191
الگوی تنظیم رفتار جنسی با رویکرد اسلامی

بشکند دست‌کم در مقابل منبع وسوسه مقاومت می‌کند و در کاری متفاوت وارد می‌شود.

در اینجا مسئله‌ای وجود دارد که برخی در زندگی روزمره خود برای شکست در خودمهارگری، توجیه از پیش آماده‌ای دارند؛ «من نتوانستم مقاومت کنم». در نگاه اول، این جمله دلالت دارد که برخی تکانه‌ها مقاومت‌ناپذیرند و در نتیجه نیروهای خویشتن۱ را در هم می‌شکنند. این نگاه، نشانگر آن است که خودمهارگری در کشاکش دو نیروی تکانه و نیروهای خویشتن قرار گرفته و پایداری شخص در برابر وسوسه، به میزان نیروی این تکانه بستگی دارد. به نوعی، نه طبیعت و نه تربیت۲ هیچ کدام نیروی کافی را برای افراد، به منظور مقاومت در برابر بسیاری از وسوسه‌هایی که با آن مواجه می‌شوند، فراهم نکرده است. اما حقیقت این است که به طور مطلق نمی‌توان چنین چیزی گفت. دیدگاه «تکانه‌های مهارناپذیر» قابل تردید است و تحقیقات نیز برخلاف مهارناپذیری آنها شواهدی عرضه کرده است. البته یک سری از تکانه‌های مقاومت‌ناپذیر، از جمله انگیختگی ناشی از خواب، سر پا ایستادن یا منع از ادرار وجود دارد۳ (بامیستر، شمایکل۴ و واس، ۲۰۰۷: ۵۲۰ ـ ۵۲۱). اما اینها از جمله استثناهای این موضوع هستند و شواهدی تجربی وجود دارد که تکانه‌ها و وسوسه‌های مهارناپذیر نیز در نهایت قابل منع و کنترل‌اند. از این‌رو دیدگاه تکانه‌های مهارناپذیر در حیطه میل رفتار جنسی کاملاً تردیدپذیر باقی می‌ماند.

طبق پژوهشی که پیل۵ (۱۹۸۹ به نقل از: بامیستر و همکاران، ۲۰۰۷: ۵۲۱) انجام داده، اعتیاد که عمدتاً ناشی از میلی مهارناپذیر شناخته می‌شود، خیلی کمتر از آنچه گمان می‌شود، مجبورکننده است. مثلاً بسیاری از سربازان آمریکایی که در جنگ ویتنام به هروئین معتاد شدند به‌راحتی پس از بازگشت به وطن آن را ترک کردند. شگفتی بالاتر آنکه آنها بدون از سرگیری اعتیاد و بازگشت به آن، گهگاه هروئین مصرف می‌کردند. برخلاف این دیدگاه

1.. self

2.. nature / nurture

3.. urinate

4.. Schmeichel, B. J.

5.. Peele, S.


الگوی تنظیم رفتار جنسی با رویکرد اسلامی
190

بر رفتارهایی است که حتی قبل از انجام‌دادن آنها، پشیمانی و تأسف درباره آنها به طور قابل توجهی قابل انتظار است. این تعریف از وسوسه بر این باور مبتنی است که قبل از صدور رفتار، فرد می‌تواند پشیمانی بعد از آن را تصور کند. اگر کسی کاملاً از انجام‌دادن رفتار مشخصی حالت پشیمانی را انتظار بکشد و با این حال، به انجا‌م‌دادنش میل داشته باشد، می‌توان گفت در حال تجربه نوعی وسوسه خواهد بود. به‌ویژه افراد زمانی وسوسه را تجربه می‌کنند که در آن هدفی لذت‌بخش، کم و کوتاه‌مدت با هدفی لذت‌بخش، بلندمدت و عالی‌تر رقابت کند (ماگن۱ و گراس،۲ ۲۰۱۰: ۳۳۶). وسوسه از جمله قلمروهای تأثیر خودمهارگری محسوب می‌شود و همان‌گونه که گذشت برخی خودمهارگری را به مقاومت در برابر وسوسه تعریف کرده‌اند.

مقاومت در برابر وسوسه نیز به عنوان شکلی از خودمهارگری می‌تواند شامل دو راهبرد باشد: ۱. راهبردی که شامل تقویت نیروهای روی‌آوری با وسوسه است؛ ۲. راهبردی که شامل کاهش نیروی تقابلی در وسوسه است. در راهبرد اول، مقاومت فرد در برابر تلاش‌هایی که منبع وسوسه به هدف از پای درآوردن او انجام می‌دهد، افزایش می‌یابد. در راهبرد دوم، فرد در برابر تلاش تحریک‌کنندگی وسوسه، مقابله و مبارزه می‌کند (واس و سیاروکو،۳ ۲۰۰۴: ۳۹۷). به هر حال، فرد خودمهارگر در برابر تکانه‌ای مشخص مقاومت می‌کند و بدان پاسخ نمی‌دهد. مثلاً از نوشیدن الکل با وجود برانگیختگی شدید ناشی از آن اجتناب می‌کند، یا از رفتار جنسی با وجود تحریک بر آن امتناع می‌ورزد. از سوی دیگر، اگر لازم باشد فرد خودمهارگر با وجود برانگیختگی و تحریک برای اجتناب از رفتاری خاص، آن را انجام می‌دهد. مثلاً با وجود برانگیختگی برای خوابیدن و باقی‌ماندن در رختخواب به اعمال ورزشی وارد می‌شود (ماگن و گراس، ۲۰۱۰: ۳۳۷). در این صورت، نوشیدن الکل، میل جنسی، خواب و باقی‌ماندن در رختخواب او را طلب می‌کند اما اگر نتواند نیروی تقابلی وسوسه را

1.. Magen, E.

2.. Gross, J. J.

3.. Ciarocco, N. J.

  • نام منبع :
    الگوی تنظیم رفتار جنسی با رویکرد اسلامی
    سایر پدیدآورندگان :
    مهدي عباسي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 31737
صفحه از 298
پرینت  ارسال به