477
علم و حكمت جلد دوّم

۱۳۱۳.امام على عليه السلام :سرزنش بسيار مكن كه كينه مى آورد و به دشمنى مى كشد و از آن كس پوزش بخواه كه اميد بخشش دارى .

۱۳۱۴.امام على عليه السلام :بر دانشمند است كه چون مى آموزد ، سرزنش مكند و چون به وى آموخته مى شود سرمپيچد .

ر . ك : منية المريد : ص ۱۶۲ «آداب المعلّم والمتعلّم : آداب اشتركا فيها : حسن الخلق والتواضع وتمام الرفق وبذل الوسع ،» و ص ۱۸۲ «آداب يختصّ بها المعلّم : حسن الخلق والتواضع زيادة على الأمر المشترك .»

۳ / ۶

بذل دانش به مستحقش و بازداشتن آن از نااهلش

۱۳۱۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :آفت دانش فراموشى و تباهى آن ، سپردن آن به نااهلش است .

۱۳۱۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :سپارنده دانش نزد غير اهل آن ، مانند آويزنده گوهر و مرواريد و طلا بر گردن خوكان است .

۱۳۱۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مرواريد را به گردن خوكها نياويزيد .

۱۳۱۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مرواريد را در دهان سگها نريزيد .

۱۳۱۹.عيسى عليه السلام :اى گروه حواريان! مرواريد را براى خوكان ميندازيد كه بهره اى از آن نمى برند و حكمت را به آنكه نمى خواهد ، مدهيد كه حكمت نيكوتر از مرواريد و كسى كه آن را نمى خواهد ، بدتر از خوك است .

۱۳۲۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :عيسى بن مريم عليه السلام در بنى اسرائيل به پاخاست و گفت : اى بنى اسرائيل! با نادانان سخن از حكمت مگوييد كه بدان ستم كرده ايد و آن را از اهلش باز مداريد كه به آنان ستم روا داشته ايد .

۱۳۲۱.امام صادق عليه السلام :حضرت مسيح عليه السلام مى فرمود : آنكه درمان زخم مجروح را وامى گذارد ، شريك زخم زننده اش مى باشد؛ چون زخم زننده ، بدحالى مجروح را خواسته و واگذارنده درمانش ، نيكويى وى را نخواسته است وچون نيكويى وى را نخواسته، پس بدحالى مجروح را خواسته است؛ همين گونه حكمت را با غير اهل آن در ميان مگذاريد كه نادانى نموده ايد و از اهلش باز مداريد كه گناه كرده ايد . بايد هريك از شما چون پزشك درمانگر باشد . اگر جايى براى دارويش ديد ، اقدام و گرنه خوددارى كند .


علم و حكمت جلد دوّم
476

۱۳۱۳.الإمام عليّ عليه السلام :لا تُكثِرِ العِتابَ فَإِنَّهُ يورِثُ الضَّغينَةَ ويَجُرُّ إلَى البِغضَةِ ، واستَعتِب مَن رَجَوتَ إعتابَهُ ۱ .

۱۳۱۴.عنه عليه السلام :عَلَى العالِمِ إذا عَلَّمَ أن لا يُعَنِّفَ ، وإذا عُلِّمَ أن لا يَأنَفَ ۲۳ .

۳ / ۶

بَذلُ العِلمِ لِمُستَحِقِّهِ ومَنعُهُ مِن غَيرِ أهلِهِ

۱۳۱۵.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :آفَةُ العِلمِ النِّسيانُ ، وإضاعَتُهُ أن تُحَدِّثَ بِهِ غَيرَ أهلِهِ ۴ .

۱۳۱۶.عنه صلى الله عليه و آله :واضِعُ العِلمِ عِندَ غَيرِ أهلِهِ كَمُقَلِّدِ الخَنازيرِ الجَوهَرَ واللُّؤلُؤَ والذَّهَبَ . ۵

۱۳۱۷.عنه صلى الله عليه و آله :لا تُعَلِّقُوا الدُّرَّ في أعناقِ الخَنازيرِ ۶ .

۱۳۱۸.عنه صلى الله عليه و آله :لا تَطرَحُوا الدُّرَّ في أفواهِ الكِلابِ ۷ .

۱۳۱۹.عيسى عليه السلام :يا مَعشَرَ الحَوارِيّينَ لا تُلقُوا اللُّؤلُؤَ لِلخِنزيرِ ، فَإِنَّهُ لا يَصنَعُ بِهِ شَيئًا، ولا تُعطُوا الحِكمَةَ مَن لا يُريدُها، فَإِنَّ الحِكمَةَ أحسَنُ مِنَ اللُّؤلُؤِ، ومَن لايُريدُها أشَرُّ مِنَ الخِنزيرِ ۸ .

