313
حديث پژوهي

نوروز در روايات اسلامى ۱

دين جهانى ، با آداب و سُنن ملّى چه رفتارى دارد؟ آيا آنها را كنار مى نهد و خود به ساختن آداب و رسوم تازه مى پردازد؟ يا آنها را تأييد مى كند و در كنار خويش مى نشاند؟ و يا از ميان آنها گزينش مى كند؟
نخست بايد دانست كه دين كامل ، آن نيست كه خود ، همه چيز را برعهده گيرد و به جاى همه استعدادهاى آدمى و همه نهادهاى مدنى بنشيند ؛ بلكه دين كامل ، دينى است كه همه اينها را در جاى خود ، به درستى مى بيند و جهتى كلّى به آنها مى دهد و آنچه را از توان «قُواى فردى» و «نهادهاى جمعى» خارج است ، بر عهده مى گيرد . . . و اين ، فلسفه اى عميق دارد ؛ زيرا چنان كه دين ، فعل تشريعى خداوندى است ، قواى آدمى و لوازم تابعه آن (مانند نهادهاى جمعى) نيز فعل تكوينى الهى اند و هيچ گاه تكوين و تشريع ، ناسازگارى ندارند ؛ چرا كه از مبدأ واحدى دستور مى گيرند .
اگر با اين پيش زمينه عقلى به منابع و مصادر دينى بنگريم ، مى يابيم كه خواست دين ، برچيدن بساط سُنن ملّى ـ قومى نيست ؛ بلكه بر آن است كه اين سنّت ها را سَمت و سوى عالى بخشد و دين ، تنها آنچه را كه با فطرت آدمى مغايرت دارد ، برمى چيند . چنان كه قرآن كريم ، حرمت و احترام ماه هاى حرام را ـ كه رسمى جاهلى

1.اين مقاله ، پيش از اين ، در فصل نامه علوم حديث (ش ۱۶) منتشر شده است .


حديث پژوهي
312

جواب : هيچ گونه مدركى براى اين مسئله نيست و اساساً در اسلام ، عنوانى به نام «ولىّ عهدى» نداريم و اگر منظور از ولىّ عهدى ، جانشينى باشد ، طبق مدارك قطعى ، جانشين امام سوم ، امام چهارم است ، نه خواهر گرامى اش حضرت زينب عليهاالسلام .
بلى ؛ از روايات ، در مى آيد كه حضرت زينب در نهضت حسينى كه عليه سلطنت استبدادى يزيد و ستمگران بنى اميّه بود ، طبق وصيّت سيدالشهدا ، وظايف سنگينى به عهده داشت و در عمل به وظيفه ، لياقت علمى و عملى و شخصيّت فوق العاده دينى خود را به ثبوت رسانيد .
اصولاً بايد دانست كه از نظر اسلام ، ارزش انسان در جامعه ، به علم و تقوا(خدمات دينى ، فردى و اجتماعى) است و ساير امور كه در اجتماعات ديگر ، وسيله امتياز و نفوذ مى باشند(مانند ثروت و عظمت ، عشيره و اتباع و شرافت خانوادگى ، و تصدّى مقامات حكومت و قضا و مقامات لشكرى) هيچ گونه ارزش و امتيازى ندارند كه ملاك افتخارشان گرديده ، آنان را مافوق ديگران قراردهد .
در اسلام ، هيچ امتيازى را نبايد ملاك نفوذ و اعمال قدرت قرارداد . بنابراين ، يك بانوى اسلامى مى تواند در امتيازات دينى ، پابه پاى مردان ، پيش رود و اگر عُرضه داشته باشد ، از همه مردانْ جلوافتد . چنانچه مى تواند(به استثناى سه مسئله حكومت و قضا و جنگ) ، در همه مشاغل اجتماعى با مردان ، شركت نمايد . خداى متعال مى فرمايد : «گرامى ترينِ شما پيش خدا ، باتقواترينِ شماست» ۱ و مى فرمايد : «هرگز كسانى كه مى دانند ، با كسانى كه نمى دانند ، برابرنمى شوند» ۲ . ۳

1.سوره حجرات ، آيه ۱۳ .

2.سوره زمر ، آيه ۶ .

3.پرسش و پاسخ ، [علامه] سيّد محمّد حسين طباطبايى ، انتشارات آزادى ، ۱۳۶۱ ، ص ۱۰ ـ ۱۲ .

  • نام منبع :
    حديث پژوهي
    سایر پدیدآورندگان :
    مهدی مهریزی
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1381
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 2274
صفحه از 462
پرینت  ارسال به