33
الگوي مصرف از نگاه قرآن و حديث

امام عليه السلام در پاسخ فرمود :
إبذالُكَ ثَوبَ صَونِكَ ، وإهراقُكَ فَضلَ إنائكَ . ۱ كمترين اندازه آن، اين است كه لباس ميهمانى ات را لباس خانه قرار دهى و ته مانده ظرفت را دور بريزى .
بر پايه روايتى ديگر ، حتّى انسان مى تواند سى پيراهن داشته باشد و از هر يك، به منظورى استفاده كند و اسراف شمرده نشود؛ ولى اگر لباسى را كه براى حفظ آبرو بايد در بيرون از خانه بپوشد ، در خانه، مورد استفاده قرار دهد، اسرافكار خوانده مى شود . ۲
بنا بر اين ، استفاده نابه جا از وسائل شخصى نيز از مصاديق اسراف است . استفاده نابهينه از لباس بيرونى ، اسراف كيفى قلمداد مى شود و دور ريختن باقيمانده آب مصرفى ، اسراف كمّى. همچنين در روايت ديگرى به نقل از پيامبر صلى الله عليه و آله آمده است :
إنَّ مِنَ السَّرَفِ أن تَأكُلَ كُلَّ ما اشتَهَيتَ . ۳ يكى از نمونه هاى اسراف، اين است كه هر چه دلت بخواهد، بخورى .
اين سخن، اشاره دارد به اين كه ممكن است كسى بيش از اندازه لازم ، غذا نخورد، ولى در انتخاب نوع غذا، اسرافكار باشد؛ يعنى به جاى انتخاب غذاى مفيدتر ، غذاى لذيذتر را انتخاب كند . به سخن ديگر : آنچه بايد بخورد نمى خورد؛ بلكه آنچه مى خواهد مى خورد .

1.ر . ك : ح ۱۶۳ .

2.ر . ك : ح ۹۶ .

3.ر . ك : ح ۱۳۳ .


الگوي مصرف از نگاه قرآن و حديث
32

إنَّ القَصدَ أمرٌ يُحِبُّهُ اللّهُ عز و جل ، وإنَّ السَّرَفَ يُبغِضُـهُ ؛ حتّى طَرْحُكَ النَّواةَ فإنّها تَصلُحُ لِلشَّيءِ ، وحَتّى صَبُّكَ فَضلَ شَرابِكَ . ۱ ميانه روى ، كارى است كه خداوند عز و جل، آن را دوست مى دارد ، و اسراف را ناخوش مى دارد ، حتّى دور انداختن هسته[ى ميوه] را ؛ زيرا آن [نيز ]به كارى مى آيد، و حتّى دور ريختن زيادى نوشيدنى ات را .
بنا بر اين ، اسراف، تنها در خوردن و آشاميدن نيست ؛ بلكه حتّى دور ريختن هسته خرما يا هسته ديگر ميوه هايى كه براى كاشت، قابل استفاده اند، اسراف محسوب شود ، ولى در عصر ما ، گستره اسراف، بسيار گسترده تر از گذشته است : اسراف در بهره گيرى از هوا و محيط زيست ، اسراف در استفاده از بنزين ، نفت ، گاز و ديگر منابع حياتى نيز مصداق دارد .

دو . اسراف كمّى و اسراف كيفى

گاه اسراف، در كميت مصرف است؛ يعنى بيش از مقدار مورد نياز، مصرف كردن . گاه نيز در كيفيت مصرفْ تحقّق پيدا مى كند ، بدين معنا كه مصرفْ از نظر كمّى، بيش از حدّ نياز نيست، ولى از نظر كيفى، بيش از حد نياز است ، مانند پوشيدن لباس ميهمانى ـ كه براى حفظ آبروست ـ در منزل .
روايت است كه شخصى به نام سليمان بن صالح، از امام صادق عليه السلام پرسيد: كمترين درجه اسراف چيست؟

1.ر . ك : ح ۱۶۲ .

  • نام منبع :
    الگوي مصرف از نگاه قرآن و حديث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1388
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 5798
صفحه از 236
پرینت  ارسال به