21
فرهنگ‌نامه اعتکاف

دارند، اعتکاف صحیح نیست.۱

۳. اقامت دست کم، سه روز در مسجد

کمترین مدّت اعتکاف، سه روز است. معتکف باید از طلوع فجر روز اوّل تا مغرب روز سوم در مسجد بماند و در این مدّت از مسجد خارج نشود، جز برای انجام کارهای لازم عرفی یا شرعىِ واجب یا مستحب، مانند: حمّام رفتن، عیادت و تشییع جنازه.

۴. روزه‏دارى

سومین رکن اعتکاف، روزه‏داری در طول مدّت اعتکاف است. در طول سال، در هر زمانی که انسان بتواند دست کم، سه روز پیاپی در مسجد اقامت کند و روزه بگیرد، اعتکاف او صحیح است. از این رو، اعتکاف در زمانی که مصادف با دو عید قربان و عید فطر شود، صحیح نیست.

همچنین کسانی که به هر دلیل نمى‏توانند روزه بگیرند، اعتکافشان صحیح نیست. گفتنی است لازم نیست که روزه آنها اختصاص به اعتکاف داشته باشد؛ بلکه مى‏تواند روزه قضا و یا نذری باشد.

۵. پرهیز از مهم‌ترین آسیب‏های اعتکاف

اعتکاف، در حقیقت، وقف کردن خود برای عبادت، روی‌آوری تام و کامل به خداوند سبحان و روگردانی از غیر اوست. بنا بر این، هر کاری که کمترین منافاتی با این معنا داشته باشد، آسیب اعتکاف شمرده مى‏شود و اجتناب از آن، ضروری است.

آسیب‏های اعتکاف را به دو دسته مى‏توان تقسیم کرد:

دسته اوّل: آسیب‏هایی که بنیان اعتکاف را ویران مى‏سازند و موجب بطلان آن مى‏شوند. این گونه آسیب‏ها، «محرّمات اعتکاف» نامیده مى‏شوند که مهم‏ترین آسیب‏های اعتکاف‏ اند و اجتناب از آنها رکن اعتکاف شمرده می‌شود.

دسته دوم: آسیب‏هایی که موجب کاهش برکات این عمل عبادی

1.. ر. ک: تحریر الوسیلة: ج ۱ ص ۳۰۵.


فرهنگ‌نامه اعتکاف
20

النبی صلّی الله علیه و آله، مسجد جامع کوفه و بصره) اختصاص داشته باشد؛ زیرا چنان که برخی از فقها فرموده‏اند، این احتمال سبب می‏شود که نوع مکلّفان، از این عبادت محروم شوند.۱ بسیاری از فقیهان متأخّر و معاصر نیز طبق این حدیث و احادیث مشابه آن فتوا داده‏اند.۲

در برابر این فتوا، شماری دیگر از فقیهان مانند: شیخ طوسى، سیّد مرتضی و ابن زهره، بر این باورند که اعتکاف، جز در مساجد چهارگانه (مسجد الحرام، مسجد النبى صلّی الله علیه و آله، مسجد جامع کوفه و بصره) صحیح نیست.۳

برخی فقیهان معاصر نیز بنا بر احتیاط واجب، صحّت اعتکاف را مختص به مساجد چهارگانه دانسته‏اند؛۴ امّا همین فقها، معتقدند می‏توان اعتکاف را در سایر مساجد جامع به قصد رجا (به امید مطلوب بودن و ثواب الهى) انجام داد؛ ولی در هر صورت، در مساجدی که به افراد ویژه‏ای اختصاص

1.. آیة اللّٰه‏ سیّد احمد خوانسارى فرموده: «و احتمال إرادة المعصوم من قوله "إمام عدل" بعید جدّاً للزوم حرمان نوع المکلّفین من هذه العبادة؛ این‌که مراد از "امام عادل" امام معصوم باشد، احتمالی بعید است؛ زیرا موجب محرومیت نوع مکلّفان از این عبادت می‌شود». (جامع المدارک: ج ۲ ص ۲۴۶).

2.. مانند: محقّق سبزوارى (ذخیرة المعاد فى شرح الإرشاد: ج ۲ ص ۵۴۰)، شیخ حرّ عاملى (هدایة الاُمّة إلى أحکام الأئمّة: ج ۴ ص ۲۹۹)، کاشف الغطا (کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغرّاء: ج ۴ ص ۹۸)، صاحب جواهر (جواهر الکلام: ج ۱۷ ص ۱۷۱)، صاحب عروه (العروة الوثقى المحشّى: ج ۳ ص ۶۷۲)، ملّا احمد نراقى (مستند الشیعة فی أحکام الشریعة: ج ۱۰ ص ۵۵۴) و آیات عظام: آقا ضیا (العروة الوثقى المحشّى: ج ۳ ص ۶۷۲)، سیّد محسن حکیم (منهاج الصالحین المحشّى لحکیم: ج ۱ ص ۴۰۳)، سیّد ابو القاسم خویى (منهاج الصالحین: ج ۱ ص ۲۹۰)، سیّد احمد خوانسارى (جامع المدارک: ج ۲ ص ۲۴۶)، گلپایگانى (وسیلة النجاة مع الحواشى الگلپایگانى: ج ۱ ص ۲۶۴)، شهید صدر (الفتاوی الواضحة: ص۶۵۸، سیّد عبد الأعلى سبزوارى (مهذّب الأحکام: ج ۱۰ ص ۳۷۲)، فاضل لنکرانى (الأحکام الواضحة: ص ۲۶۹)، بهجت (جامع المسائل: ج ۱ ص ۶۱۳)، تبریزى (آشنایى با احکام اعتکاف: سایت WWW.pajoohe.com/fa/index.php)، وحید خراسانى (منهاج: ج ۲ مسئلۀ ۱۰۷)، صافى گلپایگانى (پاسخ کوتاه به ۵۷۰ پرسش از احکام: ش ۲۸۱)، سیستانى (منهاج الصالحین: ج ۱ ص ۳۴۳)، شبیرى زنجانى (استفتائات احکام: سؤال ۳۴) و مکارم شیرازى (اعتکاف عبادتى کامل: سؤال ۲۳).

3.. الإقتصاد الهادی إلی طریق الرشاد: ص۲۹۶، الإختصار فی انفردات الإمامیّة: ص ۲۰۰، غنیة النزوع: ص۱۴۶.

4.. مانند: امام خمینى (وسیلة النجاة مع حواشى الإمام: ص ۲۵۹) و مقام معظّم رهبرى (سایت: khamenei.ir).

  • نام منبع :
    فرهنگ‌نامه اعتکاف
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری محمّدحسين صالح آبادي عبدالهادي مسعودي
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 11993
صفحه از 351
پرینت  ارسال به