عادت كنند ، تا آن را هنگام نياز به كار برند . همچنين برخى ديگر گفته اند : «نمى دانم» را بياموز؛ زيرا چون گفتى : «نمى دانم» ، به تو مى آموزند تا بدانى و اگر گفتى : «مى دانم» ، از تو مى پرسند تا به جهل خويش واقف شوى ^۱ .
بدان كه سخن دانشمند [ در گفتن ] «نمى دانم» منزلت وى را پايين نمى آورد؛ بلكه مايه رفعت و مزيد منزلتِ و عظمت وى در قلوب مردم مى گردد . اين تفضّلى است از خداى متعال و پاداشى است در برابر به حق گردن گزاردن و دليلى است روشن بر بزرگى گوينده اش و تقوا و كمال شناخت وى . وبى اطلاعى وى نسبت به برخى مسائل نيز ، ضررى به اين شناخت نمى زند .
«نمى دانم» گفتن وى نيز حاكى از تقواى اوست و چنين مى نمايد كه در فتوا گزافه نمى بافد و نشان از اين است كه آنچه پرسش شده از مسائل مشكل است و تنها آن كس كه كم دانش و بى تقوا در دين است ، «نمى دانم» نمى گويد؛ زيرا مى ترسد كه [با گفتنِ آن] از ديده مردم بيفتد و اين خود نادانى ديگرى است . مبادرت به پاسخ گفتن در آنچه نمى داند ، او را دچار گناهى بزرگ مى سازد و مانع از پى بردن به جهلش هم نمى شود . به علاوه نقطه ضعف و قصور وى را آشكار مى سازد وبه موجب حديث قدسى «مَن افسَد جوّانيّه افسد اللّه عليه برّانيّه؛ ^۲ هركس درونش فاسد و تباه شود خداوند برونش را فاسد و تباه گرداند» ، خداوند تعالى گستاخى وى را در سخن گفتن [نابجا ]در امر دين برملا خواهد ساخت .
پر واضح است آن گاه كه ديده مى شود پژوهشگران بسيار مى گويند : «نمى دانم» و اين نگون بخت هرگز اين كلمه را بر زبان جارى نمى كند ، دانسته مى شود آنان بر دين و تقواى خود انديشناك اند ، اما وى به جهت جهل و كمى [بضاعت ]دينى خود ، گزافه مى بافد و سرانجام در همان جا فرو مى افتد كه از آن مى هراسد و سرانجام نيز

زرارة بن اعين مى گويد : «از ابوجعفر عليه السلام پرسيدم حق خدا بر بندگان چيست؟ فرمود : آنچه را مى دانند بگويند و در مورد آنچه نمى دانند توقف كنند ^۱ » .
از امام صادق عليه السلام نقل شده است : «خداوند بندگان خويش را به دو آيه از كتاب خود سفارش مخصوص فرموده است : نگويند تا بدانند و آنچه را نمى دانند ، مردود نشمارند(= رد نكنند) . خداى عزوجل فرمود : «آيا در كتاب خدا از آنها پيمان نگرفته اند كه درباره خدا جز حق نگويند؟» ^۲ همچنين مى فرمايد : «نه ، بلكه آنچه را از حيث دانش بر آن احاطه نيافته اند ، تكذيب كردند و هنوز تأويل آن براى ايشان نيامده است» ^۳ .
از ابن عباس نقل شده است : «هرگاه دانشمند «لا ادرى» را ترك گويد ، به هلاكتگاه خود درآمده ^۴ است» . همچنين از ابن مسعود چنين نقل شده است : «اگر يكى از شما از آنچه نداند پرسش شود ، بايد بگويد نمى دانم؛ چرا كه [ اين پاسخ ]يك سوّم علم است ^۵ » . نيز ديگرى گفته است : «نمى دانم» يك سوّم دانش است ^۶ .
برخى از فضلا گفته اند : دانشمند را شايسته است كه براى ياران خويش «نمى دانم» ^۷ را به ميراث نهد؛ يعنى آن قدر آن را بگويد تا بر آنها آسان شود و بدان