زن در سخن و سيره امام على ^۱

مقدمه

بررسى مسئله زن در سخنان امام على عليه السلام ، سهلِ ممتنع است . آنچه در نهج البلاغه و ساير متون تاريخى و حديثى به ايشان منسوب است ، آهنگى ملامتگر و تنقيص كننده دارد . اين امر ، زمينه گفت وگوهاى فراوان و داورى هاى متناقض را پيش آورده است . بررسى جايگاه زن در انديشه امام على عليه السلام ، مستلزم گردآورى تمام سخنان و قضاياى تاريخى در اين باره ، و آگاهى گسترده از وضعيت تاريخى و اجتماعى آن دوران است . همچنين بررسى اسناد و متون منقول ، از لحاظ درستى انتساب و استوارى متن ، مهم ترين مرحله چنين پژوهشى خواهد بود ، تا در پرتو آن ، سره از ناسره بازشناخته شود .
رسالت اصلى اين نوشتار ، گزارش سخنان امام على عليه السلام در باره زن ، ارائه تحليل هاى متفاوت متفكران در اين باب و نشان دادن راهكارها براى تحليل جامع است ، و نويسنده بر آن است كه در گزارش سخنان و ارائه تحليل ها ، در حد توان به

۳ . يكى از دو دليل ، نسبت به مورد اجتهاد و تعارض ، ورود داشته باشد .
ب . وجود ترجيح دلالى ، مانند :
۱ . تعارض عموم و اطلاق ،
۲ . دوَران بين تخصيص و نسخ ،
۳ . دوران ميان تقييد مطلق يا حمل امر و نهى بر استحباب و كراهت ،
ج . تعارض ميان بيش از دو دليل ، مانند :
۱ . يك عام و دو خاص ،
۲ . دو عام و يك خاص . ^۱
۳ . امام(ره) در بحث تعادل و ترجيح ، با كنار نهادن بحث هاى انتزاعى و ذهنى ، به تجزيه و تحليل روايات علاجيه پرداخته است .
* * *
تا اين جا به اختصار ، پاره اى از اصول و قواعد را در حوزه فقه الحديث از لابه لاى آثار و گفتار آن مرد بزرگ استخراج كرديم و اميدواريم اين نوشتار ، درآمدى باشد براى بحث هاى گسترده تر و عميق تر .