بايسته هاى پژوهش در حوزه حديث ^۱

اهميت و جايگاه علوم حديث

حديث ، دومين منبع و سند دين شناسى است و تكيه گاه عمده عالمانِ دين به شمار مى رود . تكيه بر اين منبع حيات بخش در برخى حوزه هاى دين پژوهى بيشتر و گسترده تر است ؛ فى المثل ، فقه و بخش هايى از اخلاق ، اين چنين اند ؛ زيرا اصولِ اين دانش ها در قرآن به اجمال و اشاره آمده و تفصيل آن را بايد در حديث يافت . در حوزه مسائل اعتقادى و كلامى نيز روايت هاى بسيارى وجود دارد كه آنچه را در قرآن آمده ، به تفصيل ، بيان كرده است . در مباحث تاريخى هم وضع چنين است . اساسا به هيچ روى نمى توان علوم اسلامى را جداى از حديث ، مطالعه كرد . عالمان و دين پژوهان هم بدون مددجستن از حديث ، نمى توانند به نگرگاه هاى عميق و همه جانبه دست يابند .
با اذعان به اهميّت و جايگاه حديث ، اين نكته را نيز بايد يادآور شد كه اين مجموعه گسترده اى كه در دست ماست ، با سرچشمه هاى خود ، فاصله زمانى بسيارى دارد و در اين فاصله از آفت هايى كه در حوزه هاى معرفتى زندگى بشر وجود داشته ، مصون نمانده است . وجود تحريف در حديث را همگان مى پذيرند ؛ هر چند

تعليقه هاى ايشان بر برخى مجلّدهاى بحار الأنوار .
۵ . الأخبار الدخيلة ، محمدتقى شوشترى (۱۳۲۰ـ ۱۴۱۵ق) ، ۴ج ، مكتبة الصدوق ، تهران ، ۳۱۷ +۳۱۹ +۲۸۷ +۲۷۲ص ، عربى .
۶ . تقيه ، ^۱ على صفايى ، انتشارات هجرت ، قم ، ۱۴۰۹ق ، ص۴۴ـ۵۹ ، فارسى .
۷ . سنّت ، ابوالفضل شكورى ، نشر حُر ، قم ، سوم ، ۱۳۶۰ش ، ص۲۰۵ـ۲۵۶ ، فارسى .
۸ . مجموعه آشنايى با نهج البلاغه ، محمّد دشتى ، مؤلف ، قم ، ۱۳۶۶ش ، ج۲ و ۳ ، ۲۰۰ + ۲۰۰ص ، فارسى .