اینکه زمینه ارضای طبیعی و حلال آن نباشد. حال، وقتی افراد با هجمه شهوت مواجه می‌شوند، کافی است بتوانند در این موضوع غور کنند که «آنچه را دنبال می‌کنند و بدان میل دارند، گزینه دیگری هم دارد که اولاً حلال است؛ ثانیاً در دسترس است و چندان دور نیست؛ در عوض، آفت ندارد». این سخن امیرالمؤمنین است که فرمود: «نفس خود را از خواهش‌ها بازدار تا از آفت‌ها به سلامت بمانی»^۱ (تمیمی آمدی، ۱۳۶۶: ۱۴۶). اگر فردی به این مرحله از آگاهی برسد، دست‌کم در گام‌های نخستین «تغییر مثبت^۲»^۳ قرار گرفته است.

۳. رویکرد تنظیم رفتار جنسی در اسلام

بر اساس اصول تنظیم رفتار جنسی، رویکرد اسلام به میل جنسی رویکرد جامعی است که شامل پیش‌گیری و درمان می‌شود؛ اگرچه در وهله نخست بیشترین اهمیت را به پیش‌گیری داده است؛ چراکه در مدیریت فردی و اجتماعی غریزه جنسی، پیش‌گیری راحت‌تر و کم‌هزینه‌تر از درمان و مقابله است. از این‌رو، اسلام با آموزه‌های بلند خود راهکارها و دستورالعمل‌های بسیاری را در چارچوب احکام شرعی‌حقوقی و توصیه‌های اخلاقی مطرح کرده است تا از بروز انواع آسیب‌ها و انحرافات جلوگیری کند. تدبیرِ عمدتاً پیش‌گیرانه اسلام، شامل دو راهکار ازدواج (ارضای صحیح نیاز جنسی) و خویشتنداری (کنترل مؤثر غریزه جنسی) است. در عین حال، در صورت بروز آسیب، اجمالاً این دو راهکار می‌توانند درمان‌کننده نیز باشند.

در منابع اسلامی از ازدواج و عفت‌ورزی (خویشتنداری جنسی) با عنوان «حِصن» یاد شده است. «الحِصن» در اصل به معنای دژ و قلعه‌ای است که انسان را حفظ می‌کند. سپس این واژه به هر چیزی که حفظ‌کننده و نگهدارنده است اطلاق شده است (راغب اصفهانی،

محققان در پژوهش‌های تجربی خویش، به دنبال حذف متغیرهای مزاحم نیستند؛ چراکه آنها را جزء طبیعت پدیده‌های دنیایی می‌دانند. در عوض، این متغیرها را کنترل می‌کنند که اقدامی منطقی به نظر می‌رسد. همین‌طور، نتیجه دیگر شناخت دقیق انسان و پدیده‌های مرتبط با وی، پذیرش این مطلب است که همه در معرض آفت و آسیب قرار داریم؛ آفت و آسیب حذف نمی‌شود؛ جزء طبیعت دنیا است. اما کنترل‌شدنی است. در این صورت، پذیرش آسیب را خواهیم داشت و آن را انکار نخواهیم کرد. انکارِ آسیب، خودْ مشکلات عدیده‌ای به دنبال دارد. امروزه نداشتن آمار دقیق از انحراف‌های جنسی، ما را به مشکل انداخته است. ناآگاهی از حدود و شدت مشکلات ممکن است اهمیت مسئله را در نظر افراد کاهش دهد یا در برنامه‌ریزی خلل‌هایی وارد کند.

پیامد منفی دیگری که ناشی از انکار آسیب است و متوجه کل جامعه خواهد بود، طردشدن کسانی است که مبتلا هستند اما دلشان نمی‌خواهد چنین باشند. جوانانی که از انحرافات جنسی رنج می‌برند، دوست دارند ازدواجی آسان و لذت‌بخش داشته باشند تا در سایه این نهاد مقدس دست از گناه بشویند. گاه نیروی سهمگین شهوتشان، ضعف قوتشان و ضرورت ارضای نیازشان پذیرفته نمی‌شود. گرچه حضرت علی علیه السلام بنا بر مصلحتی دستور داد مردی را که خودارضایی کرده بود تعزیر کنند، بلادرنگ درباره او پرسید: «آیا همسر دارد یا عزب و بی‌همسر است؟». خبر دادند که همسر ندارد و ازدواج نکرده است. حضرت او را به ازدواج ترغیب کرد. به حضرت خبر رسید که به علت فقر دستش به ازدواج باز نیست. ایشان ضمن اینکه او را از کار زشتش توبه داد، زمینه ازدواجش را فراهم کرد و حتی مهریه زنش را از بیت‌المال داد^۱ (کلینی، ۱۴۰۷: ۷/۲۶۵؛ مفید، ۱۴۱۳ب: ۷۹۱؛ طوسی، ۱۴۰۷: ۱۰/۶۳).

این‌گونه مواجهه با مشکل که پس از پذیرش وجود آسیب اتفاق می‌افتد، درمان‌کننده است. زیرا جز این نیست که میل و رغبتی در انسان نهاده شده باشد و از آن نهی نشده مگر