271
اهل بيت در قرآن و حديث جلد اوّل

۱ / ۶

راسخان در علم

۳۹۵.امام على عليه السلام :كجايند كسانى كه گمان كرده اند راسخان در علم آنهايند نه ما. آنان دروغ مى گويند و به حقّ ما تجاوز مى كنند. خداوند، ما را بالا برده و آنها را پست كرده است و به ما بخشيده و آنها را محروم ساخته است و ما را داخل كرده و آنها را بيرون برده است. در پرتو وجود ماست كه هدايت ارمغان مى شود و پرده از نابينايى برگرفته مى شود.

۳۹۶.امام على عليه السلام :خداوند فرمانبرى از واليان امر خود را كه به دين او مى پردازند واجب ساخته است، چنان كه فرمانبرى از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله را بر آنها واجب كرده است. خداوند مى فرمايد: «از خدا و رسول و اولوالامرتان فرمان بريد» . خداوند سپس جايگاه واليان امرش را كه به تأويل كتابش علم و آگاهى دارند روشن كرده مى فرمايد: «و اگر آن را به پيامبر صلى الله عليه و آله و پيشوايان ارجاع مى كردند از حقيقت امر آگاه مى شدند» .
همه مردم جز ايشان از شناخت كتاب او ناتوانند، زيرا آنان راسخان در علم هستند و در تأويل قرآن (از خطا) ايمن قرار داده شده اند. خداوند مى فرمايد: «و تأويل آن را هيچ كس نمى داند مگر خدا و راسخان در علم».

۳۹۷.بريد بن معاويه:از امام باقر عليه السلام مفهوم اين فرموده الهى «و تأويل آن را هيچ كس نمى داند مگر خدا و راسخان در دانش» را جويا شدم. حضرت عليه السلامفرمود: يعنى (نمى داند) تأويل همه قرآن را مگر خدا و راسخان در دانش. پس رسول خدا بالاترين راسخان است كه خداوند متعال هر تنزيل و تأويلى را كه بر او نازل كرده بديشان آموخته است و خداوند چيزى بر او نازل نفرموده كه تأويل آن را بديشان نياموخته باشد و جانشينان پس از ايشان همه آن را مى دانند. آنهايى كه نمى دانند گفتند: اينك كه تأويل آن را نمى دانيم چه بگوييم؟ خداوند به آنها پاسخ داد: «راسخان در علم مى گويند كه ما به آن ايمان آورديم، همه آن از جانب پروردگار ماست» . قرآن، خاصّى دارد و عامىّ وناسخ و منسوخى و محكم و متشابهى و راسخان در دانش، آن را مى دانند.


اهل بيت در قرآن و حديث جلد اوّل
270

۱ / ۵۲

الرّاسِخونَ فِي العِلمِ

۳۹۵.الإمام عليّ عليه السلام :أينَ الَّذينَ زَعَموا أنَّهُمُ الرّاسِخونَ فِي العِلمِ دونَنا ، كَذِبًا وبَغيًا عَلَينا أن رَفَعَنَا اللّهُ ووَضَعَهُم ، وأعطانا وحَرَمَهُم ، وأدخَلَنا وأَخرَجَهُم ؟! بِنا يُستَعطَى الهُدى ، ويُستَجلَى العَمى ۱ .

۳۹۶.عنه عليه السلام :فُرِضَ عَلَى الاُمَّةِ طاعَةُ وُلاةِ أمرِهِ القُوّامِ بِدينِهِ ، كَما فُرِضَ عَلَيهِم طاعَةُ رَسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله فَقالَ : «أطيعُوا اللّهَ وأطيعُوا الرَّسولَ واُولِي الأَمرِ مِنكُم » . ۲ ثُمَّ بَيَّنَ مَحَلَّ وُلاةِ أمرِهِ مِن أهلِ العِلمِ بِتَأويلِ كِتابِهِ فَقالَ عَزَّوجَلَّ : «ولَو رَدّوهُ إلَى الرَّسولِ وإلى اُولِي الأَمرِ مِنهُم لَعَلِمَهُ الَّذينَ يَستَنبِطونَهُ مِنهُم ۳ » . وعَجَزَ كُلُّ أحَدٍ مِنَ النّاسِ عَن مَعرِفَةِ تَأويلِ كِتابِهِ غَيرَهُم ، لِأَنَّهُم هُمُ الرّاسِخونَ فِي العِلمِ ، المَأمونونَ عَلى تَأويلِ التَّنزيلِ ، قالَ اللّهُ تَعالى : «وما يَعلَمُ تَأويلَهُ إلاَّ اللّهُ والرّاسِخونَ فِي العِلمِ ۴ » ۵ .

۳۹۷.بُرَيدُ بنُ مُعاوِيَةَ :قُلتُ لِأَبي جَعفَرٍ عليه السلامقَولُ اللّهِ : «وما يَعلَمُ تَأويلَهُ إلاَّ اللّهُ والرّاسِخونَ فِي العِلمِ» قالَ : يَعني [لا يَعلَمُ ]تَأويلَ القُرآنِ كُلَّهُ إلاَّ اللّهُ والرّاسِخونَ فِي العِلمِ ، فَرَسولُ اللّهِ أفضَلُ الرّاسِخينَ ، قَد عَلَّمَهُ اللّهُ جَميعَ ما أنزَلَ عَلَيهِ مِنَ التَّنزيلِ والتَّأويلِ ، وما كانَ اللّهُ مُنزِلاً عَلَيهِ شَيئًا لَم يُعَلِّمهُ تَأويلَهُ ، وأوصِياؤُهُ مِن بَعدِهِ يَعلَمونَهُ كُلَّهُ ، فَقالَ الَّذينَ لا يَعلَمونَ : ما نَقولُ إذا لَم نَعلَم تَأويلَهُ ؟ فَأَجابَهُمُ اللّهُ : «يَقولونَ آمَنّا بِهِ كُلٌّ مِن عِندِ رَبِّنا» . والقُرآنُ لَهُ خاصٌّ وعامٌّ ، وناسِخٌ ومَنسوخٌ ، ومُحكَمٌ ومُتَشابِهٌ ، فَالرّاسِخونَ فِي العِلمِ يَعلَمونَهُ ۶ .

1.نهج البلاغة : الخطبة ۱۴۴ ، المناقب لابن شهرآشوب : ۱ / ۲۸۵ ، غررالحكم : ۲۸۲۶ وفيهما «العَمى لا بهم» .

2.النساء : ۵۹ .

3.النساء : ۸۳ .

4.آل عمران : ۷ .

5.البحار : ۶۹ / ۷۹ / ۲۹ نقلاً عن تفسير النعمانيّ .

6.تفسير العيّاشيّ : ۱ / ۱۶۴ / ۶ ، وراجع الكافي : ۱ / ۲۱۳ / ۲ ، تأويل الآيات الظاهرة : ۱۰۷ ، بصائر الدرجات : ۲۰۴ / ۸ ، و : ۲۰۳ / ۴ ، تفسير القمّيّ : ۱ / ۹۶ ، مجمع البيان : ۲ / ۷۰۱ .

  • نام منبع :
    اهل بيت در قرآن و حديث جلد اوّل
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری: سیّد رسول موسوی، ترجمه: حمیدرضا شیخی و حمیدرضا آژیر
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1383
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 5637
صفحه از 543
پرینت  ارسال به