89
اهل بيت در قرآن و حديث جلد اوّل

بنابر اين حاصل جمع بندى روايات اين فصل چنين است كه پس از نزول آيه تطهير، پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله براى هر چه روشنتر شدن مقصود از «اهل البيت» در آيه تطهير و «اهلك» در آيه «وَامُرْ اَهْلَك بِالصَّلاةِ» همه روز هنگام نماز صبح در خانه على و فاطمه عليهماالسلام مى آمد و با سلام و قرائت آيه تطهير آنها را به نماز دعوت مى كرد و همه رواياتى كه در بيان اين رويداد عدد خاصّى را ذكر كرده اند ناظر به مشاهدات راوى است و انحصارى از آنها به دست نمى آيد، ليكن از برخى روايات ۱ چنين پيداست كه اقدام پيامبر صلى الله عليه و آله پس از نزول آيه «وامُرْ اَهْلَك بِالصَّلاةِ» بوده است.
ابو سعيد خدرى: چون آيه «وامُرْ اَهْلَكَ بِالصَّلاة» نازل شد پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله در مدّت هشت ماه هر بامداد به درِ خانه على مى آمد و مى فرمود: رحمت خدا بر شما باد، هنگام نماز است «اِنَّما يُريدُ اللّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ اَهْلَ البيتِ ويُطَهِّرَكُمْ تَطْهيراً » . ۲
علامه طباطبايى قدس سره پس از روايت ابوسعيد مى گويد:
ظاهر روايت چنين است كه اين آيه مدنى است و تا آن جا كه من به خاطر دارم كسى متعرّض اين نكته نشده است و شايد مقصود، بيان اين نكته باشد كه پيامبر صلى الله عليه و آله براى عمل به آيه در مدينه به درِ خانه على مى رفته است، اگر چه آيه در مكّه نازل شده باشد كه اين نيز از لفظ دور است ۳ .

1.نگاه كنيد به : ص ۸۶ / ۷۶ ، شواهد التنزيل : ۲ / ۴۷ / ۶۶۷ و ۶۶۸ ، أمالي الصدوق : ۴۲۹ / ۱ ، تأويل الآيات الظاهرة : ۳۱۶ .

2.الدرّ المنثور : ۵ / ۶۱۳ أخرجه ابن مردويه و ابن عساكر وابن النجّار .

3.الميزان في تفسير القرآن : ۱۴ / ۲۴۲ .


اهل بيت در قرآن و حديث جلد اوّل
88

مسلّم شمرده مى شود، امّا روايات مربوط به شمار اين روايات به سه گروه تقسيم مى شود:
گروه اوّل : احاديثى كه دلالت دارند پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله همه روزه وقتى مى خواست براى نماز صبح به مسجد برود درِ خانه على و فاطمه عليهماالسلاممى آمد و با سلام و خواندن آيه تطهير آنها را براى نماز دعوت مى كرد كه متن اين روايات در فصل چهارم ملاحظه شد.
گروه دوم : احاديثى كه براساس آنها راوى چند بار عمل پيشگفته را خود ديده است ۱ .
گروه سوم : احاديثى كه به ظاهر دلالت دارند عمل مذكور همه روزه نبوده و در تعداد ايام با يكديگر و نيز با روايات گروه اول اختلاف دارند ۲ .
گروه اوّل و دوم با يكديگر ناهمسويى ندارند و به قرينه آنها معلوم مى شود كه در گروه سوم ـ اگر همه آنها از نظر صدور بى اشكال باشند و تصحيفى در آنها راه نيافته باشد ـ راويان مشاهدات خود را نقل كرده اند و اعتبار نيز آن را تقويت مى كند.

1.نگاه كنيد به : الدرّ المنثور : ۶۶ / ۷۶ ، تفسير الطبريّ : ۱۲ / الجزء ۲۲ / ۶ ، التاريخ الكبير : ۸ / كتاب الكنى ۲۵ / ۲۰۵ ، أمالي الطوسيّ : ۲۵۱ / ۴۴۷ ، شواهد التنزيل : ۲ / ۸۱ / ۷۰۰ .

2.در بعضى روايات چهل روز آمده ، و نگاه كنيد به : الدرّ المنثور : ۶ / ۶۰۶ ، المناقب للخوارزميّ : ۶۰ / ۲۸ ، أمالي الصدوق : ۴۲۹ / ۱ و در بعضى ديگر يكماه ذكر شده است ، ونگاه كنيد به : اُسد الغابة : ۵ / ۳۸۱ / ۵۳۹۰ ، مسند أبي داود الطيالسيّ : ۲۷۴ در پاره از آنها شش ماه آمده است ، و نگاه كنيد به : تفسير الطبريّ : ۱۲ / الجزء ۲۲ / ۶ ، الدرّ المنثور : ۶ / ۶۰۶ و ۷۰۶ ، ينابيع المودّة : ۲ / ۱۱۹ ، ذخائر العقبى : ۲۴ ، العمدة : ۴۵ / ۳۲ و در برخى هفت ماه ، و نگاه كنيد به : البداية والنهاية : ۵ / ۳۲۱ ، تفسير الطبريّ : ۱۲ / الجزء ۲۲ / ۶ و در بعضى ديگر هشت ماه ، و نگاه كنيد به : الدرّ المنثور : ۶ / ۶۰۶، كفايه الطالب : ۳۷۷ و در پاره اى نه ماه ، و نگاه كنيد به : المناقب للخوارزميّ : ۶۰ / ۲۹، مشكل الآثار : ۱ / ۳۳۷، العمدة : ۴۱ / ۲۷ ، ذخائر العقبى : ۲۵ ، كفاية الطالب : ۳۷۶ ، عددهاى ديگرى نيز ذكر شده است .

  • نام منبع :
    اهل بيت در قرآن و حديث جلد اوّل
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری: سیّد رسول موسوی، ترجمه: حمیدرضا شیخی و حمیدرضا آژیر
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1383
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 5466
صفحه از 543
پرینت  ارسال به