201
الگوی تنظیم رفتار جنسی با رویکرد اسلامی

نکنند، برخی باورهای شخصی و همچنین عوامل اجتماعی در برابر خویشتنداری مانع‌اند و در سخت‌شدن تحمل خویشتنداری تأثیر دارند. تشخیص این عوامل می‌تواند کمک کند تا برای رفع آنها طرحی ریخته شود. برخی از این موانع عبارت‌اند از:

۳ ـ ۱. افزایش هزینه ازدواج

از جمله ارکان عفت‌ورزی و در حقیقت، تسهیل‌کننده سبک زندگی عفیفانه، ازدواج است. از این‌رو در منابع اسلامی ازدواج «مایه حفظ عفت»۱ خوانده شده است و کسی که قصد ازدواج دارد «طالب عفت».۲ در سبک زندگی عفیفانه، الگوی «عفت- ازدواج- نگه‌داشت عفت» الگوی برون‌رفت از انحراف‌ها، فسادها و بیماری‌های جنسی است. کاهش برانگیختگی‌های جنسی و ایجاد کنترل بیرونی بر رفتارهای جنسی از جمله عواملی هستند که در چارچوب ازدواج ایجاد می‌شوند و پشتیبان سبک زندگی عفیفانه‌اند. بنابراین، سختی‌ها در شکل‌گیری ازدواج و افزایش سن ازدواج، دست‌کم در جهت نگه‌داشت عفت فرد، یکی از موانع خویشتنداری جنسی محسوب می‌شود.

آمارها نشان از برخی مشکلات در فرآیند ازدواج دارند. در ایران، سرشماری ۱۳۸۵ نسبت به سرشماری ۱۳۷۵ در همه گروه‌های سنی، به‌ویژه دو گروه سنی ۲۰-۲۴ ساله و ۲۹ / ۲۵ ساله نشان داد که نسبت همسرداری برای هر دو گروه مردان و زنان کاهش یافته است. این بیانگر افزایش سن ازدواج و به تأخیر افتادن آن است (کاظمی‌پور و احمدی، ۱۳۹۰). افزایش سن ازدواج از یک سو، و کاهش سن بلوغ جنسی از سوی دیگر منطقه خطر برای انحراف

1.. «عَنْ زَیدِ بْنِ ثَابِتٍ قَالَ: قَالَ لِی رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و اله یا زَیدُ تَزَوَّجْتَ؟ قَالَ قُلْتُ لَا. قَالَ تَزَوَّجْ تَسْتَعِفَّ مَعَ عِفَّتِک» (صدوق، ۱۳۶۲: ۱/۳۱۶)؛ «وَ إِنَ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه و اله نَظَرَ إِلی جُوَیبِرٍ ذَاتَ یوْمٍ بِرَحْمَةٍ مِنْهُ لَهُ وَ رِقَّةٍ عَلَیهِ، فَقَالَ لَهُ: یا جُوَیبِرُ، لَوْ تَزَوَّجْتَ امْرَأَةً فَعَفَفْتَ بِهَا فَرْجَک، وَ أَعَانَتْک عَلی دُنْیاک وَ آخِرَتِک» (کلینی، ۱۴۰۷: ۵/۳۴۰)؛ «عَنِ الْمُخْتَارِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ الْمُخْتَارِ وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَسَنِ الْعَلَوِی جَمِیعاً عَنِ الْفَتْحِ بْنِ یزِیدَ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ علیه السلام عَنِ الْمُتْعَةِ فَقَالَ هِی حَلَالٌ مُبَاحٌ مُطْلَقٌ لِمَنْ لَمْ یغْنِهِ اللَّهُ بِالتَّزْوِیجِ فَلْیسْتَعْفِفْ بِالْمُتْعَةِ فَإِنِ اسْتَغْنَی عَنْهَا بِالتَّزْوِیجِ فَهِی مُبَاحٌ لَهُ إِذَا غَابَ عَنْهَا» (همان: ۵/۴۵۲).

