رعایت شود. مثلاً اگر کلاس‌های درس و دانشگاه مختلط است می‌توان برای هر گروه در جداگانه‌ای طراحی کرد؛ یا جداسازی محل شنای زنان و مردان در سواحل دریا که به طرح سالم‌سازی مشهور است. به هر حال، مهم آن است که موقعیت‌های اختلاط پیش نیاید. این موضوع را می‌توان در مهندسی ساختمان‌ها رعایت کرد.
گاه جداسازی مکانی ممکن نیست، اما قرارگرفتن زنان در پشت سر مردان می‌تواند آنان را از دید نامحرم دور نگه دارد. این تدبیر می‌تواند مانع اختلاط زن و مرد در اجتماعات شود. در مسیر حرکت نیز بهتر است مردان جلوتر از زنان باشند. وقتی قرار شد حضرت موسی علیه السلام همراه یکی از دختران حضرت شعیب علیه السلام نزد ایشان برود به وی گفت: «تو پشت سر من حرکت کن. اگر اشتباه رفتم مرا راهنمایی کن؛ چراکه ما خاندانی هستیم که به پشت زنان نگاه نمی‌کنیم»۱ (قمی، ۱۴۰۴: ۲/۱۳۸). حضرت داوود به فرزند خود توصیه می‌کند که پشت سر شیر حرکت کن ولی پشت سر زن حرکت نکن۲ (نوری، ۱۴۰۸: ۱۴/۲۷۵). خطری که هنگام راه‌رفتن پشت سر زنان از لحاظ جنسی انسان را تهدید می‌کند چه‌بسا بیشتر از خطر حرکت‌کردن پشت سر شیر باشد.
تدبیر دیگر برای پیش‌گیری از اختلاط، استفاده از تأخیر زمانی در عبور و مرور است. رسول خدا صلی الله علیه و اله پس از اتمام نماز، قدری صبر می‌کردند و از جا حرکت نمی‌کردند تا زنان از مسجد خارج شوند. زیرا عادت مردان این بود که تا رسول خدا صلی الله علیه و اله از جا برنخاسته‌اند از مسجد خارج نمی‌شدند۳ (بخاری، ۱۴۰۱: ۱/۲۰۳). این اقدام حضرت موجب می‌شد زنان بدون اینکه در معرض دید مردان قرار گیرند، مسجد را ترک کنند و به خانه‌های خود باز گردند. این نیز روشی است که می‌تواند به کاهش مدت‌زمانی منجر شود که ممکن است زن و مرد در معرض دید یکدیگر قرار گیرند.
1.. «فَقَامَ مُوسَی مَعَهَا وَ مَشَتْ أَمَامَهُ فَسَفَقَتْهَا الرِّیاحُ فَبَانَ عَجُزُهَا فَقَالَ لَهَا مُوسَی تَأَخَّرِی وَ دُلِّینِی عَلَی الطَّرِیقِ بِحَصَاةٍ تلقیها أَمَامِی أَتْبَعُهَا فَأَنَا مِنْ قَوْمٍ لَا ینْظُرُونَ فِی أَدْبَارِ النِّسَاءِ».
2.. «الْقُطْبُ الرَّاوَنْدِی فِی لُبِّ اللُّبَابِ، قَالَ: قَالَ دَاوُدُ علیه السلام لِابْنِهِ امْشِ خَلْفَ الْأَسَدِ وَالْأُسُودِ وَ لَا تَمْشِ خَلْفَ المَرْأَة».
3.. «حدثنا موسی بن إسماعیل حدثنا إبراهیم بن سعد حدثنا الزهری عن هند بنت الحارث أن أم سلمة رضی الله عنه عنها قالت: کان الرسول صلی الله علیه و اله إذا سلم قام النساء حتی یقضی تسلیمه و مکث یسیرا قبل أن یقوم. قال ابن شهاب فأری - والله أعلم - أن مکثه لکی ینفذ النساء قبل أن یدرکهن من انصرف من القوم».
