259
الگوی تنظیم رفتار جنسی با رویکرد اسلامی

دست می‌دهی. دست‌هایت را مشت کرده‌ای. آیا احساس نمی‌کنی که داری عصبی می‌شوی؟». هرچه ما بیشتر به فرزندمان کمک کنیم تا علائم اولیه بی‌تابی را در خودش بشناسد (معمولاً هنگامی که نخستین علائم تنش و اضطراب را بروز می‌دهد)، بهتر خواهد توانست خونسردی خودش را حفظ کند و یاد بگیرد که رفتارش را تنظیم کند. عصبانیت، خشم و بی‌تابی به‌سرعت شدید می‌شود و اگر کودک صبر کند تا مغلوب آن شود و بعد بخواهد عصبانیتش را مهار کند، خیلی دیر است.

ج. استفاده از گفت‌وگوی درونی برای حفظ تعادل: متخصصان می‌گویند روش دیگر برای آموزش تاب‌آوری و حفظ خونسردی این است که یاد بگیریم در موقعیت‌های تنش‌زا، جمله‌هایی ساده و مثبت به خودمان بگوییم. تعدادی از جمله‌هایی که می‌توان به کودکان یاد داد عبارت‌اند از: «صبر کن و آرام باش»، «خودت را مهار کن»، «نفس عمیق بکش»، و بگو «از پسِ این وضعیت برمی‌آیم». تعدادی از این عبارت‌ها را برای فرزندتان مطرح کنید و از او بخواهید یکی از آنها را که بیان‌کردنش برای او راحت‌تر است، انتخاب کند. به او کمک کنید در روز، چند دفعه آن را تکرار کند. تکرار اختیاری این جملات مثبت مقابله‌ای است با جملاتی که غیرارادی به هنگام بی‌تابی در ذهن ما خطور می‌کند. حتی می‌توانیم برای کمک به او در یادآوری عبارتی که انتخاب کرده، در قسمت‌های مختلف خانه، آن عبارت نوشته‌شده را به دیوار نصب کنیم. هرچه این عبارت بیشتر تمرین شود، احتمال اینکه در موقعیت‌های دشوار این عبارت به کار برده شود، بیشتر می‌شود.

د. تغییر موقعیت و مشغول‌شدن به کاری آرامش‌بخش: در این مرحله واردشدن به حالتی یا به کاری دیگر در مکان و موقعیت متفاوت می‌تواند به عنوان مُسکّن عمل کند و تحمل موقعیت‌های سخت را ممکن سازد. مثلاً می‌توان کاری بدنی انجام داد یا قدم زد. درباره کودکان می‌توانیم آنها را وارد یک بازی شاد و پرانرژی کنیم. یکی از روش‌های مؤثر در تغییر حال و هوا، پرداختن به برخی روش‌های تنش‌زدایی مانند کنترل ذهنی به همراه تنفس عمیق است.۱

1.. در این باره نک.: جان‌بزرگی، ۱۳۸۲.


الگوی تنظیم رفتار جنسی با رویکرد اسلامی
258

بی‌امان هیجان‌هایی همچون خشم سد کند و تاب‌آوری کودکان را در کنارآمدن با این احساسات افزایش می‌دهد:

الف. تهیه فهرست واژگان مبین احساسات و گسترش آنها در عمل: بسیاری از کودکان به این دلیل بی‌تابی می‌کنند که نمی‌دانند به چه روش‌های دیگری می‌توانند ناکامی خود را ابراز کنند. ممکن است پافشاری‌کردن، لگدزدن، جیغ‌کشیدن، اذیت‌کردن و پرتاب‌کردن اشیا به سوی دیگران تنها روشی باشد که آنها برای بیان احساساتشان می‌شناسند. البته بعید نیست که در بزرگ‌سالان فقط چنین روش‌هایی شناخته شده باشد. ما به واژگان عاطفی نیاز داریم تا آنچه را احساس می‌کنیم، به زبان بیاوریم و می‌توانیم با درست‌کردن پوستری از «واژگان مبین احساس» با کمک همدیگر، برای رشد توانمندی تاب‌آوری به یکدیگر یاری برسانیم. در خصوص کودکان می‌توانیم به آنها بگوییم: بیا تمام کلماتی را که می‌شود به هنگام ناراحتی و بی‌تابی به کار ببریم پیدا کنیم. سپس کلماتی را که او می‌گوید یادداشت کنیم. به تعدادی از این واژه‌ها اشاره می‌کنیم: خشمگین، ناراحت، ناکام، آشفته، دلواپس، برانگیخته، عصبی، نگران، تهییج‌شده، از جا دررفته، غضبناک، غیط‌آلود. آنها را در یک جدول بنویسید و به دیوار آویزان کنید و هنگامی که کودکتان عصبی است یا خودتان عصبانی هستید این کلمات را به کار ببرید تا تمرین و تکرار شود و بتوانیم آنها را در زندگی واقعی خود به کار ببریم.

ب. شناسایی علائم هشداردهنده بی‌تابی: به فرزندتان یا کسی که تحت آموزش تاب‌آوری است توضیح دهید که همه ما در وجودمان، علائم کوچکی داریم که به ما هشدار می‌دهد در حال عصبی‌شدن هستیم و باید به آنها توجه کنیم. زیرا این علائم کمک می‌کنند به دردسر نیفتیم. سپس به فرزندتان کمک کنید تشخیص دهد که چه علائم هشداردهنده خاصی به او اعلام می‌کنند که دارد بی‌تاب می‌شود. مثلاً «صدایم بلندتر می‌شود. گونه‌هایم سرخ می‌شود. دست‌هایم را مشت می‌کنم. ضربان قلبم تند می‌شود. دهانم خشک می‌شود. تند ‌تند نفس می‌کشم». پس از آنکه او از علائم خودش آگاهی یافت، اولین باری که علائمی از ناکامی بروز داد، به آن نشانه‌ها اشاره کنید: «به نظر می‌رسد داری تعادلت را از

  • نام منبع :
    الگوی تنظیم رفتار جنسی با رویکرد اسلامی
    سایر پدیدآورندگان :
    مهدي عباسي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 31744
صفحه از 298
پرینت  ارسال به