23
الگوي مصرف از نگاه قرآن و حديث

إنَّمَا السَّرَفُ أن تَجعَلَ ثَوبَ صَونِكَ ثَوبَ بِذلَتِكَ . ۱ به امام صادق عليه السلام گفتم: آيا مؤمن مى تواند ده پيراهن داشته باشد؟ امام عليه السلام فرمود : «آرى» . گفتم: بيست پيراهن چه؟ فرمود : «آرى [اشكالى ندارد]». گفتم: سى تا چه؟ فرمود : «آرى . اين، اسراف نيست ؛ اسراف، آن است كه لباس بيرونى ات (ميهمانى ات) را لباس كار و دم دستى قرار دهى» .
بنا بر اين ، آنچه در اسلام ، اسراف و غير مجاز شمرده شده ، مصرف بيش از حدّ رفاه نسبى است .

۳ . رعايت اولويت ها

يكى از نكات بسيار مهم در اصلاح الگوى مصرف ، در نظر گرفتن اولويت هاست . بى توجّهى به اين امر ، در واقع ، هدردادن سرمايه ، و گونه اى اسرافكارى است و مشكلات گوناگونى را در پى خواهد داشت . در روايتى از امام على عليه السلام آمده است :
مَنِ اشتَغَلَ بِغَيرِ المُهِمِّ ضَيَّعَ الأهَمَّ . ۲ هر كس به چيزى كه مهم نيست بپردازد، آنچه را كه اهميت بيشترى دارد، از دست مى دهد .
بنا بر اين، در تأمين نيازهايى كه از درآمدهاى شخصى صورت مى گيرد، توجّه به دو نكته، ضرورى است :

1.ر . ك : ح ۹۶ .

2.ميزان الحكمة : ج ۸ ص ۱۲۹ ح ۱۴۳۲۸ .


الگوي مصرف از نگاه قرآن و حديث
22

مراتب نياز

يك. ضرورت (نياز به امكانات ضرورى)

مرتبه نخستِ نياز ، نياز انسان به امكانات اوّليه ضرورى است؛ يعنى چيزهايى كه ادامه زندگى، بدون آنها، امكان پذير نيست و يا با مشكل جدّى، رو به روست .

دو. كفايت (نياز به امكانات مُكفى)

مرتبه دوم نياز ، نياز انسان به امكاناتى است كه براى اداره يك زندگى متوسّط ، اعم از نيازهاى اقتصادى ، علمى و فرهنگى، كافى است .

سه. رفاه (نياز به رفاه نسبى)

مرتبه سوم نياز ، نياز انسان به امكاناتى است كه افزون بر برخوردارى از يك زندگى متوسّط ، رفاه و آسايش او را نيز در حدّ معقول و منطقى تأمين نمايد .
گفتنى است كه هر چند آنچه در روايات اسلامى، مورد تأكيد قرار دارد ، تأمين نيازهاى زندگى در حدّ كفاف و برخوردارى از يك زندگى متوسّط است، ۱ امّا برخوردارى از رفاه نسبى نيز با ميانه روى در مصرف، منافاتى ندارد. لذا در روايتى از اسحاق بن عمّار نقل شده كه :
قُلتُ لِأبى عَبدِاللّهِ عليه السلام : يَكونُ لِلمُؤمِنِ عَشَرَةُ أقمِصَةٍ؟ قالَ : نَعَم ، قُلتُ : عِشرونَ؟ قالَ : نَعَم ، قُلتُ : ثَلاثونَ؟ قالَ : نَعَم ، لَيسَ هذا مِنَ السَّرَفِ

1.ر . ك : ص ۱۱۳ «كفايت» .

  • نام منبع :
    الگوي مصرف از نگاه قرآن و حديث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1388
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 5805
صفحه از 236
پرینت  ارسال به