۲ ـ ۲. سبک پوشش

یکی از عوامل خروج پاک و کاهش تحریک جنسی در محیط اجتماعی پوشش مناسب آحاد جامعه است. پوشش مناسب حریم زن و مرد را از نگاه نامحرم حفظ می‌کند. همین‌طور پوشش مناسب نگاه را از برانگیختگی و تحریک رها می‌کند. در نتیجه، آرامش روانی مردان نیز تأمین می‌شود. بدین صورت «حجاب» معنا می‌یابد و حکمتش تبیین می‌شود. جلوگیری از آلودگی بصری محیط به واسطه استفاده از حجاب و پوشش مناسب، از اولین اقدامات پیش‌گیرانه و یاریگرانه برای عفاف جنسی به حساب می‌آید. وقتی زنان مسلمان در معرض آزار و اذیت هوسبازان قرار گرفتند و عفت و پاکی آنان در معرض تهدید قرار گرفت قرآن کریم سازوکار دفاعی حجاب را معرفی کرد تا موجب ایمنی زنان شود: «ای پیامبر! به همسران و دخترانت و به زنان مؤمن بگو: جلباب‌های [روسری‌های بلند] خود را بر خود فروتر گیرند. این برای آنکه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند؛ این [به احتیاط] نزدیک‌تر است»^۱ (احزاب: ۵۹).

پوشاندن همه بدن به شناخته‌شدن به اهل عفت و حجاب نزدیک‌تر است. در نتیجه وقتی به این عنوان شناخته شدند، دیگر اذیت نمی‌شوند، یعنی اهل فسق و فجور متعرض آنان نمی‌گردند (طباطبایی، ۱۴۱۷: ۱۶/۳۴۰). نخست زنان مسلمان فقط گیسوان خود را می‌پوشاندند که هرچند به عفاف نزدیک‌تر می‌شد، بازبودن گردن و سینه هنوز زمینه وسوسه مردان را فراهم می‌کرد. لذا قرآن کریم با مطرح‌کردن پوشش تکمیلی که گوش‌ها و گردن و سینه را نیز در بر می‌گرفت پوشش مناسب را معرفی کرد؛ «باید روسری خود را بر گردنِ خویش [فرو] اندازند»^۲ (نور: ۳۳). این تدبیر سبب می‌شود زیبایی‌های زن از چشمان هرزه هوسبازان پنهان بماند و از تولید جلوه‌های بصری وسوسه‌انگیز جلوگیری کند.

همچنان در سیره خاندان رسالت به رعایت حجاب کامل‌تر توصیه می‌شد. علی علیه السلام نقل

عفاف در نگاه به مرد یا زن اختصاص ندارد و طبق آیات قرآن (نور: ۳۰ و ۳۱) هر دو زن و مرد، باید چشم خود را از نگاه تحریک‌آمیز حفظ کنند.^۱ این کار برای مصونیت از فساد است. امام رضا علیه السلام در سخنی می‌فرماید: «نگاه به موی زنان شوهردار و دیگر زنان حرام است، زیرا تحریک‌کننده است و تحریک موجب فساد و ورود در چیزهایی می‌شود که حلال و زیبا نیست؛ همچنین درباره جاهایی از بدن زن که مانند موهایش زینت محسوب می‌شود»^۲ (صدوق، ۱۳۷۸: ۲/۹۸). از این‌رو نگاه به نامحرم تیر زهرآگینی از سوی شیطان معرفی شده است^۳ (مجلسی، ۱۴۰۳: ۱۰۱/۳۸). زیرا موجب تحریک و برانگیختگی جنسی است.

روایت امام رضا علیه السلام برای مردان نقل شده است؛ درباره چشم‌پوشی زنان نیز نقل شده که ‌ام‌سلمه می‌گوید پس از نزول آیه حجاب، روزی من و میمونه نزد رسول خدا صلی الله علیه و اله بودیم که ابن ام مکتوم نابینا وارد شد. حضرت به ما فرمود «پشت پرده قرار بگیرید». ما گفتیم «ای رسول خدا مگر نه این است که او نابینا است و ما را نمی‌بیند؟!». حضرت در پاسخ فرمود: «آیا شما دو نفر هم نابینا هستید؟! آیا او را نمی‌بینید؟!»^۴ (طبرسی، ۱۴۱۲: ۲۳۳). بنابراین، قلمرو بینایی دوطرفه است. هم باید نگاه زن به مرد عفیفانه باشد و هم نگاه مردان به زنان. از همین جا می‌توان ظرافت سخن فاطمه زهرا علیه السلام را فهمید که «بهترین چیز برای زنان این است که نه نگاهشان به مردی بیفتد و نه مردی آنان را ببیند»^۵ (اربلی، ۱۳۸۱: ۱/۴۶۶؛ عاملی، ۱۴۰۹: ۲۰/۶۷). بدین صورت، حفظ نگاه موجب تسهیل عفاف می‌شود، اما کار را تمام نمی‌کند. بی‌تردید حفظ نگاه آسان نیست. امروزه از در و دیوار شهرها شهوت می‌بارد. یکی از عوامل مهم یاریگر در عفاف، پوشش مناسب است که با کاهش تحریک بینایی مرتبط است.