93
حکمت نامه امام حسين (عليه السلام)

۵۲۸.الخصالـ به نقل از يونس بن عبد الرحمان ، از يكى از شيعيان، از امام صادق عليه السلام ـ: مردى بر عثمان بن عفّان ، كه بر درگاه مسجد نشسته بود ، گذشت و از او چيزى خواست . عثمان، فرمان داد تا پنج درهم به او بدهند . آن مرد گفت : مرا راهنمايى كن .
عثمان به او گفت : اين جوان كه مى بينى ؛ و با دستش به ناحيه اى از مسجد كه حسن و حسين و عبد اللّه بن جعفر نشسته بودند ، اشاره نمود .
مرد، نزد آنان رفت و سلام داد و از آنان ، درخواست كمك كرد . امام حسن و امام حسين عليهماالسلام به او گفتند : «اى مرد ! درخواست ، جز در يكى از اين سه روا نيست : ديه اى سنگين ، بدهىِ آشكار و يا فقرى توان سوز . تو كدام يك از اينها را دارى ؟» .
گفت : يكى از اينها را دارم . امام حسن عليه السلام فرمان داد تا پنجاه دينار به او بدهند و امام حسين عليه السلام فرمان داد چهل و نه دينار به او بدهند و عبد اللّه بن جعفر ، فرمان داد چهل و هشت دينار به او بدهند .
آن مرد بازگشت و بر عثمان گذشت . به او گفت : چه كردى ؟
گفت : بر تو گذشتم و از تو درخواست كردم و نپرسيدى كه درخواستم براى چيست ؛ ولى چون از آن مو بلند ۱ درخواست كردم ، به من گفت : «اى مرد! به چه خاطر ، درخواست مى كنى؟ درخواست ، جز در يكى از اين سه روا نيست» و موردى كه از آن سه بود ، به او گفتم . پس پنجاه دينار به من داد و دومى چهل و نه دينار و سومى چهل و هشت دينار .
عثمان گفت : چه كس ديگرى براى تو مانند اين جوان مردان مى شوند؟ آنان ، از كودكى دانش را با شير مادر مكيده اند و تمام خير و حكمت را گِرد آورده اند .

1.تعبير «صاحب الوفرة» كه در متن عربى حديث آمده، يعنى كسى كه موهايش تا نرمه گوشش مى رسد .


حکمت نامه امام حسين (عليه السلام)
92

۵۲۸.الخصال عن يونس بن عبد الرحمن عمّن حدّثه من أصحابنا عن أبي عبد اللّه عليه السلام :إنَّ رَجُلاً مَرَّ بِعُثمانَ بنِ عَفّانَ وهُوَ قاعِدٌ عَلى بابِ المَسجِدِ ، فَسَأَلَهُ ، فَأَمَرَ لَهُ بِخَمسَةِ دَراهِمَ . فَقالَ لَهُ الرَّجُلُ : أرشِدني ، فَقالَ لَهُ عُثمانُ : دونَكَ الفِتيَةَ الَّتي تَرى ، وأومَأَ بِيَدِهِ إلى ناحِيَةٍ مِنَ المَسجِدِ فيهَا الحَسَنُ وَالحُسَينُ عليهماالسلام وعَبدُ اللّهِ بنُ جَعفَرٍ .
فَمَضَى الرَّجُلُ نَحوَهُم حَتّى سَلَّمَ عَلَيهِم وسَأَلَهُم . فَقالَ لَهُ الحَسَنُ وَالحُسَينُ عليهماالسلام : يا هذا ، إنَّ المَسأَلَةَ لا تَحِلُّ إلاّ في إحدى ثَلاثٍ : دَمٍ مُفجِعٍ ، أو دَينٍ مُقرِحٍ ، أو فَقرٍ مُدقِعٍ ، فَفي أيِّها تَسأَلُ ؟
فَقالَ : في واحِدَةٍ مِن هذِهِ الثَّلاثِ . فَأَمَرَ لَهُ الحَسَنُ عليه السلام بِخَمسينَ دينارا ، وأمَرَ لَهُ الحُسَينُ عليه السلام بِتِسعَةٍ وأربَعينَ دينارا ، وأمَرَ لَهُ عَبدُ اللّهِ بنُ جَعفَرٍ بِثَمانِيَةٍ وأربَعينَ دينارا .
فَانصَرَفَ الرَّجُلُ فَمَرَّ بِعُثمانَ ، فَقالَ لَهُ : ما صَنَعتَ ؟
فَقالَ : مَرَرتُ بِكَ فَسَأَلتُكَ فَأَمَرتَ لي بِما أمَرتَ ولَم تَسأَلني فيما أسأَلُ ، وإنَّ صاحِبَ الوَفرَةِ ۱ لَمّا سَأَلتُهُ قالَ لي : يا هذا فيما تَسأَلُ ؟ فَإِنَّ المَسأَلَةَ لا تَحِلُّ إلاّ في إحدى ثَلاثٍ ، فَأَخبَرتُهُ بِالوَجهِ الَّذي أسأَلُهُ مِنَ الثَّلاثَةِ ، فَأَعطاني خَمسينَ دينارا ، وأعطانِي الثّاني تِسعَةً وأربَعينَ دينارا ، وأعطانِي الثّالِثُ ثَمانِيَةً وأربَعينَ دينارا .
فَقالَ عُثمانُ : ومَن لَكَ بِمِثلِ هؤُلاءِ الفِتيَةِ ؟ ! اُولئِكَ فُطِمُوا العِلمَ فَطما ۲ ، وحازُوا الخَيرَ وَالحِكمَةَ . ۳

1.الوَفْرَةُ : الشعر إلى شحمة الاُذُن (مجمع البحرين : ج ۳ ص ۱۹۵۴ «وفر») .

2.قال الصدوق رحمه الله : معنى قوله : «فَطَمُوا العِلمَ فَطما» أي قطعوه عن غيرهم قطعا ، وجمعوه لأنفسهم جمعا . انتهى . ويحتمل أن يُقرأ : «فُطِموا» على بناء المجهول ؛ أي فُطِموا بالعِلم ، على الحذف والإيصال (بحار الأنوار : ج ۴۳ ص ۳۳۳) . وهذا الاحتمال هو الأقرب .

3.الخصال : ص ۱۳۵ ح ۱۴۹ ، بحار الأنوار : ج ۴۳ ص ۳۳۲ ح ۴ .

  • نام منبع :
    حکمت نامه امام حسين (عليه السلام)
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدى رى‏شهرى، با همكارى: سیّد محمود طباطبایى‌نژاد و سیّد روح الله طبایى، ترجمه: عبدالهادى مسعودى
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 4944
صفحه از 492
پرینت  ارسال به