13
دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد دهم

مجلد عرضه خواهد شد كه جلد دهم، شامل نمايه‏ها و فهارس فنى خواهد بود.
تنظيم اين دانش‏نامه بر اساس زمان و تاريخ وفات شاعران است. در اين دو مجلد؛ مجموعاً ۲۴۱ شاعر با ۱۰۸۹ شعر (جلد اوّل شامل ۱۲۳ شاعر و ۴۵۳ شعر، جلد دوم شامل ۱۱۸ شاعر و ۶۳۶ شعر) ارائه شده است.
اين آمار تا متولّدان سال ۱۲۷۴ شمسى را در بر مى‏گيرد؛ يعنى اشعار شاعران اين يكصد سال هنوز در اين دو مجلد نيامده است. چنان كه نويسنده گفته، مجموعه اين دانش‏نامه بالغ بر ده مجلد است و اين آمار فقط مربوط به دو جلد است. با محاسبه اين كه جلد دهم به نمايه‏ها و فهارس اختصاص دارد، هفت جلد ديگر هنوز باقى‏مانده است. اگر ميانگين هر جلد را پانصد شعر بگيريم حدود سه هزار و پانصد شعر ديگر به زبان فارسى در موضوع مهدويت وجود دارد و با محاسبه اين دو جلد به حدود پنج هزار شعر بالغ مى‏شود.
اينك پس از معرفى اين آثار به تحليل پيشينه و كمّيت اشعار مى‏پردازيم:
پيشينه شعر فارسى در باره مهدى عليه السلام به قرن پنجم و شعر شاعرانى چون عنصرى بلخى (م ۴۳۱ ق) و قطران تبريزى (م ۴۶۶ ق) برمى‏گردد.۱
در قرن‏هاى ششم تا سيزدهم شعر فارسى مهدوى با كُندى در شعر شاعرانى چون : رونى (م ۵۰۸ق)، انورى (م ۵۸۵ق)، خاقانى (م ۵۹۷ق)، سنايى (م ۵۴۵ق)، نظامى (م ۶۱۴ق)، عطار (م ۶۲۷ق)، خواجوى كرمانى (م ۷۵۳ق)، ابن‏يمين (م ۷۶۹ق)، ابن‏حسام (م ۸۷۵ ق)، قاسم انوار (م ۸۳۷ ق)، فناى شيرازى (م ۹۲۵ق)، اهلى شيرازى (م ۹۴۲ق)، طالب آملى (م ۱۰۳۶ق)، فيض كاشانى (م ۱۰۹۱ق)، ملا رفيع قزوينى (م ۱۱۰۵ق)، جوياى كشميرى (م ۱۱۱۸ق)، و حزين لاهيجى؟؟؟ (م

1.گفتنى است اشعار اين قرن در حدّ نام بردن از امام مهدى عليه السلام و تشبيه حاكمان زمان به ايشان است. از اين رو اين اشعار را در پيشينه آورده‏ايم، گر چه در گزارش و انتخاب اشعار از ذكر آنها صرف نظر شده است.


دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد دهم
12

(م ۱۳۰۴ق)، سيد جعفر حلّى (م ۱۳۱۵ق) ، ميرزا ابوالفضل تهرانى (م ۱۳۱۶ق) ، كمپانى (م ۱۳۶۱ق) ، محمدباقر فقيه ايمانى (م ۱۳۷۰ق) عبدالغنى الحر (م ۱۳۵۸ق) ، هاشمى، سيد رضا هندى (م ۱۳۶۲ق) ، محمد جواد بلاغى (م ۱۳۵۲ق) ، كاشف الغطاء (م ۱۳۷۳ق) و سيد محسن امين (م ۱۳۷۱ق) ، محمد حسين ميرجهانى (م ۱۴۱۳ق) .
مؤلف در فصل چهارم با عنوان «درون‏مايه‏هاى شعر مهدى»، موضوعات اشعار را آورده است و اين عناوين در آن به چشم مى‏خورد:
اصل و نسب، ولادت، غيبت صغرا و نايبان، غيبت كبرا، فلسفه غيبت، طول عمر، اسامى و القاب، نشانه‏هاى ظهور و انتظار .
ج - الموسوعة الشعرية المهدوية (۱۰ جلد)، عبدالقادر على ابوالمكارم، بيروت: دارالعلوم، ۱۴۳۱ ق/ ۲۰۱۰ م، ۱۰ جلد .
اين موسوعه ده جلدى، در سه بخش دسته‏بندى، و اشعار هر بخش به ترتيب الفبايى نام شاعران تنظيم شده است . اين اقسام سه گانه و آمار اشعار و شاعران بدين صورت است:
۱. شعر فصيح (جلدهاى يكم تا نيمى از جلد هفتم)، شامل ۱۱۲۱ شعر از ۴۳ شاعر معلوم و پنج شعر بدون نام شاعر؛
۲. سرود (نيمى از جلد هفتم)، شامل ۶۷ شعر از ۴۲ شاعر؛
۳. شعر مردمى (جلدهاى هشتم، نهم و دهم)، شامل ۵۴۹ شعر از ۱۳۴ شاعر معلوم و نُه شعر بدون نام شاعر.
مجموعه اشعار گردآورى شده در اين موسوعه ۱۷۵۱ شعر از حدود ۵۷۹ شاعر است.
د - دانش‏نامه شعر مهدوى (۲ جلد)، طاهره مسلمى‏زاده ۱۳۶۲ش .
اين دانش‏نامه هنوز به چاپ نرسيده و چنانچه مدير طرح در مقدمه گفته در ده

  • نام منبع :
    دانشنامه امام مهدی عجّل الله فرجه بر پایه قرآن ، حدیث و تاریخ جلد دهم
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری محمّد کاظم طباطبایی و جمعی از پژوهشگران، ترجمه: عبدالهادی مسعودی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 23302
صفحه از 367
پرینت  ارسال به