149
علم و حكمت جلد اوّل

ب : ويژگيهاى سلبى

۳۸۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :حكيم نيست آنكه با كسى كه از معاشرتش ناگزير است پسنديده رفتار نمى كند ، تا آن گاه كه خداوند برايش راهى بگشايد .

۳۹۰.امام على عليه السلام :آنكه براى جز نزديكانش گشاده رويى كند ، حكيم نيست .

۳۹۱.امام على عليه السلام :آنكه گرفتارى اش را به نامهربان شكوه كند ، حكيم نيست .

۳۹۲.امام على عليه السلام :آنكه با كسى كه از مدارايش ناگزير است مدارا نمى كند ، حكيم نيست .

۳۹۳.امام على عليه السلام :آنكه نياز خود را پيش غير كريم ببرد ، حكيم نيست .

۳۹۴.امام على عليه السلام :اى مردم! بدانيد آنكه از سخن نادرست درباره خود ، بى تاب مى شود ، خردمند نيست و آنكه به ستايش نادان درباره خود خشنود شود ، حكيم نيست .

۳۹۵.امام على عليه السلام :پنج چيز از پنج كس زشت شمرده مى شود : فراوانى فجور از دانايان ، آز از حكيمان ، بخل از توانگران ، وقاحت از زنان و زنا از سالخوردگان .

۳۹۶.امام على عليه السلام :سفاهت با همطرازت ، چون ستيز دو خروس با هم و به هم پريدن دو سگ است كه جز زخم خورده يا رسوا شده از هم جدا نمى گردند و اين نه كار حكيمان است و نه روش خردمندان . شايد كه وى با تو بردبارى كند و در نتيجه از تو سنگين تر و بزرگوارتر شود و تو از او كاهيده و نكوهيده تر گردى .

۳۹۷.امام على عليه السلام :پرگويى ، حكيم را مى لغزاند و بردبار را ملول مى كند ، پس پرگويى مكن كه به ستوه آورى و كوتاهى مكن كه خوار گردى .

ر . ك : ص ۵۰۵ «ويژگيهاى دانشمندان» .


علم و حكمت جلد اوّل
148

ب : الخَصائِصُ السَّلبِيَّةُ

۳۸۹.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :لَيسَ بِحَكيمٍ مَن لَم يُعاشِر بِالمَعروفِ مَن لا يَجِدُ مِن مُعاشَرَتِهِ بُدًّا حَتّى جَعَلَ اللّهُ لَهُ مِن ذلِكَ فَرَجًا ۱ .

۳۹۰.الإمام عليّ عليه السلام :لَيسَ بِحَكيمٍ مَنِ ابتَذَلَ بِانبِساطِهِ إلى غَيرِ حَميم ۲ .

۳۹۱.عنه عليه السلام :لَيسَ بِحَكيمٍ مَن شَكا ضُرَّهُ إلى غَيرِ رَحيم ۳ .

۳۹۲.عنه عليه السلام :لَيسَ الحَكيمُ مَن لَم يُدارِ مَن لا يَجِدُ بُدًّا مِن مُداراتِهِ ۴ .

۳۹۳.عنه عليه السلام :لَيسَ الحَكيمُ مَن قَصَدَ بِحاجَتِهِ إلى غَيرِ كَريم ۵ .

۳۹۴.عنه عليه السلام :أيُّهَا النّاسُ ، اِعلَموا أنَّهُ لَيسَ بِعاقِلٍ مَنِ انزَعَجَ مِن قَولِ الزّورِ فيهِ ، ولا بِحَكيمٍ مَن رَضِيَ بِثَناءِ الجاهِلِ عَلَيهِ ۶ .

۳۹۵.عنه عليه السلام :خَمسٌ يُستَقبَحنَ مِن خَمسٍ : كَثرَةُ الفُجورِ مِنَ العُلَماءِ ، والحِرصُ فِي الحُكَماءِ ، والبُخلُ فِي الأَغنِياءِ ، والقِحَةُ فِي النِّساءِ ، ومِنَ المَشايِخِ الزِّنا ۷ .

۳۹۶.عنه عليه السلام :سَفَهُكَ عَلى مَن في دَرَجَتِكَ نِقارٌ كَنِقارِ الدّيكَينِ ، وهِراشٌ كَهِراشِ الكَلبَينِ ، ولَن يَفتَرِقا إلاّ مَجروحَينِ أو مَفضوحَينِ ، ولَيسَ ذلِكَ فِعلَ الحُكَماءِ ولا سُنَّةَ العُقَلاءِ ، ولَعَلَّهُ أن يَحلُمَ عَنكَ فَيَكونَ أوزَنَ مِنكَ وأكرَمَ ، وأنتَ أنقَصَ مِنهُ وألأَم ۸ .

۳۹۷.عنه عليه السلام :الإِكثارُ يُزِلُّ الحَكيمَ ويُمِلُّ الحَليمَ ، فَلا تُكثِر فَتُضجِرَ ، وتُفَرِّط فَتُهَن ۹ .

1.شعب الإيمان : ۶/۲۶۶/۸۱۰۴ ، اُسد الغابة : ۶/۲۳۶/۶۱۵۶ نحوه وكلاهما عن أبي فاطمة الإياديّ .

2.غرر الحكم : ۷۴۹۸ .

3.غرر الحكم : ۷۴۶۷ .

4.تحف العقول : ۲۱۸ .

5.غرر الحكم (طبعة بيروت) : ۲ / ۱۳۵ / ۴۸ .

6.الكافي : ۱ / ۵۰ / ۱۴ ، الاختصاص : ۱ كلاهما عن ابن عائشة البصري رفعه ، تحف العقول : ۲۰۸ .

7.غرر الحكم : ۵۰۸۰

8.غرر الحكم : ۵۶۴۷

9.غرر الحكم : ۲۰۰۹ .

  • نام منبع :
    علم و حكمت جلد اوّل
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری، با همکاری: رضا برنجکار، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    2
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 111019
صفحه از 443
پرینت  ارسال به