۱. توقف و تأمل: اولین مرحله در کمک به فرزندمان برای محدودکردن تکانه‌ها در برابر وسوسه، مهم‌ترین آنها است. او باید بیاموزد قبل از آنکه دست به کاری بزند، توقف و تأمل کند. لحظاتی که او درنگ می‌کند تا بر اساس محرکی آنی، دست به عملی نزند، باعث تفاوت مهمی می‌شود؛ به‌ویژه در موقعیت‌های وسوسه‌انگیز یا موقعیت‌هایی که بالقوه خطرناک هستند. آموختن تأمل، برای بسیاری از افراد، به‌ویژه آنها که تحریک‌پذیرترند کار ساده‌ای نیست. بنابراین، وقتی برای اولین بار این مرحله را آموزش می‌دهیم باید از نمادهای بدنی نیز بهره ببریم. به این طریق که دست‌هایتان را به‌نرمی ولی محکم روی شانه‌هایش قرار دهید و به او بگویید: «صبر کن و تکان نخور». هر گاه چنین وضعیتی پیش می‌آید، این کار را انجام دهید تا زمانی که او بتواند جلوی خودش را بگیرد. یک پیشنهاد مؤثر دیگر این است که برای آنکه به خاطر بیاورد که عملی انجام ندهد، به او کمک کنید تا با بیان عبارت مخصوصی، به خود یادآور شود که دست به کاری نزند. مثلاً اینکه با خودش بگوید: صبر! صبر! صبر! یک نفس آرام و عمیق بکشد و یک علامت ایست را در جلوی چشمانش مجسم کند. کودکان باید از شیوه انتخابی، بارها و بارها استفاده کند، تا آنکه این کار، جزئی از طبیعت ثانویه‌شان شود؛ این تنها روشی است که او قادر خواهد بود در وضعیت‌های دشوار بایستد و بیندیشد.

۲. تفکر: مرحله دوم کمک‌کردن به کودکان برای وادارکردن آنها به فکرکردن درباره موقعیت وسوسه‌انگیز و پیامدهای احتمالی انتخاب نادرستشان است. بهترین کار برای آموزش تفکر این است که به آنها بیاموزیم به‌سرعت به دور و بر خود بنگرند و ببینند چه اتفاقی در حال وقوع است و سپس از خود چنین بپرسند: آیا این کار درست است یا نادرست؟ آیا این فکر خوبی است؟ آیا ممکن است من آسیب ببینم؟ آیا ممکن است دچار دردسر شوم؟ حتی کودکان بسیار کوچک هم می‌توانند این روش را یاد بگیرند. البته فرزندان ابتدا نیاز دارند این پرسش‌ها برایشان یادآوری شود. در نتیجه لازم است ابتدا مکرر این پرسش‌ها را برای او مطرح کنید. وقتی او بشنود که شما همان پرسش‌ها را بارها و بارها مطرح می‌کنید، به‌تدریج در ذهن خود، بدون یادآوری شما، همان پرسش‌ها را تکرار خواهد کرد.

در برخی از برنامه‌های خویشتنداری جنسی در امریکا، به طور مکرر به دختران تذکر داده می‌شود که ارتباط جنسی قبل از ازدواج زمینه را برای مجردماندن و دوری از مادرشدن فراهم می‌کند. در این مجموعه آموزشی به والدین و مربیان توصیه می‌شود گزارش‌هایی از قبیل آمار طلاق ناشی از روابط نامشروع و رعایت نکردن حریم عفاف خانواده را با نوجوانان در میان بگذارند. اینها بخشی از توجیه‌های شناختی است که رویکرد انذار و ترساندن از پیامد منفی عمل دارد.

استفاده از بیم و امید، یا انذار و تبشیر نیز می‌تواند از همین قبیل باشد. آزمایش‌های تجربی نیز که برای بررسی نقش تنبیه در ایجاد حالت خویشتنداری و مقاومت در برابر وسوسه سرپیچی به عمل آمد، نشان داد که آنچه بیشترین تأثیر را در این باره دارد، به‌کارگیری روش توجیه شناختی کودک راجع به بدی سرپیچی‌کردن و خطرناکی عواقب آن است، و استفاده از این روش‌ها، از کاربرد هر نوع تنبیهی مؤثرتر است. مثلاً به کودک فهمانده می‌شد که چرا نباید به وسایل بازی دیگران دست بزند. اگر کودک می‌فهمید که دلیل منع او از دست‌زدن به اسباب‌بازی دیگران چیست، و این درک را با استدلال قابل فهم خود به دست آورده بود به مراتب در خویشتنداری موفق‌تر از وقتی بود که والدین، وی را به دلیل دست‌زدن به وسایل دیگران در اتاقش زندانی می‌کردند (بی‌ریا و همکاران، ۱۳۷۵). توانمندی دوراندیشی این امکان را به شخص می‌دهد که کمتر تابع امیال آنی خود باشد و در موقعیت وسوسه‌انگیز سود و زیان ارضای امیال را بسنجد. به‌ویژه در زمان ارزیابی موقعیت این دوراندیشی است که موجب توقف فرد از رفتارهای تکانه‌ای می‌شود و از خویشتنداری پشتیبانی می‌کند.

کودکان با آموختن دوراندیشی می‌دانند که به‌ویژه در موقعیت‌های وسوسه‌انگیز، قبل از عمل بیندیشند و سپس اقدام کنند. در اینجا به سه اقدام اشاره می‌کنیم که با آنها می‌توانیم به کودکان کمک کنیم تا در برابر وسوسه‌ها بیندیشند، گزینه‌های مختلف را ارزیابی کنند و به عمل مناسب دست بزنند. این سه کار را بوربا (۱۳۹۰) در کتاب پرورش هوش اخلاقی پیشنهاد می‌کند: