205
حکمت نامه امام حسين (عليه السلام)

۱۷۳.الإرشاد :حسن پسر امام حسن عليه السلام يكى از دختران عمويش امام حسين عليه السلام را از ايشان خواستگارى كرد . امام حسين عليه السلام به او فرمود : «پسر عزيزم ! هر كدام را كه بيشتر دوست دارى ، برگزين» ؛ امّا حسن ، خجالت كشيد و پاسخى نداد .
امام حسين عليه السلام فرمود : «من ، دخترم فاطمه را براى تو برگزيدم كه بيشترين شباهت را به مادرم فاطمه ، دختر پيامبر خدا دارد» .

۱۷۴.دلائل الإمامةـ به نقل از حسين بن زيد ، از امام زين العابدين ، از امام حسين ، از امام على عليهم السلام ـ: شنيدم كه پيامبر خدا مى فرمايد : «فاطمه ، به اين دليلْ فاطمه (بازداشته) ناميده شد كه او و پيروان و فرزندانش از آتش [دوزخ] ، باز داشته شدند» .

۴ / ۲

وفات فاطمه

۱۷۵.الأمالى ، مفيدـ به نقل از على بن محمّد هرمزانى ، از امام زين العابدين ، از امام حسين عليهماالسلامـ: چون فاطمه عليهاالسلام دختر پيامبر صلى الله عليه و آله بيمار شد ، به على عليه السلام سفارش كرد كه امرش را پنهان و خبرش را مخفى بدارد و هيچ كس را از بيمارى اش آگاه نكند و على عليه السلام چنين كرد و خود ، از او پرستارى مى كرد . اسماء بنت عميس نيز ـ كه خدايش بيامرزد ـ ، او را بر مخفى داشتن اين امر ، همان گونه كه فاطمه عليهاالسلام سفارش كرده بود ، يارى مى داد .
چون وفاتش در رسيد ، به اميرمؤمنان وصيّت كرد كه كارش را خود به عهده بگيرد و او را شبانه دفن كند و قبرش را بى نشان و مخفى بگذارد . اميرمؤمنان ، اين كار را به عهده گرفت و فاطمه عليهاالسلام را به خاك سپرد و نشانه هاى قبرش را محو كرد .
چون دستش را از خاك قبر تكاند ، غم به او هجوم آورد و اشك هايش بر گونه هايش ريخت . رو به قبر پيامبر خدا كرد و گفت : «اى پيامبر خدا! از من به تو سلام ، و نيز از دختر و محبوب و روشنىِ چشمت و زائرت و خفته در خاك بقعه ات ؛ او كه خدا پيوستن شتابان به تو را برايش برگزيد .
اى پيامبر خدا! شكيبايى ام براى از كف دادن يار مهربانت ، كم گشته و توانِ حركتم از فقدان سَرور زنان ، سست شده است ، جز آن كه اقتداى من به سنّت تو و اندوهى كه در فراق تو به من دست داد ، تسلّى بخش من در اين مصيبت است كه من ، پس از جان دادنت بر روى سينه ام و بستن چشمانت با دستم ، خود ، عهده دارِ كارَت شدم و تو را در قبر نهادم و سنگش را محكم كردم . آرى ! در كتاب خدا ، درباره بهترين [عامل ]تحمّل [مصيبت] آمده است : «ما از آنِ خداييم و به سوى او باز مى گرديم» .
بى گمان ، امانت ، باز گردانده و گرو ، باز گرفته شده و زهرا ، رُبوده شد . چه زشت به نظر مى آيد آسمان و زمين ، اى پيامبر خدا ! اندوهم جاودان و شبم بى خواب است . اندوه از دلم بيرون نمى رود تا خداوند براى من نيز سراى اقامت تو را برگزيند . غمى دهشتناك و اندوهى هيجان زاست . چه زود از هم جدا شديم ! به خدا شكوه مى بَرَم .
دخترت ، هجوم پشتْ در پشتِ امّتت بر من و خوردن حقّش را به تو خبر مى دهد . وضع او را از خود او بپرس . كه بسى دردمند كه چيزى در دلش عقده مى شود و راهى براى عقده گشايى نمى يابد ، و او به زودى براى تو مى گويد ، و خدا حكم مى رانَد ، و او بهترينِ حاكمان است .
خدا حافظ ، اى پيامبر خدا ! خداحافظىِ كسى كه جدا شدنش از تو ، از روى ناراحتى و ناخوش داشتن نيست . اگر باز مى گردم ، از ملالت نيست و اگر مى مانم ، از بدگمانى به وعده الهى به صابران نيست ، كه صبر ، مبارك تر و زيباتر است . اگر چيرگى اين چيرگان بر ما نبود ، براى هميشه نزد قبرت مى ماندم و در كنارت معتكف مى شدم و چون زنِ فرزندْ مرده ، بر بزرگى مصيبت ، شيون مى كردم . در ديدرَسِ خدا ، دخترت مخفيانه دفن مى شود و حقّش به زور خورده مى شود و آشكارا از [رسيدن به] ارثش بازش مى دارند، در حالى كه از عهد تو مدّتى نگذشته و تو از ياد نرفته اى .
اى پيامبر خدا! به خدا شِكوه مى برم و زيباترين شكيب را از تو مى آموزم . درودهاى خدا و رحمت و بركات او بر تو و فاطمه باد!» .


