انسان، اجازه ندارد اموال در اختيارش را هرگونه كه مى خواهد، مصرف كند ، چنان كه در روايتى از امام صادق عليه السلام آمده است:
المالُ مالُ اللّهِ عز و جل، جَعَلَهُ وَدائِعَ عندَ خَلقِهِ ، وأمَرَهُم أن يأكُلوا مِنهُ قَصدا، ويَشرَبوا مِنهُ قَصدا ، ويَلبَسوا مِنهُ قَصدا ، وَينكِحوا مِنهُ قَصدا ، ويَركَبوا مِنهُ قَصدا ، ويَعودوا بِما سِوى ذلكَ على فُقَراءِ المؤمنينَ ، فمَن تَعَدّى ذلكَ كانَ ما أكلَهُ حَراما ، وما شَرِبَ مِنهُ حَراما وما لَبِسَهُ مِنهُ حَراما ، وما نَكحَهُ مِنهُ حَراما ، وما رَكِبَهُ مِنهُ حَراما . ^۱ اموال، از آنِ خداست و آنها را نزد آفريدگان خويش امانت نهاده است و فرمانشان داده كه از آن، با ميانه روى بخورند و با ميانه روى بنوشند و با ميانه روى بپوشند و با ميانه روى ازدواج كنند و با ميانه روى، وسيله سوارى بخرند و سوار شوند و بيش از آن را به مؤمنان نيازمند ببخشند. هر كه از اين حدّ [اعتدال و ميانه روى ]فراتر رود، آنچه از آن مال مى خورد، حرام است و آنچه مى نوشد، حرام و آنچه مى پوشد ، حرام و آنچه به وسيله آن مالْ ازدواج مى كند، حرام و آنچه سوار مى شود، حرام است.
اين سخن، بدين معناست كه اسراف ، و مصرف بى رويه مال، با اعتقاد به مالكيت خداوند متعال، در تضاد است ، و اصلاح الگوى مصرف، از لوازم توحيد عملى است .

دو. اعتقاد به برادرى دينى

از چشم انداز قرآن، همه اهل ايمان، برادر يكديگرند . پيوند برادرىِ اهل ايمان از نگاه روايات اسلامى، آن قدر قوى است كه آحاد جامعه،

همگان در هزينه هاى عمومى و بهبود توزيع درآمد مى شود و بدون منابع سرمايه گذارى و مشاركت همگانى ، توسعه پايدار، امكان پذير نيست . از اين رو، در روايتى از امام صادق عليه السلام ميانه روى ـ كه از لوازم اصلاح الگوى مصرف است ـ ، از سپاهيان عقل ، و مصرف بى رويه و اسراف، از سپاهيان جهلْ شمرده شده است . ^۱
همچنين در روايتى از امام على عليه السلام آمده است :
العَقلُ أنَّكَ تَقتَصِدُ فَلا تُسرِفُ . ^۲ خردمندى ، اين است كه : ميانه روى كنى و اسراف نكنى .
بنا بر اين ، اگر هيچ دليل شرعى اى براى اثبات ضرورت اصلاح الگوى مصرف نداشته باشيم ، مقتضاى عقل و تدبير براى رسيدن به توسعه و رفاه پايدار ، وجوب اصلاح الگوى مصرف و اجتناب از مصرف بى رويه است .

۲ . مبانى دينى

از نظر اسلام ، ضرورت اصلاح الگوى مصرف، لااقل سه مبناى محكم اعتقادى و اخلاقى دارد :

يك. اعتقاد به مالكيت خداوند متعال

باور داشتن به اين اعتقاد كه مالكيت انسان ، اساسا اعتبارى و در طول مالكيت حقيقى آفريدگار هستى است. ^۳ اين باور، بدين معناست كه