631
علم و حكمت جلد دوّم

۱۸۴۳.حمزه بن حمران :شنيدم امام صادق عليه السلام مى فرمايد : هركس بادانشش نان خورد ، نادار گردد . عرض كردم : فدايت شوم . در ميان پيروان و دوستداران شما گروهى هستند كه دانش شما را مى گيرند و اين سو و آن سو مى برند و در ميان پيروانتان پخش مى كنند و متقابلاً آنها نيز از نيكى و جايزه و اكرام فروگذار نمى كنند . حضرت فرمود : اينان نان خور دانش نيستند . نان خور دانش كسى است كه بدون آگاهى و هدايت خداوند عز و جل و به طمع كالاى پست دنيا ، فتوا مى دهد تا حقّ را باطل كند .

۱۸۴۴.فضل بن ابى قرّه :به امام صادق عليه السلام عرض كردم : مى گويند : درآمد آموزگار حرام است . حضرت فرمود : دشمنان خدا دروغ مى گويند . مى خواهند كه قرآن را نياموزند . اگر مردى [برابر ]ديه فرزندش به وى بدهد ، براى آموزگار حلال است .

۱۸۴۵.حسان معلّم :از امام صادق عليه السلام درباره آموزش پرسيدم . حضرت فرمود : براى آموزش مزد مگير . گفتم : براى شعر و نامه ها و مشابه اين مى توان شرط كرد؟ فرمود : آرى ، پس از آنكه به كودكان در آموزش يكسان بنگرى و برخى را بر برخى ديگر برترى نبخشى .

۱۸۴۶.در مناقب ابن شهرآشوب آمده است:گفته شده است كه عبدالرحمان سلمى به فرزند امام حسين عليه السلام[سوره ]حمد را آموخت ، پس هنگامى كه آن را براى پدرش خواند ، ايشان هزار دينار و هزار لباس زربفت به او بخشيد و دهانش را پر از درّ كرد ، پس به حضرت چيزهايى مى گفتند . امام حسين عليه السلامفرمود : عطاى من كجا و عطاى او ـ يعنى آموختن وى ـ كجا؟ سپس اين شعر را خواند :


چون دنيا به تو بخشيد ، تو هم آن را بر مردمببخش ، پيش از آنكه از كفت برود
كه اگر دنيا رو آورد ، بخشش آن را تمام نمى كندو اگر رو گرداند ، بخل آن را ماندگار نمى كند

ر . ك : ص ۴۸۳ «مزد نگرفتن بر آموزش دين» / ص ۵۹۵ «كاسبى كردن با دانش دينى» .


علم و حكمت جلد دوّم
630

۱۸۴۳.حَمزَةُ بنُ حَمران :سَمِعتُ أبا عَبدِاللّهِ عليه السلام يَقولُ : مَنِ استَأكَلَ بِعِلمِهِ افتَقَرَ ، فَقُلتُ لَهُ : جُعِلتُ فِداكَ ، إنَّ في شيعَتِكَ ومُواليكَ قَومًا يَتَحَمَّلونَ عُلومَكُم ويَبُثّونَها في شيعَتِكُم ، فَلا يَعدَمونَ عَلى ذلِكَ مِنهُمُ : البِرَّ ، والصِّلَةَ ، والإِكرامَ ، فَقالَ عليه السلام : لَيسَ اُولئِكَ بِمُستَأكِلينَ ، إنَّمَا المُستَأكِلُ بِعِلمِهِ الَّذي يُفتي بِغَيرِ عِلمٍ ولا هُدًى مِنَ اللّهِ عز و جل ؛ لِيُبطِلَ بِهِ الحُقوقَ طَمَعًا في حُطامِ الدُّنيا ۱ .

۱۸۴۴.الفَضلُ بنُ أبي قُرَّة :قُلتُ لِأَبي عَبدِاللّهِ عليه السلام : هؤُلاءِ يَقولونَ : إنَّ كَسبَ المُعَلِّمِ سُحتٌ . فَقالَ : كَذَبوا أعداءُ اللّهِ ، إنَّما أرادوا أن لا يُعَلِّمُوا القُرآنَ ، لَو أنَّ المُعَلِّمَ أعطاهُ رَجُلٌ دِيَةَ وَلَدِهِ لَكانَ لِلمُعَلِّمِ مُباحا ۲ .

۱۸۴۵.حَسّانُ المُعَلِّم :سَأَلتُ أبا عَبدِاللّهِ عليه السلامعَنِ التَّعليمِ ، فَقالَ : لا تَأخُذ عَلَى التَّعليمِ أجرًا ، قُلتُ : الشِّعرُ والرَّسائِلُ وما أشبَهَ ذلِكَ اُشارِطُ عَلَيهِ ؟ قالَ : نَعَم ، بَعدَ أن يَكونَ الصِّبيانُ عِندَكَ سَواءً ۳ فِي التَّعليمِ لا تُفَضِّلُ بَعضَهُم عَلى بَعضٍ ۴ .

۱۸۴۶.المناقب لابن شهرآشوب :قيل : إنَّ عَبدَالرَّحمنِ السُّلَمِيَّ عَلَّمَ وَلَدَ الحُسَينِ الحَمدَ ، فَلَمّا قَرَأَها عَلى أبيهِ أعطاهُ ألفَ دينارٍ وألفَ حُلَّةٍ وحَشا فاهُ دُرًّا ، فَقيلَ لَهُ في ذلِكَ ، قالَ : وأينَ يَقَعُ هذا مِن عَطائِهِ ؟ ، يَعني تَعليمَهُ ، وأنشَدَ الحُسَينُ عليه السلام :


إذا جادَتِ الدُّنيا عَلَيكَ فَجُد بِهاعَلَى النّاسِ طُرًّا قَبلَ أن تَتَفَلَّتِ
فَلاَ الجودُ يُفنيها إذا هِيَ أقبَلَتولاَ البُخلُ يُبقيها إذا ما تَوَلَّتِ ۵

1.معاني الأخبار : ۱۸۱ / ۱ .

2.الكافي: ۵/۱۲۱/۲، التهذيب : ۶/۳۶۵/۱۰۴۶، الاستبصار: ۳/۶۵/۲۱۶ ، الفقيه : ۳/۱۶۳/۳۵۹۷ .

3.قوله عليه السلام «سواء» حمل على الاستحباب ، قال في التحرير : ينبغي للمعلّم التسوية بين الصبيان في التعليم ، والأخذ عليهم إذا استؤجر لتعليم الجميع على الإطلاق ، تفاوتت اُجرتهم أو اتّفقت ، ولو آجر نفسه لبعضهم لتعليمٍ مخصوص جاز التفضيل بحسب ما وقع العقد عليه (مرآة العقول : ۱۹ / ۸۲) .

4.الكافي : ۵ / ۱۲۱ / ۱ ، التهذيب : ۶ / ۳۶۴ / ۱۰۴۵ ، الاستبصار : ۳ / ۶۵ / ۲۱۴ .

5.المناقب لابن شهرآشوب : ۴ / ۶۶ ، ديوان الإمام عليّ عليه السلام : ۶۲ وفيه من «إذا جادت» نحوه .

  • نام منبع :
    علم و حكمت جلد دوّم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری، با همکاری: رضا برنجکار، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 33617
صفحه از 721
پرینت  ارسال به