نمی‌کند؟ با ارائه صحنه‌های جالب و جذاب، بینندگان را به آن شخصیت‌ها علاقه‌مند می‌کنند و بالأخره آنها را به رفتارهای در اصل باطل و نابهنجار، امیدوار می‌کنند؛ امیدوار به اینکه با انجام‌دادن این رفتارها هم، می‌توان احساس خوشایندی همچون احساس قهرمان‌بودن یا شهرت پیدا کرد. در حقیقت این فیلم‌ها سه احساس بنیادیِ کنترلگر افراد را تحت تأثیر قرار داده‌اند.
برای اینکه افراد خویشتندار باشند لازم است سه احساس بنیادین در آنها باشد: ترس، محبت و امید؛ با این توضیح که اگرچه تقوا (یا خویشتنداری) نیروهای عملیاتی دارد که در مهار خواسته‌ها و تنظیم رفتار به کار گرفته می‌شود، این نیروها انرژی خود را از سه منبع هیجانی می‌گیرد. هر کدام از این سه منبع هیجانی که آنها را «احساس بنیادین خویشتنداری» می‌خوانیم، می‌تواند اثر مثبت یا منفی داشته باشد. اثر مثبت این سه احساس زمانی است که هر یک در حد متعادل، با احساس‌های دیگر وجود داشته باشد. توضیح بیشتر در تبیین هر یک از آنها خواهد آمد.
۳ ـ ۱ ـ ۱. ترس
از آیات قرآن کریم فهمیده می‌شود که بین ترس و خویشتنداری ارتباط وجود دارد؛ اگر این‌گونه نبود در کتاب خدا مردم به ترسیدن دعوت نمی‌شدند.۱ این چه ترسی است که خداوند مردم را بدان دعوت می‌کند؟ «خوف» (= ترس) از واژه‌هایی است که در متون دینی با مضمون اخلاقی، به مفهوم ترس به کار برده شده است. خوف به معنای انتظار امری ناخوشایند در آینده است؛ خواه این امر ناخوشایند، از سر یقینْ مُتعلَّق انتظار باشد یا از سر احتمال۲ (راغب اصفهانی، ۱۴۱۲: ۳۰۳). خوف به عنوان یک احساس موجب می‌شود انسان قبل از وقوعِ امری هولناک (مانند مجازات عمل) با خطر مقابله کند۳ (ابن‌أبی‌الحدید، ۱۴۰۴:
1.. (لَهُمْ مِنْ فَوْقِهِمْ ظُلَلٌ مِنَ النَّارِ وَ مِنْ تَحْتِهِمْ ظُلَلٌ ذلِک یخَوِّفُ اللَّهُ بِهِ عِبادَهُ یا عِبادِ فَاتَّقُون) (الزمر: ۱۶)؛ (وَ أَمَّا مَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ وَ نَهَی النَّفْسَ عَنِ الْهَوی * فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِی الْمَأْوی) (النازعات، ۴۰ و ۴۱).
2.. «توقّع مکروه عن أمارة مظنونة، أو معلومة، ... و یضادّ الخوف الأمن، و یستعمل ذلک فی الأمور الدنیویة والأخرویة».
3.. «و سئل [امیرالمؤمنین علیه السلام] عن الفرق بین الغم والخوف فقال اَلْخَوْفُ تَوَقُّعُ مَكْرُوهٍ عَنْ أمَارَةٍ مَظْنُونَةٍ أوْ مَعْلُوْمَةٍ ... وَيُضَادُّهُ الْأمْنُ، وَيُسْتَعْمَلُ ذۀلِک فِى الأُمُورِ الدُّنْيوِيةِ وَ الأُخْرَوِيةِ».