حکمت نامه امام حسين (عليه السلام)
204

۱۷۳.الإرشاد :إنَّ الحَسَنَ بنَ الحَسَنِ خَطَبَ إلى عَمِّهِ الحُسَينِ عليه السلام إحدَى ابنَتَيهِ ، فَقالَ لَهُ الحُسَينُ عليه السلام : اِختَر يا بُنَيَّ أحَبَّهُما إلَيكَ ، فَاستَحيَا الحَسَنُ ولَم يُحِر ۱ جَوابا .
فَقالَ الحُسَينُ عليه السلام : فَإِنّي قَدِ اختَرتُ لَكَ ابنَتي فاطِمَةَ ، وهِيَ أكثَرُهُما شَبَها بِاُمّي فاطِمَةَ بِنتِ رَسولِ اللّه ِ صلى الله عليه و آله . ۲

۱۷۴.دلائل الإمامة عن الحسين بن زيد عن عليّ بن الحسين عن الحسين بن عليّ عن عليّ بن أبي طالب عليهم السلام: سَمِعتُ رَسولَ اللّه ِ صلى الله عليه و آله يَقولُ : إنَّما سُمِّيَت فاطِمَةُ فاطِمَةَ ؛ لِأَنَّها فُطِمَت هِيَ وشيعَتُها وذُرِّيَّتُها مِنَ النّارِ . ۳

