629
علم و حكمت جلد دوّم

۱۸۳۷.امام على عليه السلام :از سه چيز خجالت كشيده نمى شود : خدمت مرد به مهمانش و از جا برخاستن براى پدر و آموزگارش و طلب حقّ؛ هرچند كم باشد .

۱۸۳۸.امام على عليه السلام :تندى زبانت را در برابر كسى كه به زبانت آورد و رسايى گفتارت را بر كسى كه استوارت ساخت ، قرار مده .

۱۸۳۹.امام سجّاد عليه السلام :حقّ سرپرست علمى تو آن است كه وى را بزرگ بشمارى و مجلسش را محترم بشمارى و به او نيك گوش بسپارى و توجّه كنى و صدايت را از او بلندتر نكنى و به كسى كه از وى چيزى مى پرسد ، پاسخ ندهى ، تا او خود پاسخ دهد و در مجلس وى با كسى سخن نگويى و نزد او غيبت كسى را نكنى و اگر نزد تو از او به زشتى ياد كردند ، دفاع كنى و عيبهايش را بپوشانى و افتخاراتش را آشكار سازى و با دشمنش ننشينى و با دوستش دشمنى نورزى كه اگر چنين كنى ، فرشتگان خداى عز و جل برايت گواهى مى دهند كه تو او را قصد كرده اى و دانش وى را براى خداى عز و جل فرا گرفته اى و نه مردم .

۱۸۴۰.امام سجاد عليه السلام :حقّ سرپرست علمى ات ، بزرگداشت اوست و حفظ احترام مجلسش و نيك گوش دادن به گفتارش و توجّه كردن به او و يارى دادن وى در كار خودت ، تا بتواند دانشى را كه نياز دارى به تو بياموزد؛ بدين گونه كه ذهن خود را براى او خالى سازى و فهمت را به او پردازى و دلت را پاك نمايى و چشمت را با ترك لذّتها و كاستن خواهشها به او دوزى . همچنين بدانى در هر چه به تو آموزد ، بايد فرستاده اش باشى تا آن را به نادانان برسانى ، پس بر توست كه اين رسالت را به بهترين وجه انجام دهى و چون به گردن گرفتى در رساندن و اداى آن خيانت نكنى .

۱۸۴۱.امام صادق عليه السلام :آموزگار در برابر مزد ياد نمى دهد؛ ولى هرگاه هديه اى برايش بياورند مى پذيرد .

۱۸۴۲.امام صادق عليه السلام :هركس كه مردم به او نياز دارند تا از دينشان آگاهشان كند ، ولى مزد بخواهد ، بر خداى متعال سزاوار است كه او را داخل آتش جهنّم كند .


علم و حكمت جلد دوّم
628

۱۸۳۷.عنه عليه السلام :ثَلاثٌ لا يُستَحيى مِنهُنَّ : خِدمَةُ الرَّجُلِ ضَيفَهُ ، وقِيامُهُ عَن مَجلِسِهِ لِأَبيهِ ومُعَلِّمِهِ ، وطَلَبُ الحَقِّ وإن قَلَّ ۱ .

۱۸۳۸.عنه عليه السلام :لا تَجعَلَنَّ ذَرَبَ لِسانِكَ عَلى مَن أنطَقَكَ ، وبَلاغَةَ قَولِكَ عَلى مَن سَدَّدَكَ ۲ .

