37
الگوي مصرف از نگاه قرآن و حديث

يا روايت مرفوعه اى ۱ كه كلينى رحمه الله آورده است:
ما أَنفَقتَ في الطِّيبِ فَلَيسَ بِسَرَفٍ . ۲ مالى كه صرف بوى خوش (عطر) مى كنى ، اسراف نيست .
بى ترديد، مقصود از اين روايات، اين نيست كه تهيه غذاهاى گوناگون مازاد بر نياز و يا پرخورى از آنها ، اسراف نيست! يا اگر انسان، در و ديوار خانه اش را هر روز با عطر و گلاب شستشو دهد، مانعى ندارد؛ بلكه اين را مى رسانَد كه گشاده دستى در تهيه غذاهاى لذيذ و نوشيدنى هاى گوارا و عطرهاى دلپذير ، در حدّ ميانه روى، اسراف محسوب نمى شود ، چنان كه در روايتى ديگر از امام صادق عليه السلام آمده است :
لَيسَ فيما أصلَحَ البَدَنَ إسرافٌ... إنّما الإسرافُ فيما أتلَفَ المالَ وأضَرَّ بالبَدَنِ . ۳ در آنچه بدن را سالم نگه مى دارد، اسراف نيست . . . ؛ بلكه اسراف، در چيزهايى است كه مال را تلف مى كند و به بدن، زيان مى رساند .
در همه اين موارد، مقصود، يك چيز است و آن ، دفع توهّم صدق اسراف، بر مصارفى است كه گشاده دستى در آنها نه تنها نكوهيده نيست، بلكه نيكو و پسنديده است .

1.حديث مرفوع: حديثى كه راوى اى، آن را از پيامبر صلى الله عليه و آله يا يكى از اهل بيت عليهم السلام نقل كرده؛ امّا سلسله سند خود را تا گوينده حديث، ذكر نكرده است.

2.الكافى : ج ۶ ص ۵۱۲ ح ۱۶ .

3.ميزان الحكمة : ج ۵ ص ۲۸۷ ح ۸۶۸۳ .


الگوي مصرف از نگاه قرآن و حديث
36

خير است و تأكيد بر اين نكته كه نه تنها در كارهاى خير ، گشاده دستى نكوهيده نيست، بلكه نيكو و پسنديده است . اين معنا در روايتى كه وصاياى پيامبر صلى الله عليه و آله به امام على عليه السلام را گزارش كرده نيز به روشنى ديده مى شود :
أمّا الصَّدَقةُ فَجُهدَكَ حتّى تَقولَ : قد أسرَفتُ ولَم تُسرِفْ . ۱ صدقه، آن است كه تا توان دارى، ببخشى، چندان كه بگويى : اسراف كردم ؛ ولى اسراف نكرده باشى .
اين، بدان معناست كه مؤمن بايد در انفاق در راه خدا، آن قدر گشاده دست باشد كه خيال كند ، اسراف كرده است ؛ ولى در واقع ، كار او اسراف نيست؛ بلكه گشاده دستى است .
با اين توضيح ، مقصود از رواياتى كه دلالت دارند اسراف، در شمارى از مصارف، قابل تحقّق نيست نيز روشن مى گردد ، مانند آنچه از امام صادق عليه السلام نقل شده كه مى فرمايد :
لَيسَ فى الطَّعامِ سَرَفٌ . ۲ در خوراك ، اسراف نيست .
يا از امام على عليه السلام نقل شده كه مى فرمايد :
لَيسَ فى المأكولِ والمَشروبِ سَرَفٌ . ۳ در خوردنى و آشاميدنى ، اسراف نيست .

1.الكافى : ج ۸ ص ۷۹ ح ۳۳ .

2.المحاسن : ج ۲ ص ۱۶۲ ح ۱۴۴۴ .

3.بحار الأنوار : ج ۶۹ ص ۲۶۱ .

  • نام منبع :
    الگوي مصرف از نگاه قرآن و حديث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1388
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 5849
صفحه از 236
پرینت  ارسال به