9
فرهنگ‌نامه اعتکاف

مبارک رمضان و حدّ اقل سه روز از آن دهه، یکی از اقدام‌های لازم برای توسعه کمّی این عبادت است. در حدیثی به سند معتبر از پیامبر صلّی الله علیه و آله نقل شده است که می‏فرماید:

۰.اِعتِکافُ عَشرٍ فی شَهرِ رَمَضانَ یَعدِلُ حَجَّتَینِ و عُمرَتَینِ.۱

۰.اعتکاف یک دهه در ماه رمضان، برابر دو حج و دو عمره است.

البتّه باید مراقب بود که توسعه اعتکاف، موجب تضعیف استقبال از آن نگردد.

۲. معرفت‏افزایى

توسعه فرهنگ اعتکاف باید همراه با تعمیق این فرهنگ باشد. در حدیثی از امیر مؤمنان علیه السّلام نقل شده که می‏فرماید:

۰.ما مِن حَرَکةٍ إلّا وَ أنتَ مُحتاجٌ فیها إلی مَعرِفَةٍ.۲

۰.هیچ حرکتی (رفتاری) نیست، مگر این که تو در آن به شناخت نیازمندى.

بى ‏تردید، بهره‏گیری از فرصت کوتاه اعتکاف برای معرفت‌افزایی، به برنامه‏ریزی دقیق و همه‌جانبه نیاز دارد و بنا بر این، مهم‏ترین وظیفه شخص معتکف و نهادهایی که در خدمت تقویت فرهنگ اعتکاف‏ اند، تلاش برای تهیّه برنامه‏ای جامع جهت معرفت‌افزایی و تعمیق فرهنگ اعتکاف و بهره‏برداری هر چه بیشتر از برکات این عبادت است.۳

۳. آسیب‏زدایى

در کنار تلاش برای توسعه و تعمیق فرهنگ اعتکاف، برنامه‏ریزی جهت آسیب‏زدایی از این عبادت نیز فوق العاده مهم و ضروری است؛ زیرا بدون توجّه به این نکته، همه تلاش‏ها بى‏ثمر خواهد بود.

1.. ر. ک: ح ۲۵.

2.. بحار الأنوار: ج ۷۷ ص ۲۶۷ ح ۱.

3.. ر.ک: ص۲۶ (مراتب برکات حضور در مسجد)، ص۲۸ (مراتب برکات روزه‌داری) ص۲۹ (مراتب برکات یاد خدا).


فرهنگ‌نامه اعتکاف
8

اهمّیت تقویت فرهنگ اعتکاف

سنّت اعتکاف، یکی از سازنده‏ترین برنامه‏های معنوی در اسلام، بلکه دیگر ادیان الهی است، هر چند شیوه آن در ادیان گذشته، به طور دقیق برای ما مشخّص نیست.

اهتمام فراوان سالکان راه خدا، بویژه شخص پیامبر خاتم صلّی الله علیه و آله به این عبادت، و نیز مقیاس قرار دادن آن برای تبیین فضیلتِ شماری از عبادات و کارهای نیک،۱ نشانه جایگاه ویژه این برنامه عبادی در تعالی و تکامل انسان است. از این رو تلاش برای فرهنگ‌سازی و همگانی کردنِ اعتکاف در جوامع اسلامی در شمار نخستین اولویت‏های نهادهای فرهنگی است.

خوش‌بختانه، به برکت انقلاب اسلامی در ایران، سنّت اعتکاف در ماه رجب گسترش یافته، استقبال فرهیختگان و بخصوص نسل جوان از آن، مسئولیت نهادهای فرهنگی جمهوری اسلامی را مضاعف مى‏نماید.

بویژه در فضای سیاسی ـ فرهنگی حاکم بر جهان امروز که دشمنان انسانیت، با همه توان و با بهره‏گیری از کارآمدترین امکانات روز، برای ضربه زدن به اسلام ناب، به میدان آمده و با تهاجم همه‌جانبه فرهنگى، منحرف کردن نسل جوان را در دستور کار خود قرار داده‏اند، تقویت فرهنگ اعتکاف، از اولویت بیشتری برخوردار است.

راه‏های تقویت فرهنگ اعتکاف

اقدام‌های لازم برای تقویت فرهنگ اعتکاف، عبارت اند از:

۱. گسترش زمانی اعتکاف

با توجّه به استقبالی که از سنّت اعتکاف در ماه رجب وجود دارد، فرهنگ‌سازی و برنامه‏ریزی برای فرصت‏های مناسب دیگر بویژه دهه آخر ماه

1.. ر. ک: ص ۴۹ (برتر از اعتکاف).

  • نام منبع :
    فرهنگ‌نامه اعتکاف
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری محمّدحسين صالح آبادي عبدالهادي مسعودي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 11986
صفحه از 351
پرینت  ارسال به