۴ / ۲

وَفاتُها

۱۷۵.الأمالي عن عليّ بن محمّد الهرمزاني عن عليّ بن الحسين بن عليّ عن أبيه الحسين عليهماالسلام :لَمّا مَرِضَت فاطِمَةُ بِنتُ النَّبِيِّ صَلَّى اللّه ُ عَلَيهِ وآلِهِ وعَلَيهَا السَّلامُ ، وَصَّت إلى عَلِيٍّ صَلَواتُ اللّه ِ عَلَيهِ أن يَكتُمَ أمرَها ، ويُخفِيَ خَبَرَها ، ولا يُؤذِنَ أحَدا بِمَرَضِها ، فَفَعَلَ ذلِكَ ، وكانَ يُمَرِّضُها بِنَفسِهِ ، وتُعينُهُ عَلى ذلِكَ أسماءُ بِنتُ عُمَيسٍ رَحِمَهَا اللّه ُ عَلَى استِسرارٍ بِذلِكَ كَما وَصَّت بِهِ .
فَلَمّا حَضَرَتهَا الوَفاةُ وَصَّت أميرَ المُؤمِنينَ عليه السلام أن يَتَوَلّى أمرَها ، ويَدفِنَها لَيلاً ، ويُعَفِّيَ ۴ قَبرَها . فَتَوَلّى ذلِكَ أميرُ المُؤمِنينَ عليه السلام ودَفَنَها ، وعَفّى مَوضِعَ قَبرِها .
فَلَمّا نَفضَ يَدَهُ مِن تُرابِ القَبرِ هاجَ بِهِ الحُزنُ ، فَأَرسَلَ دُموعَهُ عَلى خَدَّيهِ ، وحَوَّلَ وَجهَهُ إلى قَبرِ رَسولِ اللّه ِ صلى الله عليه و آله فَقالَ :
السَّلامُ عَلَيكَ يا رَسولَ اللّه ِ مِنّي ، وَالسَّلامُ عَلَيكَ مِنِ ابنَتِكَ وحَبيبَتِكَ وقُرَّةِ عَينِكَ ، وزائِرَتِكَ وَالبائِتَةِ فِي الثَّرى بِبُقعَتِكَ ، وَالمُختارِ لَهَا اللّه ُ سُرعَةَ اللِّحاقِ بِكَ ، قَلَّ يا رَسولَ اللّه ِ عَن صَفِيَّتِكَ صَبري ، وضَعُفَ عَن سَيِّدَةِ النِّساءِ تَجَلُّدي ، إلاّ أنَّ فِي التَّأَسّي لي بِسُنَّتِكَ وَالحُزنِ الَّذي حَلَّ بي بِفِراقِكَ مَوضِعَ التَّعَزّي ، فَلَقَد وَسَّدتُكَ في مَلحودِ قَبرِكَ بَعدَ أن فاضَت نَفسُكَ عَلى صَدري ، وغَمَّضتُكَ بِيَدي ، وتَوَلَّيتُ أمرَكَ بِنَفسي ، نَعَم وفي كِتابِ اللّه ِ أنعَمُ القَبولِ : «إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّـآ إِلَيْهِ رَ جِعُونَ» ۵ .
لَقَدِ استُرجِعَتِ الوَديعَةُ ، واُخِذَتِ الرَّهينَةُ ، وَاختُلِسَتِ الزَّهراءُ ، فَما أقبَحَ الخَضراءَ وَالغَبراءَ ۶ ، يا رَسولَ اللّه ِ ! أمّا حُزني فَسَرمَدٌ ۷ ، وأمّا لَيلي فَمُسَهَّدٌ ۸ ، لا يَبرَحُ الحُزنُ مِن قَلبي أو يَختارَ اللّه ُ لي دارَكَ الَّتي أنتَ فيها مُقيمٌ ، كَمَدٌ ۹ مُقَيِّحٌ ، وهَمٌّ مُهَيِّجٌ ، سَرعانَ ما فُرِّقَ بَينَنا ، وإلَى اللّه ِ أشكو . وسَتُنَبِّئُكَ ابنَتُكَ بِتَضافُرِ اُمَّتِكَ عَلَيَّ وعَلى هَضمِها حَقَّها ، فَاستَخبِرهَا الحالَ ، فَكَم مِن غَليلٍ مُعتَلِجٍ ۱۰ بِصَدرِها لَم تَجِد إلى بَثِّهِ سَبيلاً ، وسَتَقولُ ، ويَحكُمُ اللّه ُ وهُوَ خَيرُ الحاكِمينَ .
سَلامٌ عَلَيكَ يا رَسولَ اللّه ِ سَلامَ مُوَدِّعٍ ، لا سَئِمٍ ولا قالٍ ۱۱ ، فَإِن أنصَرِف فَلا عَن مَلالَةٍ ، وإن اُقِم فَلا عَن سوءِ ظَنٍّ بِما وَعَدَ اللّه ُ الصّابِرينَ ، وَالصَّبرُ أيمَنُ وأجمَلُ ، ولَولا غَلَبَةُ المُستَولينَ عَلَينا لَجَعَلتُ المُقامَ عِندَ قَبرِك لِزاما ، ولَلَبِثتُ عِندَهُ مَعكوفا ، ولَأَعوَلتُ إعوالَ الثَّكلى عَلى جَليلِ الرَّزِيَّةِ ، فَبِعَينِ اللّه ِ تُدفَنُ ابنَتُكَ سِرّا ، وتُهتَضَمُ حَقَّها قَهرا ، وتُمنَعُ إرثَها جَهرا ، ولَم يَطُلِ العَهدُ ، ولَم يَخلُ مِنكَ الذِّكرُ ، فَإِلَى اللّه ِ يا رَسولَ اللّه ِ المُشتَكى ، وفيكَ أجمَلُ العَزاءِ ، وصَلَواتُ اللّه ِ عَلَيكَ وعَلَيها ورَحمَةُ اللّه ِ وبَرَكاتُهُ . ۱۲

