225
حديث پژوهي

امام خمينى و فقه الحديث ۱

شخصيت هاى بزرگ كه از جامعيت علمى و عملى برخوردارند ، به سختى شناخته مى شوند ؛ زيرا غالباً يك جنبه از علوم يا رفتار و خصلت هايشان ، سبب پنهان ماندن ديگر زوايا و ابعاد شخصيتى آنان مى گردد .
امام خمينى رحمه الله در دوران معاصر از معدود انديشمندان ، نظريه پردازان و مصلحانى است كه بُعد سياسى او حجاب ديگر ابعاد شخصيت وى شده است . بسيارى از پيروان ايشان در داخل كشور و نيز ارادتمندان وى در فراسوى مرزها و همچنين بسيارى مراكز علمى ، از افكار و انديشه هاى او بى خبرند و او را تنها سياستمدار و يا حدّاكثر مصلحى مى دانند كه در بيدارى مسلمانان كوشيد و توانست با همدلى و همراهى ملّتى غيور و فهيم ، نظامى ريشه دار را سرنگون سازد .
امام خمينى رحمه الله علاوه بر شرح هايى كه بر احاديثْ نگاشت (از قبيل : چهل حديث ، شرح حديث جنود عقل و جهل ، شرح دعاى سَحر ) ، ديدگاه هاى ارزنده اى نيز در زمينه علوم حديث ، در لابه لاى نوشته هاى اصولى ، فقهى ، عرفانى و حتى سخنرانى هاى خويش مطرح ساخته است كه گردآورى آنها مى تواند درآمدى بر مكتب حديثى او باشد .
يكصدمين سال ميلاد امام كه «سال امام خمينى» نامگذارى شد ، فرصتى بود تا

1.اين مقاله ، پيش از اين ، در فصل نامه علوم حديث (ش۱۴ / ويژه امام خمينى) منتشر شده است .


حديث پژوهي
224

(صورت بسته)» حاضر شوند ، تا وقتى كه اعلام مى كند هر كس خودش اين جرم را مرتكب شده برگردد ، ديگر مجرمانْ شناخته نشوند . ۱ بر همين اساس ، پيش از ارتكاب جرم ، مجازات نمى كرد و ابن ملجم را نيز دربند نمى كند . ۲
به همين ترتيب ، به طلحه و زبير اجازه مى دهد كه به مكّه سفر كنند ، به صِرف اين كه سوگند بر زبان آوردند كه مى خواهند براى زيارت بروند و نه توطئه . ۳
و بر همين اساس مى فرمود :

۰.و لست أرى أن أجبر أحداً على عمل يكرهه . ۴

۰.روا نمى بينم كسى را مجبور كنم بر كارى كه خوش نمى دارد .

۰.و نيز مى فرمود :ولا تكلّمونى كما تُكلَّمُ به الجبابرة . . . . ۵

۰.با من ، آن سان كه با جبّاران و ستمگران سخن مى گويند ، سخن نگوييد . القاب پُر طنطنه برايم به كار نبريد . آن ملاحظه كارى ها و موافقت هاى مصلحتى كه در برابر مستبدان اظهار مى داريد ، در برابر من اظهار مداريد . ۶

1.وسائل الشيعة ، ج۲۸ ، ، ص۵۳ ، ح۱ و ص۵۵ ، ح۴ .

2.موسوعة الامام على بن أبي طالب عليه السلام ، ج۷ ، ص۲۰۷ ، ح ۲۹۰۶ .

3.الجمل ، ص ۱۶۶ ـ ۱۶۷ .

4.أنساب الاشراف ، ج۲ ، ص۱۶۲ ؛ تاريخ اليعقوبى ، ج۲ ، ص۲۰۳ .

5.نهج البلاغة ، خطبه ۲۱۶ .

6.سيرى در نهج البلاغه ، ص ۱۲۶ .

  • نام منبع :
    حديث پژوهي
    سایر پدیدآورندگان :
    مهدی مهریزی
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1381
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 2173
صفحه از 462
پرینت  ارسال به