نكته قابل تأمل اين است كه اثبات ملازم بودن علم با خشيت خدا از سوى قرآن ، در ادامه سخن در باره چند رشته از علوم طبيعى است . خداوند در قرآن چنين مى فرمايد :
«آيا نديده اى كه خدا از آسمان ، آبى فرود آورد و به وسيله آن ميوه هايى كه رنگهاى آنها گوناگون است بيرون آورديم ؟ و از برخى كوهها ، راهها و رگه هاى سپيد و گلگون به رنگهاى مختلف و سياه پررنگ آفريديم و از مردمان و جانوران و دامها كه رنگهايشان همان گونه مختلف است ، پديد آورديم . از ميان بندگان خدا تنها دانايان اند كه از او مى ترسند . آرى خدا پيروزِ آمرزنده است» .
بنابر اين علوم طبيعى نيز مى تواند موجب خشيت در مقابل خدا شود؛ به شرط آنكه نور هدايتگر حقيقت علم همراه آن گردد و دانشمند با نور علم به طبيعت بنگرد و در پديده هاى اعجاب انگيزش تأمل نمايد .

۵ ـ اخلاق شايسته از بركات نور علم

يكى از آثار و بركات حقيقت نورانى علم ، خود سازى ، اخلاق نيكو و صفات پسنديده است . اين ويژگى مهم در روايات فراوانى مورد توجه قرار گرفته است ؛ به گفته امام على عليه السلام :
«هر اندازه دانش انسان افزون گردد ، توجّه وى نسبت به نفس خود ، بيشتر گردد و در رياضت و اصلاح آن ، كوشش بيشترى مبذول كند» .

۶ـ جدا ناپذيرى جوهر علم از عمل شايسته

يكى از ويژگيهاى برجسته نور علم كه در روايات فراوانى مورد تاكيد قرار گرفته ، عمل صالح است . از نظر اين احاديث اعمال شايسته ثمره علم است و بدون عمل ، چراغ علم در وجود انسان خاموش مى شود .

آثار و علايم حقيقت حكمت و جوهر عقل است . اين تشابه كمك فراوانى در راه شناخت حقيقت علم و عقل از نظر اسلام مى كند . تفصيل اين ويژگيها را در متن اين كتاب و نيز كتاب «العقل والجهل في الكتاب والسنُّة» ملاحظه خواهيد كرد . در اينجا تنها به فهرست مهمترينِ اين ويژگيها اشاره مى كنيم :

۱ـ ريشه نور علم در فطرت انسان

احاديثى كه علم را «مجبول في القلب» مى دانند ، ويا آن را به «مطبوع» و «مسموع» تقسيم مى كنند و يا از آن به نورى كه خداوند متعال به دل افاضه مى نمايد تعبير مى نمايند ، و نيز همه آيات و رواياتى كه خداشناسى را فطرى مى دانند ، اشاره بدين ويژگى علم دارند .

۲ـ يكى بودن جوهر علم و حقيقت

به عكس علوم رسمى و يا به تعبير روايات علوم سمعى كه رشته هاى مختلف دارد ، جوهر علم يك حقيقت بيش نيست و شايد اين سخن كه «دانش نقطه اى بود . نادانان آن را زياد كردند» ، اشاره به اين ويژگى باشد .

۳ـ تفكيك ناپذيرى حقيقت علم از ايمان

اين ويژگى در آيات و روايات فراوانى مورد توجه قرار گرفته است ، و حاصل آن اين است كه انسان نمى تواند عالم به مفهوم حقيقى آن باشد و مؤمن نباشد . به گفته امام على عليه السلام : «ايمان و دانش ، برادران همزادند و دو رفيق اند كه از هم جدا نمى شوند» .

۴ـ همراهى علم با خشيت از خدا

از نظر قرآن كريم ، علم همراه با خشيت از خداوند متعال است . اين كتاب آسمانى با صراحت و با قاطعيت اعلام كرده است كه : «إنّما يخشى اللّه من عباده العلماء» .