99
اهل بيت در قرآن و حديث جلد اوّل

اهل بيت در قرآن و حديث جلد اوّل
98

من بنى هاشم» چنان كه در برخى روايات آمده، يا چيزى فرموده كه اين مفهوم از آن به دست مى آيد، همان گونه كه از على صلى الله عليه و آله روايت شده كه فرموده است: «محقّقاً امامان و پيشوايان دينى از قريش هستند كه از هاشم به وجود آمده اند (و از نسل فاطمه عليهاالسلامظاهر گشته اند)، امامت و خلافت بر غير ايشان سزاوار نيست ۱ و خلفاى غير آنان صلاحيت ندارند».
بدون ترديد ملاحظات سياسى موجب حذف مشخّصات دقيق خلفاى دوازده گانه پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله گشته است، ولى همين مقدارِ آمده براى روشن شدن حقيقت كافى است، زيرا عدد مذكور جز بر برخى محققان گفته اند: احاديثى كه دلالت دارند شمار خلفا پس از پيامبر صلى الله عليه و آله دوازده تن است از طرق بسيارى شهرت يافته است و با توضيح زمان و تعريف وضع موجود و شرايط جغرافيايى دانسته مى شود كه مقصود پيامبر خدا صلى الله عليه و آله از اين حديث، امامان دوازده گانه از اهل بيت و عترت اوست و نمى توان اين حديث را به خلفايى كه از صحابه بوده اند، تطبيق كرد، چه شمار آنها از دوازده كمتر است و امامان اهل بيت قابل انطباق نيست و اگر اين احاديث در كنار حديث متواتر ثقلين و ساير احاديثى كه در اين كتاب درباره معرفى اهل بيت و وجوب تمسّك به آنها آمده ملاحظه گردند معلوم مى شود كه پيامبر اسلام بيش از هر چيز در مقوله رهبرى آينده جهان اسلام و پيشوايان پس از خود، دقيق و روشن سخن گفته است ۲ .

1.نهج البلاغة : الخطبة ۱۴۴ .

2.برخى محققان گفته اند: احاديثى كه دلالت دارند شمار خلفا پس از پيامبر صلى الله عليه و آله دوازده تن است از طرق بسيارى شهرت يافته است و با توضيح زمان و تعريف وضع موجود و شرايط جغرافيايى دانسته مى شود كه مقصود پيامبر خدا صلى الله عليه و آله از اين حديث، امامان دوازده گانه از اهل بيت و عترت اوست و نمى توان اين حديث را به خلفايى كه از صحابه بوده اند، تطبيق كرد، چه شمار آنها از دوازده كمتر است و نمى توان آن را به خلفاى اموى نيز اطلاق كرد، چه، شمار آنها از دوازده بيشتر بود و جز عمر بن عبدالعزيز همگى ستم پيشه بودند و از بنى هاشم هم نبودند، زيرا در روايت عبدالملك به نقل از جا پيامبر صلى الله عليه و آله فرموده بود: «همه آنها از بنى هاشم هستند» و پايين آمدن صداى پيامبر صلى الله عليه و آله همين روايت را ترجيح مى دهد، زيرا آنها خلافت بنى هاشم را خوش نمى داشتند. اين حديث را بر خلفاى بنى عبّاس نيز نمى توان حمل كرد، چه، شمار آنها از دوازده بيشتر است و توجّهى به آيه «قُلْ لا اَسْأَلُكم عَلَيْه اَجْراً اِلاَّ الْمَودّةَ فِى القُربى» وحديث كساء نداشتند، پس ناگزير بايد اين حديث بر امامان دوازده گانه اهل بيت و عترت حمل گردد، زيرا آنها در ميان مردم زمان خود داناترين، والاترين، پاكترين، پرهيزگارترين، والاتبارترين افراد بودند و از شريفترين حسب برخوردار و گرامى ترين بندگان نزد خدا و علوم آنها از پدرانشان با علم ارثى ولدنّى به جدّشان صلى الله عليه و آله مى پيوست. اهل علم و تحقيق و اهل كشف و تدقيق، ايشان را چنين مى شناسانند. حديث ثقلين و احاديث فراوانِ آمده در اين كتاب و جز آن بر همين مفهوم ـ دوازده تن بودن امامان از اهل بيت ـ گواهى و آن را ترجيح مى دهند. (ينابيع المودّة: ۲ / ۲۹۲ ونفحات الازهار فى خلاصة عبقات الانوار: ۲ / ۳۲۸). ملاّصدرا مى گويد: همه اين روايات از طرق عامّه، اسانيد صحيح كه صحت آن در همه صحاح و اصول به اثبات رسيده است. وجه مشترك دو طريق ، مسانيد صحاح و طرق مستفيض آن است كه پيامبر صلى الله عليه و آله فرموده است: امامان پس از من از عترتم به شمار جلوداران بنى اسرائيل هستند، نُه تن از پشت حسين كه خداوند علم و فهم را بديشان ارمغان كرده است و نهمين ايشان مهدىّ آنهاست. در صحاح ستّه و جامع اصول آنها آمده است كه پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: مهدى از عترت من واز فرزندان فاطمه است كه زمين را همان گونه كه از ستم و جور آكنده شد از عدل و داد بياكند و اين كه پيامبر صلى الله عليه و آله فرموده است: دنيا از ميان نمى رود تا آن كه مردى از اهل بيت من بر عرب حاكميت يابد، نام او منطبق با نام من است و اين كه پيامبر صلى الله عليه و آله فرموده است: اگر حتّى جز يك روز از دنيا باقى نمانده باشد خداوند اين روز را چنان طولانى گرداند تا مردى از من يا اهل بيت مرا برگزيند كه نام با نام من يكى است و او زمين را همچنان كه از ظلم و ستم آكنده است از عدل و داد بياكند. شارح مشكاة مى گويد: اين احاديث و نظاير آن دليل آشكارى است در اين كه خلافت به قريش اختصاص دارد و نبايد آن را براى ديگران سامان داد و پيامبر صلى الله عليه و آله روشن فرمود كه اين حكم تا پايان روزگاران كه تنها دو تن بزيند خواهد بود. اينك مى گوييم: هر كه به خردش آفت و آسيبى نرسيده باشد و بر بينشش پوششى قرار نگرفته باشد مى داند كه اين نصوص صحيح و فراوان دلالت دارد بر آن كه خلفاى پس از پيامبر صلى الله عليه و آله دوازده امام هستند و بس و همه آنها از قريش اند و در پرتو وجود آنها دين برپا مى شود و اسلام سامان مى يابد تا رستاخيز رسد. اين شمار و اين توصيف تنها درباره امامان شيعه اماميه وجود دارد و اينها هستند همان جانشن يان وخلفا. پس ثابت شد كه حجّتى الهى، همچنان در زمين خواهد بود. (شرح اصول كافى : ۲ / ۴۸۱).

  • نام منبع :
    اهل بيت در قرآن و حديث جلد اوّل
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری: سیّد رسول موسوی، ترجمه: حمیدرضا شیخی و حمیدرضا آژیر
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1383
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 5544
صفحه از 543
پرینت  ارسال به