2.. «عن رسول الله صلی الله علیه و اله: ثَلاثَةٌ کلُّهُم حَقٌّ عَلی اللّهِ عَونُهُ: الغازی فی سَبیلِ اللّهِ، والمُکاتِبُ الّذی یریدُ الأداءَ، والنّاکحُ الّذی یریدُ التَّعَفُّفَ» (سنن ابن ماجة، ۲/۸۴۱، ۲۵۱۸ به نقل از: محمدی ری‌شهری، ۱۳۷۷: ۷/۴۴۸؛ پاینده، ۱۳۸۲: ۴۰۱).


الگوی تنظیم رفتار جنسی با رویکرد اسلامی
200

می‌شوند. از این‌رو در بررسی زمینه‌های زیستیِ بازداری و مهار، طبیعت بدنی افراد نقش مهمی ایفا می‌کنند. از این‌رو سنخ‌شناسی باستانی ابعاد اولیه هیجانی و خودنظم‌بخشی را به طبایع زیستی (= مزاج‌ها) ارتباط می‌دهد. طبق نظر روتبارت و همکارانش (۲۰۰۴)، خودنظم‌بخشی فرآیندی است که برای تعدیل واکنش‌ها اتفاق می‌افتد. این تعدیل شامل بازداری مبتنی بر ترس و تلاش برای کنترل رفتار است که به نظام اجرایی بدنی در ارگانیزم وابسته است. قبلاً بیان شد که یکی از عوامل فعالیت جنسی عامل زیستی است در این جا نیز این مطلب تبیین شد که توان بازداری در برابر برانگیختگی‌های جنسی با جنبه‌های بدنی مرتبط است. از این‌رو در برخی روایات سخن از کاهش برانگیختگی جنسی است تا ارتقای سطح بازداری و مهار. به نظر می‌رسد توصیه رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و اله به مداومت در روزه‌داری درباره جوانانی که قدرت بر ازدواج ندارند، به همین دلیل است۱ (طبرسی، ۱۴۱۲: ۱۹۷). به نظر می‌رسد در این حدیث، فرض بر این است که شهوت جنسی به زمینه‌های بدنی آن وابسته است۲ و بنابراین برای کاهش آن توصیه به روزه‌داری شده است.

۳. موانع خویشتنداری جنسی

خویشتنداری جنسی، به‌ویژه تا زمان ازدواج، بهترین راه برای جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های آمیزشی، بارداری ناخواسته در نوجوانی، افسردگی‌های عاطفی در روابط و دیگر پیامدهای منفی احتمالی است. اما در زندگی امروز که تحریک جنسی در ابعاد مختلفِ ظاهر و ناپیدای آن وسوسه می‌کند، صبرکردن و منتظرماندن تا ازدواج و تشکیل خانواده سخت است. به‌راستی چرا انتظارکشیدن تا این اندازه مشکل است؟

گذشته از عواملی همچون مزاج، صفات شخصیتی و سازه‌های روانی مرتبط با خویشتنداری که ممکن است برای تحمل سختی‌های خویشتنداری جنسی همراهی کنند یا

1.. در روایت آمده است: ... وَ مَنْ لَمْ یسْتَطِعْ فَلْیدْمِنِ الصَّوْمَ فَإِنَّ [الصَّوْمَ] لَهُ وِجَاء. واژۀ «وجاء» به معنی این است که بیضه‌های جنس نر را چنان بکوبند که میل به انجام رفتارهای جنسی در او از بین برود به گونه‌ای که به مانند فرد خصی (خواجه) شود (ابن‌اثیر جزری، ۱۳۶۷: ۵/۱۵۲).

2.. این مطلب از اصطلاح «وجاء» استفاده می‌شود.

  • نام منبع :
    الگوی تنظیم رفتار جنسی با رویکرد اسلامی
    سایر پدیدآورندگان :
    مهدي عباسي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1396
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 31605
صفحه از 298
پرینت  ارسال به