35
الگوی تنظیم رفتار جنسی با رویکرد اسلامی

است، محرکی [لذت‌بخش] از نفس طبیعت مقرر کرده است تا انسان را تحریک کند و به انجام‌دادن آن (ازدواج و ارتباط زناشویی) بکشاند۱ (مجلسی، ۱۴۰۳: ۳/۷۹). با وجود این، اگرچه فرزندآوری برای رفتارهای جنسی هدفی اصیل محسوب می‌شود، اغلب انگیزه‌ای که رفتارهای جنسی را به راه می‌اندازد، عامل لذت‌جویی است.

عامل لذت‌جویی شامل هدف برآمده از گرایش افراد در رفتار جنسی است. به طور کلی می‌توان گفت این عامل در رفتارهای جنسی همان گرایش فطریِ لذت‌جویی است. لذت‌جویی گرایشی است که گستره وسیعی دارد و جلوه‌های متنوعی پیدا می‌کند. برخی از جلوه‌ها و مظاهری که این گرایش در سایه آنها بروز می‌کند عبارت‌اند از: جمال‌دوستی، احساسات، عواطف، انفعالات و همچنین غرائز که شامل رفتارهای جنسی می‌شود (مصباح یزدی، ۱۳۸۸: ۲/۶۳/۴۲). وقتی دیگر عوامل رفتارهای جنسی فراهم باشد، این هدف است که به عنوان عاملی قوی ایجاد انگیزه می‌کند. از این‌رو در معنای شهوت گفته شده است: شهوت، حرکت هیجانی نفس به سوی چیزی است که از آن لذت می‌برد و شاد می‌شود۲ (عسکری، ۱۳۷۰: ۳۰۶).

به هر حال، عامل لذت‌جویی ممکن است به عنوان نوعی سبک یا ویژگی شخصیت در انتخاب نوع و موقعیت لذت‌ها تأثیر بگذارد. طبق یافته عباسی و بهرامی احسان (۱۳۹۴) سبک لذت‌بری افراد شامل پنج ویژگی است: ۱. تعالی‌جویی که به انتخاب لذت‌های عالی و پایدار منجر می‌شود؛ ۲. مهارگری که با توانمندی در تأخیر ارضا برای رسیدن به لذت عالی و پایدار ارتباط دارد؛ ۳. عاقبت‌اندیشی که عامل سنجش پیامد لذت‌ها است؛‌ ۴. هدفمندی که باعث می‌شود لذت‌جویی با محور توحیدی تحقق یابد؛ ۵. میانه‌روی. از این‌رو، میل و رفتار جنسی نیز به عنوان یکی از امیال و رفتارهای لذت‌بخش تحت تأثیر عوامل سبک لذت‌بری قرار می‌گیرد.

1.. « فَانْظُرْ كَيْفَ‏ جُعِلَ‏ لِكُلِّ وَاحِدٍ مِنْ هَذِهِ الْأَفْعَالِ الَّتِي بِهَا قِوَامُ الْإِنْسَانِ وَ صَلَاحُهُ مُحَرِّكٌ مِنْ نَفْسِ الطَّبْعِ يُحَرِّكُهُ لِذَلِكَ وَ يَحْدُوهُ عَلَيْهِ‏».

2.. «أن الشهوه توقان النفس إلی ما یلذ و یسر».


الگوی تنظیم رفتار جنسی با رویکرد اسلامی
34

البته، آن لذت جنسی که انسان‌ها در زندگی دنیا تجربه می‌کنند قابل مقایسه با لذت بهشتی نیست. لذت خالص از خصیصه‌های زندگی جاوید اخروی در بهشت است. لذت‌های دنیا ابزاری برای ترغیب و تشویق به موضوعی خاص مانند ازدواج محسوب می‌شود. از این‌رو خدای متعال برای تحقق وعده‌هایش سطح بسیار ناچیزی از لذات خالص بهشتی را به انسان نشان داد و به او چشاند. و برای وعیدهایش هم سطح بسیار ناچیزی از آلام خالص جهنم را به وی نشان داد و در سختی‌های دنیا به او چشاند تا انسان به وسیله درک لذات دنیا به لذات پایدار و خالص بهشت برین که ممزوج با هیچ درد و سختی نیست راهنمایی شود و با درک آلام دنیایی نیز به کیفیت و چگونگی آلام خالص و دردناک آتش جهنم که ممزوج با هیچ خوشی نیست راهنمایی گردد. لذا می‌بینیم نعمت‌ها و بهره‌های دنیایی همیشه با سختی‌ها، و خوشی‌های آن با حزن و اندوه‌ها همراه هستند۱ (طبرسی، ۱۴۰۳: ۱/۲۰۷). لذت ارتباط جنسی نیز از این اصل خارج نیست و با سختی‌ها و احیاناً آسیب‌هایی همراه است.

از سوی دیگر، اگرچه میل جنسی محملی برای لذت‌بردن است اما غرض اصلی از خلقت آن، «لذت جنسی» نیست. انسان از این مسیر لذت متفاوتی را تجربه می‌کند تا برای تحقق هدف اصلی غریزه جنسی، که تداوم نسل است، انگیزه داشته باشد؛ چراکه بسیاری از اوقات نیرویی که زن و مرد را به سوی یکدیگر و ازدواج با هم می‌کشاند، همین لذت جنسی است. طبق بیان امام صادق علیه السلام، اگر این نیرو و لذت مربوط به آن نبود و فقط انگیزه فرزندآوری در میان بود، شاید انسان در این امر آن‌قدر سستی می‌کرد که نسل بشر کمیاب یا به‌کلی منقطع شود.۲ مدبر علیم برای شکل‌گیری ازدواج، که صلاح و قوام حیات انسان به آن

1.. «عن امیرالمؤمنین علیه السلام: وَ الْوَعْدُ لَا يَكُونُ‏ إِلَّا بِالتَّرْغِيبِ‏ وَ الْوَعِيدُ لَا يَكُونُ إِلَّا بِالتَّرْهِيبِ وَ التَّرْغِيبُ لَا يَكُونُ إِلَّا بِمَا تَشْتَهِيهِ أَنْفُسُهُمْ وَ تَلَذُّهُ أَعْيُنُهُمْ وَ التَّرْهِيبُ لَا يَكُونُ إِلَّا بِضِدِّ ذَلِكَ ثُمَّ خَلَقَهُمْ فِي دَارِهِ وَ أَرَاهُمْ طَرَفاً «۳» مِنَ اللَّذَّاتِ لِيَسْتَدِلُّوا بِهِ عَلَى مَا وَرَاءَهُمْ مِنَ اللَّذَّاتِ الْخَالِصَةِ الَّتِي لَا يَشُوبُهَا أَلَمٌ أَلَا وَ هِيَ الْجَنَّةُ وَ أَرَاهُمْ طَرَفاً مِنَ الآلَامِ لِيَسْتَدِلُّوا بِهِ عَلَى مَا وَرَاءَهُمْ مِنَ الْآلَامِ الْخَالِصَةِ الَّتِي لَا يَشُوبُهَا لَذَّةٌ أَلَا وَ هِيَ النَّارُ فَمِنْ أَجْلِ ذَلِكَ تَرَوْنَ نَعِيمَ الدُّنْيَا مَخْلُوطاً بِمِحَنِهَا وَ سُرُورِهَا مَمْزُوجاً بِكَدِرِهَا وَ غُمُومِهَا».

2.. «عن الامام الصادق علیه السلام: وَلَو كانَ إنَّما يَتَحَرَّكُ لِلجِماعِ بِالرَّغبَةِ فِي الوَلَدِ، كانَ غَيرَ بَعيدٍ أن يَفْتُرَ عَنهُ حَتّى يَقِلَّ النَّسلُ أو يَنقَطِعَ».

  • نام منبع :
    الگوی تنظیم رفتار جنسی با رویکرد اسلامی
    سایر پدیدآورندگان :
    مهدي عباسي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 31841
صفحه از 298
پرینت  ارسال به