دو عامل مهم وراثت و محیط، شکوفا می‌شود. حتی رگه‌های تأثیر وراثت و محیط در رشد و تحول مهارگری در سه ماهه اول دوران جنینی قابل پیگیری است (مثلاً نک.: روتبارت، ۲۰۰۴). از نگاه روان‌شناسی، خویشتنداری از همان اوان کودکی در نظام روان‌شناختی کودکان شروع به نمود می‌کند. از دیدگاه روان‌تحلیلگری، پایگاه شخصیتی «من»^۱ که در مدت نوباوگی به وجود می‌آید (فیست و فیست، ۱۳۸۶) به منزله پایگاه مهارگری خواسته‌های فرد و تنظیم و ساماندهی آنها است (منصور، ۱۳۸۹).

من نماینده منطق، عقل و واقعیت است و در هم‌سطح‌کردن فرد با واقعیات زندگی، گاهی کشاننده‌ها و امیال را آزاد می‌گذارد تا در صورت لزوم ارضا شوند و در موقعیت‌های غیرلازم آنها را سرکوب می‌کند. گاه نیز امیال و کشاننده‌ها را در حالت انتظار و فراهم‌شدن فرصت ارضا، در مهار خود نگه می‌دارد (فیست و فیست، ۱۳۸۶). از این زاویه، خویشتنداری از جمله سازه‌های روان‌شناختی اساسی است که در اوان کودکی تشکیل می‌شود و به همین دلیل، احتمالاً تحت تأثیر زمینه‌های ارثی باشد. بنابراین، انتقال ویژگی‌های خَلقی والدین به فرزند از مسیر وراثت، زمینه را برای بروز ویژگی‌های خُلقی خویشتنداری فراهم می‌کند. اما این پرسش وجود دارد که: چگونه زمینه‌های زیستی و بدنی با پاسخی روان‌شناختی مانند خویشتنداری ارتباط دارد؟

نظام بدنی‌روانی ما مجهز به سیستم مهار خودکار است که تعادل حیاتی^۲ ما را حفظ می‌کند. تعادل حیاتی ما مرهون فرآیندهای فعال مهارگری است که دنیای درون ما را حفظ می‌کنند. فرآیند مهار تعادلی، سامانه‌ای است که فعالانه برای حفظ وضعیت تعادل حیاتی در تکاپو است. این فرآیندها در نظام موجود زنده، یا روان‌شناختی‌اند یا در سطح زیستی و بدنی تأثیر می‌گذارند (اتکینسون و همکاران، ۱۳۸۵: ۳۶۵). تنظیم هیجان‌ها و انگیزش‌های مختلف به این نظام وابسته است. طبعاً فرآیندهای فعال مهارگری که در سطح زیستی و بدنی تأثیر می‌گذارند در برابر نیروهایی عمل می‌کنند که در سطح زیستی و بدنی تولید

خدا صلی الله علیه و اله که «با خانواده‌های شایسته ازدواج کنید؛ چراکه ریشه، تأثیرگذار است»^۱ (طبرسی، ۱۴۱۲: ۱۹۷).

علاوه بر انتقال وراثت از والدین، خصیصه‌های بارزی که ناشی از ویژگی‌های خَلقی و ژنتیک است، بر نحوه ولادت، سبک تربیتی و ارتباط با آنان تأثیر خواهد داشت. از این مسیر نیز عامل وراثت در برخی ویژگی‌های کودکان نفوذ می‌کند. چه‌بسا مدح و تمجید مادر عفیف برای انسان بیشتر از این جهت است. از امام صادق علیه السلام روایت شده است که فرمود: «خداوند متعال بهشت را پاک و منزه آفرید، از این‌رو مگر کسی که ولادتش پاک باشد اجازه ورود بدان را ندارد. پس خوشا به حال کسی که مادری عفیف داشته باشد»^۲ (صدوق، ۱۳۸۵: ۲/۵۶۴؛ مجلسی، ۱۴۰۳: ۵/۲۸۵).

مراقبت‌های تربیتی، ویژگی‌های بارز ارثی و به‌ویژه نحوه ولادت فرزند، همگی در پرورش سبک علاقه و امیال فرد تأثیر می‌گذارد. از این‌رو امام در حدیثی دیگر می‌فرماید: «کسی که شیفته لذّت حرام و شهوت زنا باشد، شیطان در نطفه او شریک بوده است»^۳ (صدوق، ۱۳۶۲: ۱/۲۱۷). زیرا بنا بر حدیث امام باقر علیه السلام (کلینی، ۱۳۶۳: ۲/۲۸) «هنگامی که شخصی زنا می‌کند روح ایمان و مخالف شیطان از وجودش مفارقت می‌کند و جسم و بدن او مرکب شیطان می‌شود».^۴

بررسی زمینه‌های ارثی شکل‌گیری خویشتنداری جنسی را می‌توان در نظریه‌های روان‌شناسی مانند نظریه خودنظم‌بخشی بامیستر و واس (۲۰۰۴) پیگیری کرد. از لحاظ علمی، مهارگری از جمله توانمندی‌هایی است که در طول مراحل رشد انسان، تحت تأثیر