۱۸۹. امام رضا عليه السلام - در توصيف خداى بزرگ و والا - : وهمهاى دلها بزرگتر از نگاههاى چشمهاست. خدا را وهمها [انديشهها] نيز درك نمىكنند؛ امّا او وهمها را درك مىكند.
۱۹۰. المحاسن- به نقل از ابو هاشم جعفرى - : اشعث بن حاتم به من گفت كه وى از امام رضا عليه السلام در باره چيزى از توحيد، سؤال كرد.
فرمود: «مگر قرآن نمىخوانى؟».
گفتم: چرا.
فرمود: «بخوان: «ديدگان، او را در نمىيابند؛ ولى او ديدگان را در مىيابد»».
من خواندم.
فرمود: «منظور از ديدگان چيست؟».
گفتم: چشمها.
فرمود: «نه. مقصود، وهمها (افكار) است. وهمها به چگونگى او نمىرسند؛ ولى او هر فهمى (انديشهاى) را در مىيابد».
۱۹۱. الكافى- به نقل از صفوان بن يحيى - : ابو قُرّه محدّث از من خواست كه او را بر امام رضا عليه السلام در آورم. پس از امام عليه السلام اجازه خواستم و ايشان، اجازه داد. او وارد شد و از حلال و حرام و احكام پرسيد تا به توحيد رسيد.
ابو قُرّه گفت: براى ما روايت شده كه خدا، ديدن و سخن گفتن [با خود] را ميان دو نفر ، قسمت كرده است. سخن گفتن را قسمت موسى عليه السلام كرد و ديدن را قسمت محمّد صلى اللّه عليه و آله .
امام رضا عليه السلام فرمود: «پس چه كسى اين آيهها را از خداوند عزّ و جلّ به جنّ و اِنس رسانده است: «ديدهها او را در نيابند»، «و احاطه علمى به او ندارند» و «هيچ چيزى مانند او نيست»؟ آيا محمّد صلى اللّه عليه و آله ابلاغ نكرده است؟».
گفت: چرا.
فرمود: «پس چگونه كسى كه به سوى همه آفريدگان مىآيد و به آنان خبر مىدهد كه از نزد خدا آمده است و آنان را به امر الهى به سوى خدا فرا مىخوانَد و مىگويد: «ديدهها او را در نمىيابند» و «و احاطه علمى به او ندارند» و «هيچ چيزى مانند او چيزى نيست»، سپس بگويد: من او را به چشم خود ديده ام و از او آگاهم و او به هيئت انسان است؟! آيا شرم نمىكنيد؟ زنادقه هم نتوانستند چنين تهمتى به پيامبر صلى اللّه عليه و آله بزنند؛ اين كه او از سوى خدا چيزى مىآورد و از جهتى ديگر، خلاف آن را مىگويد».
ابو قُرّه گفت: خداوند [در قرآن] مىگويد: «و بى گمان، او را يك بار ديگر ديده است».
امام عليه السلام فرمود: «بعد از اين آيه نشان مىدهد كه او چه ديد؛ زيرا مىفرمايد: «دل، آنچه را ديد، انكار نكرد». آيه مىگويد: دل محمّد صلى اللّه عليه و آله آنچه را چشمانش ديد، دروغ نينگاشت. سپس از آنچه كه ديده بود، خبر داد: «بى گمان، از نشانههاى بزرگ پروردگار خود را ديد». پس نشانههاى خدا غير از خدا هستند و خود فرموده است: «و به او احاطه علمى ندارند»، و اگر ديدهها او را ببينند، احاطه علمى و معرفت به او واقع مىشود».
ابو قُرّه گفت: پس روايات را تكذيب مىكنى؟
امام رضا عليه السلام فرمود: «هر گاه روايات، مخالف با قرآن باشند، آنها را تكذيب مىكنم . اجماعِ مسلمانان هم اين است كه به خدا، احاطه علمى حاصل نمىشود و ديدهها او را در نمىيابند و مانند او چيزى نيست».