۱۸۳۹.الإمام زين العابدين عليه السلام :حَقُّ سائِسِكَ بِالعِلمِ التَّعظيمُ لَهُ والتَّوقيرُ لِمَجلِسِهِ وحُسنُ الاِستِماعِ إلَيهِ والاءِقبالُ عَلَيهِ ، وأن لا تَرفَعَ صَوتَكَ عَلَيهِ ، ولا تُجيبَ أحَدًا يَسأَلُهُ عَن شَيءٍ حَتّى يَكونَ هُوَ الَّذي يُجيبُ ، ولا تُحَدِّثَ في مَجلِسِهِ أحَدًا ، ولا تَغتابَ عِندَهُ أحَدًا ، وأن تَدفَعَ عَنهُ إذا ذُكِرَ عِندَكَ بِسوءٍ ، وأن تَستُرَ عُيوبَهُ وتُظهِرَ مَناقِبَهُ ، ولا تُجالِسَ لَهُ عَدُوًّا وتُعادِيَ لَهُ وَلِيًّا ، فَإِذا فَعَلتَ ذلِكَ شَهِدَ لَكَ مَلائِكَةُ اللّهِ عز و جل بِأَنَّكَ قَصَدتَهُ ، وتَعَلَّمتَ عِلمَهُ للّهِِ عز و جل اسمُهُ لا لِلنّاسِ ۳ .

۱۸۴۰.عنه عليه السلامـ في رِوايَهٍ اُخرىـ : أمّا حَقُّ سائِسِكَ بِالعِلمِ فَالتَّعظيمُ لَهُ والتَّوقيرُ لِمَجلِسِهِ وحُسنُ الاِستِماعِ إلَيهِ والإِقبالُ عَلَيهِ والمَعونَةُ لَهُ عَلى نَفسِكَ فيما لا غِنىً بِكَ عَنهُ مِنَ العِلمِ ، بِأَن تُفَرِّغَ لَهُ عَقلَكَ ، وتُحَضِّرَهُ فَهمَكَ ، وتُزَكِّيَ لَهُ (قَلبَكَ) ، وتُجَلِّيَ لَهُ بَصَرَكَ بِتَركِ اللَّذّاتِ ونَقصِ الشَّهَواتِ ، وأن تَعلَمَ أنَّكَ فيما ألقى (إلَيكَ) رَسولُهُ إلى مَن لَقِيَكَ مِن أهلِ الجَهلِ ، فَلَزِمَكَ حُسنُ التَّأدِيَةِ عَنهُ إلَيهِم ، ولا تَخُنهُ في تَأدِيَةِ رِسالَتِهِ والقِيامِ بِها عَنهُ إذا تَقَلَّدتَها ۴ .

۱۸۴۱.الإمام الصادق عليه السلام :المُعَلِّمُ لا يُعَلِّمُ بِالأَجرِ ، ويَقبَلُ الهَدِيَّةَ إذا اُهدِيَ إلَيهِ ۵ .

۱۸۴۲.عنه عليه السلام :مَنِ احتاجَ النّاسُ إلَيهِ لِيُفَقِّهَهُم في دينِهِم فَيَسأَلُهُمُ الاُجرَةَ ، كانَ حَقيقًا عَلَى اللّهِ تَعالى أن يُدخِلَهُ نارَ جَهَنَّم ۶ .

1.(۲۰۷۰ و ) غرر الحكم : ۲۳۴۱، ۴۶۶۶ .

2.نهج البلاغة : الحكمة ۴۱۱ ، غرر الحكم : ۱۰۳۸۵ .

3.الفقيه : ۲ / ۶۲۰ / ۳۲۱۴ ، الخصال : ۵۶۷ كلاهما عن أبي حمزة الثمالي في رسالة الحقوق ، روضة الواعظين : ۱۲ ، أعلام الدين : ۹۱ عن ابن عبّاس عن الإمام عليّ عليه السلاموأوّله «إنّ حقّ معلّمك عليك» ، عوالي اللآلي : ۴ / ۷۳ / ۵۳ .

4.تحف العقول : ۲۶۰ / ۱۵ .

5.التهذيب : ۶ / ۳۶۵ / ۱۰۴۷ عن جراح المدائني ، المحجّة البيضاء : ۳ / ۱۹۴ .

6.عوالي اللآلي : ۴ / ۷۱ / ۴۲ .

  • نام منبع :
    علم و حكمت جلد دوّم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری، با همکاری: رضا برنجکار، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 33574
صفحه از 721
پرینت  ارسال به