33
الگوی تنظیم رفتار جنسی با رویکرد اسلامی

وگرنه تحریک اولیه جنسی بدون تغییرات هورمونی ایجاد می‌شود.

به هر حال، میل جنسی وابسته به زمینه‌های زیستی است که مقدار و شدت آن را تعیین می‌کند. چه‌بسا تفاوت‌های فردی در قوه شهوت به این زمینه‌ها بستگی داشته باشد. از این‌رو، چنان‌که گذشت، از رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و اله روایت شده است که مداومت در روزه‌داری نیروی جنسی را در کسانی که توانایی ازدواج ندارد، کنترل می‌کند (طبرسی، ۱۴۱۲: ۱۹۷). به نظر می‌رسد در حدیث مذکور، فرض بر این است که شهوت جنسی به زمینه‌های بدنی آن وابسته است و بنابراین برای کاهش آن توصیه به روزه‌داری شده است. در این باره آموزه‌های دیگری از روایات معصومان علیه السلام وجود دارد که به تناسب بحث بدان اشاره خواهد شد.

۲ ـ ۲. عامل لذت‌جویی

لذت، ادراک حالتی است که موافق طبع آدمی باشد (طریحی، ۱۳۶۷: ۳/۱۸۷). وقتی انسان چیزی را دوست می‌دارد و رسیدن به آن را اراده می‌کند و به آن می‌رسد، حالت خوشی در خود احساس می‌کند که «لذت» نامیده می‌شود. لذت از جمله هیجانات مثبت است که در قطب مخالف درد قرار گرفته است (پورافکاری، ۱۳۹۲: ۲/۱۱۴۲) و فرد در حالاتی مانند شادی، شعف، علاقه و... آن را درک می‌کند و معمولاً با تغییرات افزایشی یا کاهشی برانگیختگی عصبی در سطح بدن همراه است (عباسی، ۱۳۹۰). این‌گونه حالت‌ها و تغییرات در رفتارهای مختلفی همچون خوردن، نوشیدن، بازی‌کردن و همچنین در ارتباط جنسی تجربه می‌شود. اما، معمولاً لذت جنسی متفاوت از لذت‌های دیگر گزارش می‌شود؛ لذتی که شدت و نوع آن در رفتارهای دیگری همچون خوردن، نوشیدن، بازی‌کردن و... وجود ندارد. از این‌رو، در روایتی نقل شده است که مردم در دنیا و آخرت لذّتی بهتر از لذّت جنسی نچشیده‌اند و بهشتیان نیز از هیچ چیز بهشت، نه از خوراکی و نه از نوشیدنی، به اندازه نکاح لذّت نمی‌برند۱ (کلینی، ۱۴۰۷: ۵/۳۲۱).

1.. عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا ، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِي عَبْدِ اللّهِ الْبَرْقِيِّ ، عَنِ الْحَسَنِ بْنِ أَبِي قَتَادَةَ ، عَنْ رَجُلٍ ، عَنْ جَمِيلِ بْنِ دَرَّاجٍ ، قَالَ : قَالَ أَبُو عَبْدِ اللّهِ علیه السلام: «مَا تَلَذَّذَ النَّاسُ فِي الدُّنْيَا وَالْاخِرَةِ بِلَذَّةٍ أَكْثَرَ لَهُمْ مِنْ لَذَّةِ النِّسَاءِ ، وَهُوَ قَوْلُ اللّه عزّ و جل : (زُيِّنَ لِلنّاسِ حُبُّ الشَّهَواتِ مِنَ النِّساءِ وَالْبَنِينَ) إِلى آخِرِ الْايَةِ».
ثُمَّ قَالَ: «وَإِنَّ أَهْلَ الْجَنَّةِ مَا يَتَلَذَّذُونَ بِشَيْءٍ مِنَ الْجَنَّةِ أَشْهى عِنْدَهُمْ مِنَ النِّكَاحِ، لَا طَعَامٍ وَلَا شَرَابٍ».


الگوی تنظیم رفتار جنسی با رویکرد اسلامی
32

(روتبارت،۱ آلیس۲ و پوسنر،۳ ۲۰۰۴). بر این اساس، همان‌گونه که علاقه انسان‌ها به انواع غذاها، سفرکردن، ورزش‌های مخاطره‌آمیز و... متفاوت است، در داشتن شریک جنسی و رفتارهای جنسی نیز با یکدیگر فرق دارند.

طبق نظر زاکرمن۴ (۱۹۹۴) بسیاری از این تفاوت‌ها را می‌توان به تفاوت‌هایی در تنظیم‌کننده‌های زیست‌شناختی، مانند سطح آنزیم‌ها مرتبط دانست. علاوه بر این، سطح آنزیم‌ها ارثی است. بنابراین، عوامل زیستی مانند ساختار ژنتیک و سطح آنزیم‌ها، نه‌تنها موجب پیدایش خصوصیات جسمانی خاص، بلکه موجب پیدایش رفتارهای خاص نیز می‌شود. غالباً عامل بدنی، صرفاً زمینه را برای بروز رفتارهای خاص ایجاد می‌کند. مثلاً ممکن است ژن‌ها در تعادل شیمیایی مغز یا فعالیت خاصی از مغز تغییر به وجود آورند، به گونه‌ای که رفتاری معین، واکنش احساسی شدیدی را ایجاد کند.

اینکه از میل جنسی در انسان با عنوان «غریزه» یاد می‌شود به دلیل غلبه‌دادن عامل زیستی در میل جنسی است. زیرا در دیدگاه روان‌شناسی، غریزه۵ نوعی کشاننده یا تکانه درونی است که به صورت نیروی انگیزشی مداوم عمل می‌کند؛ مانند گرسنگی و تشنگی. غریزه، نوعی محرک درونی است و چون نمی‌توان با گریختن یا انکارکردن، از آن اجتناب کرد با انگیزش‌های مبتنی بر محرک‌های بیرونی مانند میل جنسی فرق دارد (فیست۶ و فیست،۷ ۱۳۸۶: ۴۵). اگر انگیزش جنسی به عنوان نوعی نیاز۸ نیز مطرح می‌شود، به دلیل تغییرات هورمونی است که در خلال فعالیت‌های جنسی اتفاق می‌افتد. اما تغییراتی که در میزان هورمون‌های جنسی ایجاد می‌شود برای حفظ میل جنسی و ادامه فعالیت جنسی است؛

1.. Rothbart, K. M.

2.. Ellis. K. L.

3.. Posner, I. M.

4.. Zuckerman, M.

5.. instinct

6.. Feist, J.

7.. Feist, G. J.

8.. need

  • نام منبع :
    الگوی تنظیم رفتار جنسی با رویکرد اسلامی
    سایر پدیدآورندگان :
    مهدي عباسي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 31671
صفحه از 298
پرینت  ارسال به