عمل؛ ۴. حفظ خود از آسیب دیگران با اجتناب از اعتماد افراطی؛ ۵. غافل‌نشدن از تلاش برای آینده و چاره‌اندیشی برای حوادث (پسندیده، ۱۳۸۸: ۱۰۶/۱۰۴). به طور کلی، هدف و نتیجه دوراندیشی، محفوظ‌ماندن از مشکلات و سختی‌ها است. از این‌رو گفته‌اند کسی که بدون دقت در عاقبت کارها وارد شود و بدون صلاح‌اندیشی کاری انجام دهد در مشکلات و سختی‌ها گرفتار خواهد شد و راه نجات پیدا نخواهد کرد۱ (کلینی، ۱۴۰۷: ۸/۱۹).
ویژگی‌های انسان در رسیدن به خواسته‌هایش، نقش مهمی در میزان و چگونگی استفاده از تدبیر دوراندیشی دارد. قرآن کریم (اسراء: ۱۱) انسان را موجودی عجول معرفی می‌کند و می‌فرماید: «انسان (بر اثر شتاب‌زدگی)، بدی‌ها را طلب می‌کند در حالی که (در ظاهر) نیکی‌ها را می‌طلبد و انسان همیشه عجول بوده است».۲ انسان بر اساس این ویژگی، حال را به آینده، و شیرینی را به سختی ترجیح می‌دهد. این شیوه، حالت طبیعی انسان است در حالی که مصلحت انسان برخلاف این وضعیت است. مصلحت انسان آن است که چون می‌داند همه اعمال نتیجه مثبت یا منفی خواهند داشت، از عاقبت آنها بترسد و با سنجیدن امور قبل از هر چیز، از پیامدهای منفی کارها برحذر باشد۳ (ابن‌ابی‌الحدید، ۱۴۰۴: ۲۰/۲۶۰).
ویژگی دوراندیشی در مقابل عجله، موجب کنترل و مهارگری است. نتیجه یکی از پژوهش‌ها (عباسی، ۱۳۹۰) نشان می‌دهد دوراندیشی در سبک لذت‌جویی با مهارگری رابطه مثبت دارد. کسانی که به طور نسبتاً ثابت به زیان‌های احتمالی شهوترانی توجه دارند قدرت بیشتری در مهارکردن ارضای امیال نامطلوب از خود نشان می‌دهند. البته توجه به زیان‌های ناشی از رفتار برای رسیدن به مهارگری امیال و هیجانات کافی نیست. از دیدگاه روان‌شناسی، مهارگری سازوکارهای متفاوتی دارد که سازوکار «انتظار پیامد»۴ از جمله مهم‌ترین آنها است (بی‌ریا و همکاران، ۱۳۷۵). انتظار پیامد، قضاوت شخص در این باره است که اگر عمل خاصی انجام شود، نتیجه خاصی را به بار خواهد آورد.
1.. «عن امیر المؤمنین علیه السلام: مَنْ تَوَرَّطَ فِی الْأُمُورِ غَیرَ نَاظِرٍ فِی الْعَوَاقِبِ فَقَدْ تَعَرَّضَ لِمُفْظِعَاتِ النَّوَائِب».
2.. (وَ یدْعُ الْإِنْسانُ بِالشَّرِّ دُعاءَهُ بِالْخَیرِ وَ کانَ الْإِنْسانُ عَجُولاً(.
3.. «عن امیر المؤمنین علیه السلام: اتَّقِ العَوَاقِبَ عَالِماً بِأَنَّ لِلأَعمَالِ جَزَاءً وَ أَجراً، وَ احذَر تَبِعَاتِ الأُمُورِ بِتَقدِيمِ الحَزمِ فِيهَا».
4.. anticipation of consequences
