129
الگوي مصرف از نگاه قرآن و حديث

حديث :

۱۲۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :از ريخت و پاش حذر كن كه خداوند متعال مى فرمايد : «ريخت و پاش كنندگان، برادران شيطانند» .

۱۲۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ در پاسخ به پرسش از آيه «و كسانى اند كه چون انفاق كنند ، نه ولخرجى مى كنند و نه تنگ مى گيرند» ـ :هر كه به ناحق (بى جا) عطا كند، اسراف كرده است و هر كه به حق (به جا) خرج نكند، سختگيرى و خسّت ورزيده است .

۱۲۶.الكافىـ به نقل از عبد الملك بن عمرو اَحوَل ـ :امام صادق عليه السلام ، اين آيه را برخواند : «و كسانى اند كه چون انفاق كنند ، نه اسراف مى كنند و نه تنگ مى گيرند، و ميان اين دو ، [روش ]ميانه را برمى گزيند» .
[راوى] گفت : آن گاه ، امام، مشتى سنگ ريزه را در چنگ فشرد و فرمود : «اين، همان تنگ گرفتن است كه خداوند در كتابش بيان كرده است .
سپس مشتى ديگر برگرفت و همه آن را واگشود و فرمود : «اين، اسراف است» .
پس از آن ، مشتى ديگر گرفت و قدرى از آن را گشود و قدرى را بسته نگاه داشت و فرمود: «اين، راه ميانه است» .

۱۲۷.تفسير العيّاشىـ به نقل از اَبان بن تَغْلِب ـ :امام صادق عليه السلام فرمود: «آيا گمان مى كنى كه خداوند، با كرامت خويش ، به بعضى، مال بخشيده و برخى ديگر را خوار شمرده و مال را از آنان دريغ فرموده است؟! چنين نيست ؛ بلكه مال، از آنِ خداوند است و آن را نزد انسان، امانت مى نهد و آدميان را مجاز مى شمرد كه با ميانه روى ، بخورند و بياشامند و بپوشند و زناشويى كنند و سوارى بگيرند و بيشتر از اين حد را به مؤمنان فقير ببخشند و نيازهاى آنان را برآورده سازند . آن كس كه چنين كند ، آنچه مى خورد و مى آشامد و سوار مى شود و به زناشويى مى گيرد ، حلال است ، و آن كس كه از اين حد بگذرد ، بهره ورى هايش حرام است» .
سپس فرمود: «[خداوند فرموده است:] «و اسراف نكنيد ؛ زيرا هر آينه، او اسرافكاران را دوست نمى دارد» . آيا گمان مى كنى كه خداوند، انسان را در مالى كه به وى عطا فرموده ، امين شمرده كه اسبى به بهاى ده هزار درهم بخرد ، حال آن كه اسبى به قيمت بيست درهم براى او كفايت مى كند ؛ يا كنيزى به بهاى هزار دينار بخرد ، در حالى كه كنيزى بيست دينارى براى وى بس است؟!» .
و [دوباره] فرمود: «و اسراف نكنيد ؛ زيرا هر آينه ، او اسرافكاران را دوست نمى دارد» .


الگوي مصرف از نگاه قرآن و حديث
128

الحديث :

۱۲۴.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إيّاكَ وَالتَّبذيرَ فَإِنَّ اللّهَ تَعالى يَقولُ : «إِنَّ الْمُبَذِّرِينَ كَانُواْ إِخْوَ نَ الشَّيَاطِينِ» . ۱

۱۲۵.عنه صلى الله عليه و آلهـ لَمّا سُئِلَ عَن قَولِهِ تَعالى : «وَ الَّذِينَ إِذَآ أَنفَقُواْ لَمْ يُسْرِفُواْ وَ لَمْ يَقْتُرُواْ» ـ: مَن أعطى فِي غَيرِ حَقٍّ فَقَد أسرَفَ ، ومَن مَنَعَ عَن حَقٍّ فَقَد قَتَّرَ . ۲

۱۲۶.الكافي عن عبد الملك بن عمرو الأحول :تَلا أبو عَبدِ اللّهِ عليه السلام هذِهِ الآيَةَ «وَ الَّذِينَ إِذَا أَنفَقُواْ لَمْ يُسْرِفُواْ وَ لَمْ يَقْتُرُواْ وَ كَانَ بَيْنَ ذَ لِكَ قَوَامًا» ، قالَ : فَأَخَذَ قَبضَةً مِن حَصىً وقَبَضَها بِيَدِهِ فَقالَ : «هذَا الإِقتارُ الَّذي ذَكَرَهُ اللّهُ في كِتابِهِ» ، ثُمَّ قَبَضَ قَبضَةً اُخرى فَأَرخى كَفَّهُ كُلَّها ثُمَّ قالَ : «هذَا الإِسرافُ» ، ثُمَّ أخَذَ قَبضَةً اُخرى فَأَرخى بَعضَها وأمسَكَ بَعضَها وقالَ : «هذَا القَوامُ» . ۳

۱۲۷.تفسير العيّاشي عن أبان بن تغلب :قالَ أبو عَبدِ اللّهِ عليه السلام : أتَرَى اللّهَ أعطى مَن أعطى مِن كَرامَتِهِ عَلَيهِ ومَنَعَ مَن مَنَعَ مِن هَوانٍ بِهِ عَلَيهِ ؟! لا ، ولكِنَّ المالَ مالُ اللّهِ يَضَعُهُ عِندَ الرَّجُلِ وَدائِعَ ، وجَوَّزَ لَهُم أن يَأكُلوا قَصدا ، ويَشرَبوا قَصدا ، ويَلبَسوا قَصدا ، ويَنكِحوا قَصدا ، ويَركَبوا قَصدا ، ويَعودوا بِما سِوى ذلِكَ عَلى فُقَراءِ المُؤمِنينَ ويَلُمّوا بِهِ شَعَثَهُم ؛ فَمَن فَعَلَ ذلِكَ كانَ ما يَأكُلُ حَلالاً ، ويَشرَبُ حَلالاً ، ويَركَبُ حَلالاً ، ويَنكِحُ حَلالاً ؛ ومَن عَدا ذلِكَ كانَ عَلَيهِ حَراما . ثُمَّ قالَ : «وَلَا تُسْرِفُواْ إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ» ، أتَرَى اللّهَ ائتَمَنَ رَجُلاً عَلى مالٍ خَوَّلَ لَهُ أن يَشتَرِيَ فَرَسا بِعَشَرَةِ آلافِ دِرهَمٍ ويَجزيهِ فَرَسٌ بِعِشرينَ دِرهما ، ويَشتَرِيَ جارِيَةً بِأَلفِ دينارٍ ويَجزيهِ جارِيَةٌ بِعِشرينَ دينارا؟! وقالَ : «وَلَا تُسْرِفُواْ إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ» . ۴

1.عدة الداعي : ص ۷۴ .

2.مجمع البيان : ج ۷ ص ۲۸۰ عن معاذ، بحار الأنوار: ج ۶۹ ص ۲۶۱ ؛ تفسير القرطبي: ج ۱۳ ص ۷۳ عن ابن عباس نحوه.

3.الكافي : ج ۴ ص ۵۴ ح ۱ ، بحار الأنوار : ج ۶۹ ص ۲۶۱ نقلاً عن تفسير مجمع البيان .

4.تفسير العيّاشي : ج ۲ ص ۱۳ ح ۲۳ ، بحار الأنوار : ج ۷۵ ص ۳۰۵ ح ۶ .

  • نام منبع :
    الگوي مصرف از نگاه قرآن و حديث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1388
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 5984
صفحه از 236
پرینت  ارسال به