41
الگوي مصرف از نگاه قرآن و حديث

كافريم» * و گفتند: «ما دارايى و فرزندانمان از همه بيشتر است و ما عذاب نخواهيم شد»» .
از اين رو، براى پيشگيرى از خطرى كه مترفان در طول تاريخ، گرفتار آن شدند، دورى گزيدن از رفاه طلبى و تجمّل گرايى، ضرورى است . در روايتى از پيامبر خدا صلى الله عليه و آله آمده است :
إيّاكَ وَالتَّنَعُّمَ ؛ فَإنَّ عِبادَ اللّهِ لَيسوا بِالمُتَنَعِّمينَ . ۱ از نازپروردگى دور باش ؛ كه بندگان خداوند، نازپرورده نيستند.

فرق ميان تجمّل و تجمّل گرايى

البته بايد توجّه داشت كه پرهيز از تجمّل گرايى، به معناى بى توجّهى به آراستگى ظاهرى زندگى نيست . از اين رو، در روايات اسلامى، از يك سو، مسلمانان را به ساده زيستى و پرهيز از تجمّل گرايى توصيه مى كند و از سوى ديگر، به زيبايى و آراستگى ظاهر، تشويق مى كند. در حديث نبوى آمده است :
إنَّ اللّهَ جَميلٌ يُحِبُّ الجَمالَ ، ويُحِبُّ أن يَرى نِعمَتَهُ عَلى عَبدِهِ . ۲ هر آينه، خداوند زيباست، زيبايى را دوست مى دارد و دوستار آن است كه نعمت خويش را بر بنده اش بنگرد .
به سخن ديگر ، ميان تجمّل و تجمّل گرايى فرق است. تجمّل، به معناى آراستگى ظاهر ، و تجمّل گرايى، به معناى افراط و زياده روى در

1.ر . ك : ح ۱۷۳ .

2.ر . ك : ح ۲۱ .


الگوي مصرف از نگاه قرآن و حديث
40

تجمّل گرايى است كه در قرآن و روايات اسلامى از آن، با عنوان هاى: «اتراف» و «تنعّم»، ياد شده ، و جامعه اسلامى، نسبت به آن، هشدار داده است.
اين ويژگى خطرناك، در واقع، زمينه ساز انواع گناهان و آلودگى هاى فردى و اجتماعى است . در روايتى، امام على عليه السلام در باره خطر افراط در رفاه طلبى مى فرمايد :
اتَّقُوا سَكَراتِ النِّعمَةِ ، واحذَروا بَوائقَ النِّقمَةِ . ۱ از سرمستى هاى نعمت بترسيد و از سختى هاى خشم و انتقام [خداوند] دورى كنيد .
رفاه طلبى ، لذّت جويى ، هواپرستى ، خوش گذرانى و تجمّل گرايى، چنان انسان را سرمست مى كند كه نه تنها براى مسائل انسانى و اخلاقى، ارزشى قائل نمى شود، بلكه در برابر كسانى كه مردم را به ارزش هاى انسانى و اخلاقى دعوت مى كنند، به مخالفت بر مى خيزد. از اين رو ، در همه دوران ها، مترفان (خوش گذران ها)»، در صف مقدّم مخالفان پيامبران الهى بودند :
«وَ مَآ أَرْسَلْنَا فِى قَرْيَةٍ مِّن نَّذِيرٍ إِلَا قَالَ مُتْرَفُوهَآ إِنَّا بِمَآ أُرْسِلْتُم بِهِ كَافِرُونَ * وَ قَالُواْ نَحْنُ أَكْثَرُ أَمْوَ لًا وَ أَوْلَـدًا وَ مَا نَحْنُ بِمُعَذَّبِينَ . ۲ و [ ما ] در هيچ شهرى، هشداردهنده اى نفرستاديم، جز آن كه خوش گذرانان آنها گفتند: «ما به آنچه شما بدان فرستاده شده ايد،

1.نهج البلاغة : خطبه ۵ .

2.سبأ : آيات ۳۴ و ۳۵ .

  • نام منبع :
    الگوي مصرف از نگاه قرآن و حديث
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1388
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 5908
صفحه از 236
پرینت  ارسال به