17
حديث پژوهي

نتيجه اين دو مقدمه اين است كه در قرآن مجيد ، برخى از آيات با برخى ديگر تفسير شود و موقعيت پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله و اهل بيت او در برابر قرآن ، موقعيت معلّمين معصومى باشد كه در تعليم خود ، هرگز خطا نكنند و قهراً تفسيرى كه آنان كنند با تفسيرى كه واقعا از انضمام آيات به همديگر به دست مى آيد، مخالف نخواهد بود. ۱
برخى ديگر از پژوهشگران با عنوان «مجالات خدمة السنة للقرآن » از پنج حوزه خدمت حديث به قرآن سخن رانده اند :
۱ . تقرير مضمون قرآن ؛
۲ . تفسير آنچه در قرآن است ؛
۳ . تخصيص عمومات قرآن ؛
۴ . بيان موارد نسخ ؛
۵ . ابداع و بيان احكامى كه در قرآن نيست . ۲
يكى ديگر از حديث پژوهان در كتاب «مكانة السنة في التشريع الاسلامي » نقش قرآن را در وادى تشريع چنين بازگفته است :
نصوص سنّت ، سه دسته است : قسمى از آن ، مؤيّد احكام قرآن است و در اجمال و تفصيل با قرآن سازگارى دارد ، مانند احاديث وجوب نماز ، زكات ، حج و روزه .
دسته اى ديگر مبيّن احكام قرآنى است كه حاوى تقييد مطلق، تفصيل مجمل و تخصيص عام مى باشد ، مانند رواياتى كه احكام مفصّل نماز و روزه را بيان داشته است .
دسته سوم ، رواياتى است كه بر حكمى دلالت دارد كه در قرآن نيست ، مانند حرمت جمع ميان زن و عمه اش ، احكام شفعه ، رجم زانى محصن و . . . .
در دو دسته اوّل ، نزاعى ميان عالمان نيست و در دسته سوم ، اختلاف نظر است .
نويسنده پس از بيان ديدگاه ها نسبت به دسته سوم روايات مى گويد :

1.قرآن در اسلام ، ص۶۰ .

2.أفعال الرسول و دلالتها على الأحكام الشرعية ، محمد سليمان اشقر(چاپ دوم : بيروت ، مؤسسة الرسالة ، ۱۴۰۸ق ./ ۱۹۸۶م .) ج۱ ، ص۳۴ـ۳۶ .


حديث پژوهي
16

پس قرآن ، نه امرى را فروگذار كرده كه به حديثْ نياز باشد و نه در بيانش اجمال و ابهام است كه روشنگرى بطلبد .
اين پرسشى جدّى است و دغدغه گروهى از محققان بوده و هست .
علاّمه طباطبايى ـ كه در مقدمه تفسيرش بر بى نيازى قرآن از غير خود تأكيد ورزيده ۱ ـ در كتاب « قرآن در اسلام» با اين پرسش به طور جدّى مواجه شده و آن را چنين پاسخ گفته است :
آنچه گفته شد ، منافات ندارد با اين كه پيغمبر و ائمه اهل بيت ، عهده دار بيان جزئيات قوانين و تفاصيل احكام شريعت كه از ظواهر قرآن مجيد به دست مى آيد ، بوده اند . و هم چنين سِمَتِ معلمى معارف كتاب را داشته اند چنان كه از آيات ذيل در مى آيد :
«وأنزلنا إليك الذكر لتبيّن للناس ما نزل إليهم» . ۲ «وما آتاكم الرسول فخذوه وما نهاكم عنه فانتهوا» . ۳ «وما أرسلنا من رسول إلاّ ليطاع بإذن اللّه » . ۴ «هو الذي بعث في الاُميين رسولاً منهم يتلوا عليهم آياته ويزكيهم ويعلمهم الكتاب والحكمة» . ۵
به موجب اين آيات ، پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله مبيّن جزئيات و تفاصيل شريعت و معلّمِ الهى قرآن مجيد مى باشد و به موجب حديث ثقلين ، پيغمبر اكرم ، ائمه اهل بيت را در سمت هاى نام برده ، جانشينان خود قرار داده است و اين مطلب ، منافات ندارد با اين كه ديگران نيز با اعمال سليقه اى كه از معلّمين حقيقى ياد گرفته اند ، مراد قرآن مجيد را از ظواهر آياتش بفهمند . ۶
و نيز فرموده است :

1.سوره نساء ، آيه۱۷۴ .

2.الميزان في تفسير القرآن، ج۱، ص۶.

3.همان جا .

4.همان ، آيه ۶۴ .

5.سوره جمعه ، آيه ۲ .

6.قرآن در اسلام ، ص۲۵و۲۶ .

  • نام منبع :
    حديث پژوهي
    سایر پدیدآورندگان :
    مهدی مهریزی
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1381
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 2262
صفحه از 462
پرینت  ارسال به