البَیِّنُ نُقصانُهُ وَ مِنهُ الرَّاجِحُ الزَّائِدُ رُجحانُه.۱
۰.ایمان، حالات و درجات و طبقات و منازلی [گوناگون] دارد. یک مرتبه آن، کامل و در نهایت کمال است. مرتبه دیگر، ناقص است و نقصانش آشکار است و برخی از آنها کامل‌ترند و کمالشان [بر نقصشان] می‌چربد.
امام علیه السلام سپس در بیان چگونگی این که ایمان، کمال و نقص دارد و کم و زیاد می‌شود، فرمود:
۰.إنَّ اللَّهَ تَبارَکَ وَ تَعالَى فَرَضَ الإیمانَ عَلَى جَوارِحِ ابنِ آدَمَ وَ قَسَّمَهُ عَلَیها وَ فَرَّقَهُ فِیها فَلَیسَ مِن جَوارِحِهِ جارِحَةٌ إلَّا وَ قَد وُکِّلَت مِنَ الإیمانِ بِغَیرِ ما وُکِّلَت بِهِ اُختُها.
۰.خداوند ـ تبارک و تعالی ـ ایمان را بر اندام‌های آدمیان واجب ساخت و آن را میان این اندام‌ها قسمت کرد و در میان آنها پراکند. بنا بر این، هیچ اندامی از اندام‌ها نیست، مگر این که نسبت به ایمان، وظیفه‌ای غیر از وظیفه اندام دیگر، به آن محوّل شده است.
بر این اساس، ایمان، سراسر عمل است و خداوند متعال، ایمان را میان اعضای مختلف انسان تقسیم کرده و بر هر عضوی، وظیفه‌ای را واجب ساخته است. وظیفه‌ای که بر دل واجب ساخته، غیر از آن وظیفه‌ای است که بر گوش واجب ساخته و آنچه بر گوش واجب ساخته، جز آن است که بر دو چشم واجب ساخته و آنچه بر دو چشم واجب ساخته، جز آن است که بر زبان واجب ساخته است. برای دستان، وظیفه‌ای و برای پاها وظیفه‌ای دیگر قرار داده است. همچنین برای آلت تناسلی، وظیفه‌ای واجب ساخته که با وظیفه ایمانیِ چهره، تفاوت دارد. چنانچه هر یک از اعضا به وظیفه ایمانی خود عمل کنند، انسان به کمال ایمان می‌رسد.
وظایف انسان در تقویت ایمان
در این جا به وظیفه ایمانی هر یک از اعضای بدن می‌پردازیم و وظیفه مخصوص هر اندام را بر اساس سخن امام صادق علیه السلام بیان می‌کنیم:
