247
الگوی تنظیم رفتار جنسی با رویکرد اسلامی

زمانی که افکار و امیال زیان‌آور به انسان هجوم می‌آورد، در خود آنها سیستم ترمز درونی وجود ندارد که سرعت حرکتشان را تنظیم کند. اگر تنها باشند، به جای توقف، با سرعت زیاد به جلو و به قلب دردسر به پیش می‌تازند. به نظر می‌رسد این مسئله می‌تواند برای کودکان روی دهد؛ زیرا همچنان که امیال شهوانی و خشن در آنان رشد می‌کند، توانمندی لازم برای انجام‌دادن کارهای زیان‌آور را ندارند. مگر اینکه نظام مهارکننده نیز به موازات افزایش میل و غریزه در آنها رشد کند.

یافته‌های اخیر در زمینه عصب‌شناسی تحولی نشان می‌دهد که مغز نوجوان برای اعمال مهار بر کشانه‌های تکانشی بسیار نابالغ بوده ولی در خلال تحول، رشد می‌یابد. این تحقیقات با استفاده از الگوی کاهش پاداش متأخر، توانایی تأخیر ارضا را بررسی کرده‌اند که منبع بالقوه مهار تمایلات خطرجویی در خلال نوجوانی محسوب می‌شود (رامر۱ و همکاران:۲ ۲۰۱۰). بر این اساس، کودکانی که در تأخیر ارضا قوی‌ترند در سنین بالاتر و نوجوانی استقلال و شایستگی بیشتری دارند. البته این یافته همیشه درباره کودکانی بوده است که از الگوی رشدی ویژه‌ای برخوردار بوده‌اند (شودا، میشل و پیک، ۱۹۹۰). الگوی خویشتنداری بر اساس مدل مفهومی عقل شامل پرورش توانمندی‌هایی است که کودکان را در تأخیر ارضا یاری می‌رساند که در این مبحث به شیوه‌های پرورش و تقویت مهم‌ترین آنها در دوره‌های کودکی می‌پردازیم.

۳ ـ ۱. شناخت و آگاهی

سه سال اول زندگی، در رشد خویشتنداری اهمیت بسزایی دارد. زیرا در این دوره مغز رشد می‌کند، کورتکس مغز محل انجام تفکرات عالی‌تر است که استدلال اخلاقی و مهار امیال را بر عهده دارد. بسیاری از آسیب‌هایی که متوجه استدلال اخلاقی و مهار امیال می‌شود از بدرفتاری، بی‌اعتنایی‌ها، یا ترس مکرر افراد در سال‌های ابتدایی کودکی ناشی می‌شود (بوربا، ۱۳۹۰: ۱۱۵). کاهش توانایی مهارکردن رفتار جنسی در میان این پیامدهای نامناسب جا دارد.

1.. Romer, D.

2.. Duckworth, A. L.; Sznitman. S.; Park. S.


الگوی تنظیم رفتار جنسی با رویکرد اسلامی
246

از مواجهه هیجانی یا نفرت‌انگیز با سؤال پرهیز شود. برخی از والدین به دلیل حیا یا جوّ فرهنگی غالب، هنگام مواجهه با چنین موضوعاتی، دست‌پاچه، عصبی یا شرمگین می‌شوند. این‌گونه عکس‌العمل کنجکاوی کودک را تقویت می‌کند؛ مثبت باشد یا منفی؛

پاسخ‌ها باید به قدر کفایت و قانع‌کننده باشد. در پاسخ‌گویی از بیان اضافی و شرح و تفصیل بی‌وجه خودداری شود؛

در محتوا و روش پاسخ‌گویی، به رشد سنی و سطح فهم کودک توجه شود. کودکان در هر مرحله از رشد و تحول شناختی، توانمندی خاص و محدودی برای درک مفاهیم و پدیده‌ها دارند (همان).

طبعاً بنا بر تنوع و گوناگونی پرسش‌هایی که کودکان مطرح می‌کنند، پاسخ‌ها باید محتوای متفاوتی داشته باشد. مهم این است که والدین با به‌کارگیری خلاقیت خویش و حتی نظر کارشناس و مشاوری حاذق، مطابق با نکاتی که اشاره شد، پرسش جنسی کودکان را پاسخ دهند. در این صورت نیاز کودکان به دانستن در موضوعات جنسی تأمین می‌شود و تنش ناشی از آن جای خود را به آرامش می‌دهد.

۳. پرورش توانمندی‌های عقلی

در ریچموند کالیفرنیا، پسربچه شش‌ساله‌ای مشتاقانه به سه‌چرخه پسر همسایه‌شان نگاه می‌کرد. او دیگر نتوانست میلش را بیش از آن مهار کند. با هدف دزدیدن دوچرخه مخفیانه وارد خانه همسایه شد. ناگهان صدای گریه نوزادی را شنید. «ممکن است، کسی صدای گریه بچه را بشنود و آن وقت من گیر می‌افتم»؛ این فکری بود که به پسربچه شش‌ساله هجوم آورد. این کودک با تجسم راهی که می‌تواند گریه کودک را متوقف کند، نوزاد یک‌ماهه را از گهواره‌اش بیرون آورد و با تکه‌ای ‌چوب، آنچنان وحشیانه به سر او ضربه زد که نوزاد بر اثر آسیب مغزی شدید ساکت شد. با این رفتار، او به عنوان جوان‌ترین متهم به قتل نافرجام در کشور [امریکا] شناخته شد (بوربا، ۱۳۹۰). به‌راستی چه عاملی موجب این اتفاق ناگوار شد؟ خواهش و تمنای شدید این کودک یا فقدان کنترل و خویشتنداری؟

  • نام منبع :
    الگوی تنظیم رفتار جنسی با رویکرد اسلامی
    سایر پدیدآورندگان :
    مهدي عباسي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 31771
صفحه از 298
پرینت  ارسال به