105
الگوی تنظیم رفتار جنسی با رویکرد اسلامی

چارچوب مصلحت وضع نکرده‌اند. این محدودیت که بهتر است آن را «چارچوب مصلحت» بنامیم، از واقعیت‌های دنیای غیربهشتی ما است.

۲ ـ ۳. پیش‌گیری از آسیب و کنترل آن

شگفت‌ترین چیز در انسان، نظام روانی او است؛۱ زیرا همچنان که خصیصه‌های مثبتی را در خود دارد زمینه صفاتی وارونه نیز در آن هست. طبق آموزه‌های اسلامی، این صفات وارونه، آفت‌ها و آسیب‌هایی هستند که تمامی پدیده‌های انسانی را تهدید می‌کنند. مثلاً اگر امید به انسان دست دهد، طمع به خواری‌اش می‌افکند. اگر طمع، او را حرکت می‌دهد، آزمندی به هلاکتش می‌اندازد. اگر نومیدی بر او چیره شود، افسوس و اندوه او را می‌کشد. اگر خشم او را فرا گیرد، عصبانیت، جانش را به لب می‌آورد و.... پس هر تفریطی به او زیان می‌زند و هر افراطی موجب تباهی او است (کلینی، ۱۴۰۷: ۸/۲۱؛ شریف رضی، ۱۴۱۴: ۱۲۱).

بر این اساس، هر خصیصه انسانی درآمیخته با آفت و آسیب است. حتی بسیاری از صفات مثبت نیز به همین علت دچار آسیب و گاهی خودْ موجب فساد می‌شوند (نک.: محمدی ری‌شهری، ۱۳۷۷: ۱/۱۵۴/۱۴۹). انسان، اسیر گرسنگی، زمین‌خورده سیری، آماج آسیب‌ها و جانشین مُردگان است۲ (تمیمی آمدی، ۱۴۱۰: ۷۲۷). نتیجه چنین شناختی از انسان، ضرورت توجه به آفت‌ها و آسیب‌هایی است که هماره او را تهدید می‌کند. از این‌رو، بررسی آسیب‌های احتمالی در هر پدیده انسانی، ضروری است و انتظار می‌رود در برنامه‌ریزی‌های فردی و اجتماعی مد نظر قرار گیرد؛ همچنان که در پژوهش تجربی به دنبال اندازه‌گیری متغیرهای مزاحم هستیم، این آسیب‌ها نیز باید محاسبه شوند.

1.. در حدیث نقل شده از علی علیه السلام آمده است: «شگفت‌ترین چیز در انسان، دل او است»؛ «أعجَبُ ما في الإنسانِ قَلبُه، ولَهُ مَوادُّ مِنَ الحِكمةِ، وأضدادٌ مِن خِلافِها؛ فَإن سَنَحَ لَهُ الرَّجاءُ أذَلَّهُ الطَّمَعُ، وإن هاجَ بِهِ الطَّمَعُ أهلَكَهُ الحِرصُ، وإن مَلَكَهُ اليأسُ قَتَلَهُ الأسَفُ، وإن عَرَضَ لَهُ الغَضَبُ اشتَدَّ بِهِ الغَيظُ، وإن أسعَدَهُ الرِّضى نَسِيَ التَّحَفُّظَ، وإن غَالَهُ الخَوفُ شغَلَهُ الحَذَرُ، وإن اتَّسَعَ لَهُ الأمنُ استَلَبَتهُ الغِرَّةُ وإن أصابَتهُ مُصيبةٌ فَضَحَهُ الجَزَعُ، وإن أفادَ مالاً أطغاهُ الغِنى، وإن عَضَّتهُ فاقةٌ شَغَلَهُ البَلاءُ، وإن أجهَدَهُ الجوعُ قَعَدَ بِهِ الضَّعفُ، وإن أفرَطَ في الشِّبَع كَظَّتهُ البِطنةُ، فَكُلُّ تقصيرٍ بِهِ مُضِرٌّ، وكُلُّ إفراطٍ لَهُ مُفسِدٌ».

2.. «عن امیرالمؤمنین علیه السلام: وَيحَ ابنِ آدَمَ ! أسيرُ الجوعِ، صَريعُ الشِّبَعِ، غَرَضُ الآفاتِ، خَليفَةُ الأَمواتِ».


الگوی تنظیم رفتار جنسی با رویکرد اسلامی
104

فرزندآوری؛ کاهش جمعیت و پیرشدن جمعیت؟! از این‌رو، در نظام تربیت جنسی از دیدگاه اسلام، که مبتنی بر مبانی فطری طبیعی است، روش‌های دیگر ارضای جنسی، همگی «انحراف جنسی» تلقی شده‌اند.

کسانی که ارتباط بی‌حد و مرز زن و مرد را می‌پسندند و به قوانین شرعیِ این گستره مقید نیستند، در حقیقت، لذت‌جویی بدون مرز را می‌طلبند؛ وگرنه چه دلیل دیگری خواهد داشت. خود می‌دانند که زندگی دنیا برای پاسخ‌گویی به میل لذت‌جویانه بدون مرز ظرفیت ندارد. با صراحت باید گفت لذت بدون مرز با محدودیت‌های طبیعی و منطقی مواجه است. اگر کسی پذیرش این محدودیت‌ها را نداشته باشد، در معنای زندگی دنیا دچار مشکل می‌شود و باید اندوه بازماندن از آرزوهای دراز را تحمل کند. از این‌رو فرموده‌اند: «برای کسی که لذت دنیا را حق خود می‌داند، فقط اندوه باقی خواهد ماند»۱ (لیثی واسطی، ۱۳۷۶: ۴۰۴).

باید بپذیریم که تا وقتی یاد نگرفته‌ایم با واقعیات و محدودیت‌های زندگی روبه‌‌رو شویم و با آنها منطقی رفتار کنیم و قاطعانه و مشتاقانه دست به عمل بزنیم، نمی‌توانیم از زندگی خود حداکثر بهره را ببریم. این کلامِ آلبرت آلیس، یکی از دانشمندان بزرگ روان‌شناس است که خویشتنداری را از اصول پذیرفتنی زندگی می‌داند. وی می‌گوید شاید این حرف من شما را به یاد فلسفه تنبیه پروتستانی بیندازد که می‌گوید «تنها، کار محض و رستگاری از طریق تزکیه نفس»؛ اما این طور نیست. این موضوع (مواجهه با محدودیت‌های زندگی)، یکی از حقایق دنیای غیربهشتی ما است (آلیس۲ و هارپر،۳ ۱۳۸۱).

حکمت الهی، که سراسر جهان آفرینش را در بر گرفته، بر آن است تا زن و مرد با نیروی شهوت و میل جنسی به طرف دیگری متمایل و مجذوب شوند و در چارچوب ازدواج، با ارتباط زناشویی صاحب فرزند گردند. البته برای اینکه این نیرو بازیچه قرار نگیرد و به فساد کشیده نشود، عقل و شرع را بر آن حاکم کرده است. عقل و شرع نیز محدودیتی خارج از

1.. «عن امیرالمؤمنین علیه السلام: لِلمُستَحلي لَذَّةَ الدُّنيا غُصَّةٌ».

2.. Ellise, A.

3.. Harper, R.

  • نام منبع :
    الگوی تنظیم رفتار جنسی با رویکرد اسلامی
    سایر پدیدآورندگان :
    مهدي عباسي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 31608
صفحه از 298
پرینت  ارسال به