۱۳۲۰.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إنَّ عيسَى بنَ مَريَمَ عليه السلام قامَ في بَني إسرائيلَ، فَقالَ: يا بَني إسرائيلَ، لا تُحَدِّثوا بِالحِكمَةِ الجُهّالَ فَتَظلِموها، ولا تَمنَعوها أهلَها فَتَظلِموهُم ۹ .

۱۳۲۱.الإمام الصادق عليه السلام :كانَ المَسيحُ عليه السلام يَقولُ: إنَّ التّارِكَ شِفاءَ المَجروحِ مِن جُرحِهِ شَريكٌ لِجارِحِهِ لا مَحالَةَ، وذلِكَ أنَّ الجارِحَ أرادَ فَسادَ المَجروحِ والتّارِكَ لاِءِشفائِهِ لَم يَشَأ صَلاحَهُ، فَإِذا لَم يَشَأ صَلاحَهُ فَقَد شاءَ فَسادَهُ اضطِرارًا، فَكَذلِكَ لا تُحَدِّثوا بِالحِكمَةِ غَيرَ أهلِها فَتَجهَلوا، ولا تَمنَعوها أهلَها فَتَأثَموا، وليَكُن أحَدُكُم بِمَنزِلَةِ الطَّبيبِ المُداوي إن رَأى مَوضِعًا لِدَوائِهِ وإلاّ أمسَكَ ۱۰ .

1.تحف العقول : ۸۴ .

2.عنّفه تعنيفا ، لامه وعتب عليه ، والأنف هو الاستكبار والكراهة (المصباح المنير : ۴۳۲ و ۲۶) .

3.تنبيه الخواطر : ۱ / ۸۵ عن الإمام الصادق عليه السلام ، إحقاق الحقّ : ۱۲ / ۲۷۴ نقلاً عن ربيع الأبرار ، غررالحكم : ۱۰۹۵۴ .

4.جامع بيان العلم : ۱ / ۱۰۸ عن الأعمش .

5.سنن ابن ماجة : ۱ / ۸۱ / ۲۲۴ ، الفردوس : ۲ / ۴۳۷ / ۳۹۰۷ كلاهما عن أنس بن مالك .

6.تاريخ بغداد: ۹ / ۳۵۰ عن أنس، إحياء العلوم: ۱ / ۸۵ عن عيسى عليه السلام ؛ منية المريد: ۱۸۴ عن الإمام عليّ عليه السلام وفيهما «الجواهر» بدل «الدرّ».

7.تاريخ بغداد : ۱۱ / ۳۱۰ ، كنزالعمّال : ۱۰ / ۲۴۷ / ۲۹۳۲۰ نقلاً عن المخلص و ح ۲۹۳۱۹ نقلاً عن ابن النجّار وفيه «الخنازير» بدل «الكلاب» وكلّها عن أنس بن مالك ، ربيع الأبرار: ۳ / ۲۱۹ وفيه «عن عيسى عليه السلام : لا تطرحوا الدرّ تحت أرجل الخنازير» ؛ عوالي اللآلي: ۱ / ۲۶۹ / ۷۶ .

8.الزهد لابن حنبل: ۱۱۸ عن عكرمة، عيون الأخبار لابن قتيبة: ۲ / ۱۲۴ وفيه «بني إسرائيل» بدل «الحواريّين»، البداية والنهاية: ۲ / ۹۱ نقلاً عن عبدالرزّاق عن عكرمة.

9.الفقيه: ۴ / ۴۰۰ / ۵۸۵۸، معاني الأخبار: ۱۹۶ / ۲ كلاهما عن جميل بن صالح عن الإمام الصادق عن آبائه عليهم السلام ، الكافي: ۱ / ۴۲ / ۴، أمالي الصدوق: ۵۰۷ / ۷۰۴ كلاهما عن يونس بن عبدالرحمن عمّن ذكره عن غير واحد عن الإمام الصادق عليه السلام، تحف العقول: ۲۷ ؛ المستدرك على الصحيحين: ۴ / ۳۰۱ / ۷۷۰۷ عن محمّد بن كعب القرضي ، تنبيه الغافلين: ۲۰۸ / ۲۶۲ عن ابن عبّاس عنه صلى الله عليه و آله .

10.الكافي: ۸ / ۳۴۵ / ۵۴۵ عن أبان بن تغلب؛ وراجع حلية الأولياء: ۷ / ۲۷۳، الدرّ المنثور: ۲ / ۲۰۴.

  • نام منبع :
    علم و حكمت جلد دوّم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری، با همکاری: رضا برنجکار، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 33342
صفحه از 721
پرینت  ارسال به