189
خاطره‌هاي آموزنده

نیز ترمذی از زید بن ارقم و ابو سعید، حدیث ثقلین را به این گونه آورده است:
کتاب خدا، که ریسمان کشیده شده از آسمان به سوی زمین است، و عترتم؛ اهل بیتم. این دو هرگز از هم جدا نمی‌شوند تا در کنار حوض، بر من وارد شوند. پس بنگرید که چگونه در نبود من، حقّم را درباره این دو، ادا می‌کنید.۱
در روایت زید بن ارقم از سخنرانی رسول خدا صلی الله علیه و‌آله در کنار برکه خُم، عبارت: «کتاب خدا و عترت من» آمده و منابع حدیثی گوناگون، آن را نقل و به صحت آن، اذعان کرده‌اند.۲
عبارت «کتاب خدا و عترت من» در روایت زید بن ثابت نیز آمده، که احمد بن حنبل، آن را در مسند خود، ابن ابی عاصم در کتابش السنة، هیثمی در مجمع الزوائد و سیوطی در الجامع الصغیر، آورده‌اند. باید توجه داشت که این‌ها از کتاب‌های معتبر به شمار می‌آیند.۳
از امام علی علیه السلام روایت شده که پیامبر صلی الله علیه و‌آله فرمود:

1.. سنن الترمذی، ج۵، ص۶۶۳، ح۳۷۸۸. و در ادامه گفته است: این حدیث حسن غریب است. شیخ ناصر الدین آلبانی سند این حدیث را صحیح شمرده است (ر.ک: الجامع الصغیر، ج۱، ص۴۸۲، ح۲۴۵۸).

2.. المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۱۸، ح۴۵۷۶، و ص۱۴۸. حاکم در دو جا گفته است: این حدیث بر اساس مبانی شیخین دربارۀ حدیث، صحیح است. ذهبی هم نظر حاکم را در حاشیه مستدرک تأیید کرده است.

3.. مسند ابن حنبل، ج۴، ص۴۰، ص۳۰، ح۱۱۱۰۴ و ص۵۴، ص۱۱۲۱۱؛ السنّة، ابن ابی عاصم، ص۶۳۰، ح۱۵۵۴؛ البدایة والنهایة، ح۵، ص۱۸۴، ح۲۱۷۱۱؛ مجمع الزوائد، ج۹، ص۲۵۶، ح۱۴۹۵۷. هیثمی گفته است: سند روایت صحیح است. طبرانی در المعجم الکبیر و کتاب رجالی‌ اش الثقات، آن را روایت کرده است ( الجامع الصغیر، ج۱، ص۴۰۲، ح۲۶۳۱) و سیوطی آن را صحیح دانسته است. آلبانی هم آن را در کتاب الجامع الصغیر صحیح دانسته است (ج۱، ص۴۸۲، ح۲۴۵۷).


خاطره‌هاي آموزنده
188

اگر در چیزی بگومگویتان شد، به خدا و رسول خدا ارجاعش دهید (نساء / ۵۹).
پس، وجوب تمسّک به سنّت نبوی، نیازی به حدیث یاد شده ندارد؛۱ اما نکته‌هایی که درباره حدیث ثقلین به آن‌ها می‌پردازم، به این شرح‌ اند:
متن حدیث ثقلین در کتاب‌های «صحاح» و «سنن» و «مسانید» اهل سنّت، این‌گونه آمده است:
مسلم در صحیح خود با سندش از زید بن ارقم _ در یادکرد سخنرانی رسول خدا صلی الله علیه و‌آله در آبگیر خُم _ این چنین آورده است:
اما بعد! ای مردمان! من هم بشری هستم، که نزدیک است فرشته پروردگارم [برای گرفتن جانم] بیاید و من پاسخش گویم. من در میان شما دو چیز گران‌بها می‌گذارم: یکی کتاب خدا که در آن، هدایت و نور است. پس کتاب خدا را برگیرید و به آن، چنگ بزنید.
آن گاه پیامبر، به کتاب خدا تشویق و ترغیب کرد، و سپس فرمود:
و دیگری اهل بیتم. در حقّ اهل بیتم خدا را به یادتان می‌آورم. در حقّ اهل بیتم، خدا را به یادتان می‌آورم. در حقّ اهل بیتم خدا را به یادتان می‌آورم.۲
تِرمِذی با سند صحیح، از جابر بن عبدالله انصاری، سخنرانی رسول خدا صلی الله علیه و‌آله را در عرفه این گونه نقل کرده است:
هلا ای مردمان! من در میان شما چیزی را به جا می‌گذارم که اگر آن را بگیرید، هرگز گمراه نمی‌شوید: کتاب خدا و عترتم؛ اهل بیتم.۳

1.. بحث دربارۀ منع کتابت حدیث پس از پیامبر صلی الله علیه و آله _ که تا عصر عمر بن عبد العزیز در سال ۱۰۰ هجری ادامه یافت _ و آنچه در این مدّت بر سر «سنّت» آمد، مجال دیگری می‌طلبد.

2.. صحیح مسلم، ج۴، ص۱۸۷۳، ح۲۴۰۸؛ سنن الدارمی، ج۲، ص۸۸۹، ح۳۱۹۸.

3.. سنن الترمذی، ج۵، ص۶۲۲، ح۳۷۸۶؛ ترمذی پس از نقل حدیث، نوشته است: این حدیث، حسن و در عین حال از جهت اوّلین راوی غریب است. شیخ ناصر الدین آلبانی، این حدیث را صحیح دانسته است (سلسلة الاحادیث الصحیحة، ج۴، ص۳۵۶، ح۱۷۶۱).

  • نام منبع :
    خاطره‌هاي آموزنده
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری
    تعداد جلد :
    1
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 9450
صفحه از 371
پرینت  ارسال به