1. لم يحر جوابا : أي لم يردّ جوابا (مجمع البحرين : ج ۱ ص ۴۷۲ «حور») .

2. الإرشاد : ج ۲ ص ۲۵ ، العُدد القويّة : ص ۳۵۵ ح ۱۸ ، عمدة الطالب : ص ۹۸ ، كشف الغمّة : ج ۲ ص ۲۰۵ ، بحار الأنوار : ج ۴۴ ص ۱۶۷ ح ۳ ؛ مقاتل الطالبيّين : ص ۱۶۷ ، سرّ السلسلة العلويّة : ص ۶ نحوه .

3. دلائل الإمامة : ص ۱۴۸ ح ۵۷ وراجع : كشف الغمّة : ج ۲ ص ۸۹ .

4. عَفَتِ الريحُ الأثرَ : أي درسته ومحته (تاج العروس : ج ۱۹ ص ۶۸۷ «عفو») .

5. البقرة : ۱۵۶ .

6. الغبراء : الأرض . والخضراء : السماء ؛ للونهما (النهاية : ج ۳ ص ۳۳۷ «غبر») .

7. السّرمَد : الدائم الذي لا ينقطع (النهاية : ج ۲ ص ۳۶۳ «سرمد») .

8. السُّهد : الأرق (القاموس المحيط : ج ۱ ص ۳۰۵ «سهد») .

9. الكَمْد ـ بالفتح وبالتحريك ـ : تغيّر اللون وذهاب صفائه ، والحزن الشديد ، ومرض القلب (القاموس المحيط : ج ۱ ص ۳۳۳ «الكمدة») .

10. اعتلجَ المَوجُ : التطمَ ، واعتلج الهمّ في صدر ، كذلك على المثل (لسان العرب : ج ۲ ص ۳۲۷ «علج») .

11. القِلَى : البُغض . يقال : قلاهُ يقليه قِلىً وقَلىً : إذا أبغضه (النهاية : ج ۴ ص ۱۰۵ «قلا») .

12. الأمالي للمفيد : ص ۲۸۱ ح ۷ ، الأمالي للطوسي : ص ۱۰۹ ح ۱۶۶ عن عليّ بن محمّد الهرمزداني عن الإمام زين العابدين عنه عليهماالسلام ، بشارة المصطفى : ص ۲۵۸ عن عليّ بن محمّد الهرمزداري عن الإمام زين العابدين عنه عليهماالسلام ، الكافي : ج ۱ ص ۴۵۸ ح ۳ عن عليّ بن محمّد الهرمزاني عن الإمام الحسين عليه السلام ، دلائل الإمامة : ص ۱۳۷ ح ۴۶ عن المفضّل بن عمر عن الإمام الصادق عن آبائه عليهم السلام وليس فيها صدره إلى «وصّت به» ، وكلاهما نحوه ، بحار الأنوار : ج ۴۳ ص ۱۹۳ ح ۲۱ .

  • نام منبع :
    حکمت نامه امام حسين (عليه السلام)
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدى رى‏شهرى، با همكارى: سیّد محمود طباطبایى‌نژاد و سیّد روح الله طبایى، ترجمه: عبدالهادى مسعودى
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 7283
صفحه از 606
پرینت  ارسال به