتاب الطهارة ، ص۳۲۸ .


حديث پژوهي
334

ابن فهد (م۸۴۱ق) در المهذّب البارع ۱ و محقق كَرَكى (م۹۴۰ق) در جامع المقاصد . جامع المقاصد ، ج۱ ، ص۷۵ . و شهيد ثانى (م۹۶۶ق) در المسالك ۲ و شرح اللمعة ۳ و محقق اردبيلى (م۹۹۳ق) در مجمع الفائدة و البرهان ۴ و شيخ بهايى (م۱۰۳۰ق) در جامع عباسى ۵ و الحبل المتين ۶ و فاضل هندى (م۱۱۳۷ق) در كشف اللثام ۷ و شيخ يوسف بحرانى (م۱۱۸۶ق) در الحدائق الناضرة ۸ و كاشف الغطاء (م۱۲۲۸ق) در كشف الغطاء ۹ و نراقى (م۱۲۴۵ق) در مستند الشيعة ۱۰ و صاحب جواهر در (م۱۲۶۶ق) جواهر الكلام ۱۱ و شيخ انصارى (م۱۲۸۱ق) در كتاب الطهارة ۱۲ و . . . بدين آدابْ فتوا داده اند .
همچنين در كتب فتوايى و فقهى معاصر ، چون : العروة الوثقى ، ۱۳ جامع المدارك ، . جواهر الكلام، ج۵، ص۴۰. المستند ۱۴ و . . . فتوا بدين آداب به چشم مى خورد .
در كتب روايى نيز ـ چنان كه در بخش نخست آورديم ـ ، آداب نوروز ، در : مصباح

1.المهذّب البارع ، ج۱ ، ص۱۹۴ـ۱۹۵ .

2.شرح اللمعة ، ج۱ ، ص۳۱۶ .

3.مسالك الأفهام ، ج۱ ، ص۱۷۱ .

4.مجمع الفائدة والبرهان ، ج۲ ، ص۷۳ .

5.جامع عباسى ، ص۱۱ و ۷۸ .

6.الحبل المتين ، ص۸۰ .

7.كشف الغطاء ، ص۳۲۴ .

8.مستند الشيعة ، ج۱ ، ص۲۰۸ .

9.جواهر الكلام ، ج۵ ، ص۴۰ .

10.همان جا .

11.العروة الوثقى ، ج۱ ، ص۴۶۱ و ج۲۲ ، ۲۴۲ .

12.جامع المدارك ، ج۳ ، ص۱۸۲ .

  • نام منبع :
    حديث پژوهي
    سایر پدیدآورندگان :
    مهدی مهریزی
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1381
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 2423
صفحه از 462
پرینت  ارسال به