موانع فهم حديث ^۱

بهره مندى از زلال نصوص (متون) دينى ، يعنى قرآن و سنّت ، وابسته به تحقّق شرايط و فقدان موانع است . فهم كننده بايد از يك سو توانايى هايى را در خود حاصل كند و از دگر سو ، موانع خُنثا كننده فهم را از خود بپيرايد . به عبارتى ، «برطرف ساختن موانع» به همان اندازه «فراهم بودن توانايى ها و شرايط» ، در فهم درست نصوص ، نقش دارد .
گرچه مسئله شرايط و موانع فهم ، موضوعى فراگير است و در حوزه معرفت شناسى و شناخت ، از آن ، سخن مى رود و انديشمندان مسلمان نيز به خوبى آن را وارسى كرده اند ، اما شاخه هاى مختلف معرفت مى تواند شرايط و موانع ويژه خود را داشته باشد ، و در اين جا سخن از شرايط و موانع فهم در حوزه نصوص دينى و بويژه حديث است . شرايطى كه در فهم درست حديث تأثير دارد ، عبارت است از :
۱ . توجه به عرف زمان شارع در فهم لغات و ساختارها ؛
۲ . نگاه مجموعى به روايات ؛
۳ . اجتهاد در فهم نصوص ؛
۴ . شناخت اهداف شريعت و اصول مسلّم دينى ؛
۵ . شناخت تاريخ صدور روايات ؛