۱۸۵۴.امام صادق عليه السلام :جويندگان دانش سه گونه اند . آنان را به ذات و صفاتشان بشناس : دسته اى آن را براى نادانى و ستيزه جويى و دسته اى براى برترى جويى و دام گسترى و گروهى نيز براى فهم و خردورزى مى جويند .
صاحب نادانى و ستيزه جويى ، آزار دهنده و ستيزه گر است و در حلقه هاى علمى به سخن درآيد و از دانش و بردبارى بكويد و جامه فروتنى به تن كند ، ولى از پرهيزگارى تهى باشد . خداوند به همين سبب ، بينى او را خرد كند و خرخره اش را ببُرد .
آنكه براى برترى و دام گسترى آمده است ، پنهان كار و چاپلوس است . بر مثل و مانند خود برترى مى جويد و براى توانگران فروتر از خود فروتنى مى كند. خورنده حلواى آنان وپايمال كننده دين خويش است . خداوند هم به اين سبب او را كور مى گرداند واثرش را از ميان آثار دانشمندان مى زدايد.
آنكه صاحب فقه و خرد است ، انديشناك و غمين و شب زنده دار است . رداى خود را بر سر مى كشد و در تاريكى شب بر مى خيزد . عمل مى كند و ترسان و خواهان و هراسان است . به كار خود توجه دارد و به اهل روزگارش آگاه است و از مطمئن ترين برادران خود نيز بيم دارد . خداوند به اين سبب، پايه هايش را استوار مى سازد ودر روز قيامت او را امان مى دهد.

۱۸۵۵.امام صادق عليه السلام :برخى از دانشمندان دوست دارند كه دانش خود را ذخيره كنند و از ايشان گرفته نشود . اينان در طبقه اوّل آتش اند . برخى از دانشمندان نيز چون اندرز داده شوند ، سرپيچند و چون خود اندرز دهند ، زور گويند . اينان در طبقه دوم آتش اند . برخى ديگر چنين مى بينند كه دانش را نزد ثروتمندان و اشراف بنهند و براى مسكينان قابليتى نمى يابند . اينان در طبقه سوم آتش اند . همچنين از دانشمندان كسى است كه در دانش خود ، راه زورگويان و فرمان روايان را مى پيمايد كه اگر چيزى از سخنش رد گردد يا در اجراى فرمانش كوتاهى شود ، به خشم درآيد . اينان در طبقه چهارم آتش اند . نيز از دانشمندان كسى است كه در جستجوى احاديث يهود و نصاراست ، تا اخبار خود را انبوه و فراوان نشان دهد . اينان در طبقه پنجم آتش اند . همچنين از دانشمندان كسى است كه خود را در معرض فتوا قرار مى دهد و مى گويد : بپرسيد و شايد كه يك حرف هم بلد نباشد ، خداوند متكلّفان را دوست ندارد ، پس اينان در طبقه ششم آتش اند . نيز از دانشمندان ، كسى است كه دانش خود را وسيله اثبات مردانگى و فرزانگى خود مى كند . اينان نيز در طبقه هفتم آتش اند .

۱۸۵۴.الإمام الصادق عليه السلام :طَلَبَةُ العِلمِ ثَلاثَةٌ فَاعرِفهُم بِأَعيانِهِم وصِفاتِهِم : صِنفٌ يَطلُبُهُ لِلجَهلِ والمِراءِ ، وصِنفٌ يَطلُبُهُ لِلاِستِطالَةِ والخَتلِ ، وصِنفٌ يَطلُبُهُ لِلفِقهِ والعَقلِ ، فَصاحِبُ الجَهلِ والمِراءِ موذٍ مُمارٍ مُتَعَرِّضٌ لِلمَقالِ في أندِيَةِ الرِّجالِ بِتَذاكُرِ العِلمِ وصِفَةِ الحِلمِ ، وقَد تَسَربَلَ بِالخُشوعِ وتَخَلّى مِنَ الوَرَعِ فَدَقَّ اللّهُ مِن هذا خَيشومَهُ ، وقَطَعَ مِنهُ حَيزومَهُ .
وصاحِبُ الاِستِطالَةِ والخَتلِ ، ذو خِبٍّ ومَلَقٍ ، يَستَطيلُ عَلى مِثلِهِ مِن أشباهِهِ ، ويَتَواضَعُ لِلأَغنِياءِ مِن دونِهِ ، فَهُوَ لِحَلوائِهِم هاضِمٌ ، ولِدينِهِ حاطِمٌ ، فَأَعمَى اللّهُ عَلى هذا خَبَرَهُ وقَطَعَ مِن آثارِ العُلَماءِ أثَرَهُ .
وصاحِبُ الفِقهِ والعَقلِ ذو كَآبَةٍ وحُزنٍ وسَهَرٍ ، قَد تَحَنَّكَ في بُرنُسِهِ ، وقامَ اللَّيلَ في حِندِسِهِ ، يَعمَلُ ويَخشى وَجِلاً داعِيًا مُشفِقًا ، مُقبِلاً عَلى شَأنِهِ ، عارِفًا بِأَهلِ زَمانِهِ ، مُستَوحِشًا مِن أوثَقِ إخوانِهِ ، فَشَدَّ اللّهُ مِن هذا أركانَهُ ، وأعطاهُ يَومَ القِيامَةِ أمانَهُ ^۱ .

۱۸۵۵.عنه عليه السلام :إنَّ مِنَ العُلَماءِ مَن يُحِبُّ أن يَخزُنَ عِلمَهُ ولا يُؤخَذَ عَنهُ ، فَذاكَ فِي الدَّرَكِ الأَوَّلِ مِنَ النّارِ . ومِنَ العُلَماءِ مَن إذا وُعِظَ أنِفَ وإذا وَعَظَ عَنُفَ ، فَذاكَ فِي الدَّرَكِ الثّاني مِنَ النّارِ . ومِنَ العُلَماءِ مَن يَرى أن يَضَعَ العِلمَ عِندَ ذَوِي الثَّروَةِ والشَّرَفِ ، ولا يَدري لَهُ فِي المَساكينِ وَضعًا ، فَذاكَ فِي الدَّرَكِ الثّالِثِ مِنَ النّارِ . ومِنَ العُلَماءِ مَن يَذهَبُ في عِلمِهِ مَذهَبَ الجَبابِرَةِ والسَّلاطِينِ ، فَإِن رُدَّ عَلَيهِ شَيءٌ مِن قَولِهِ أو قُصِّرَ في شَيءٍ مِن أمرِهِ غَضِبَ ، فَذاكَ فِي الدَّرَكِ الرّابِعِ مِنَ النّارِ . ومِنَ العُلَماءِ مَن يَطلُبُ أحاديثَ اليَهودِ والنَّصارى لِيُغزِرَ بِهِ ويُكثِرَ بِهِ حَديثَهُ ، فَذاكَ فِي الدَّرَكِ الخامِسِ مِنَ النّارِ . ومِنَ العُلَماءِ مَن يَضَعُ نَفسَهُ لِلفُتيا ويَقولُ : سَلوني ، ولَعَلَّهُ لا يُصيبُ حَرفًا واحِدًا واللّهُ لا يُحِبُّ المُتَكَلِّفينَ ، فَذاكَ فِي الدَّرَكِ السّادِسِ مِنَ النّارِ . ومِنَ العُلَماءِ مَن يَتَّخِذُ عِلمَهُ مُروءَةً وعَقلاً ^۲ ، فَذاكَ فِي الدَّرَكِ السّابِعِ مِنَ النّارِ ^۳ .