استغفار، اُنس با خداوند سبحان و کتاب خدا، اُنس با کتاب‌هایی که معرفت دینی انسان را تقویت می‏کنند.

در ادامه این فصل، به سحرخیزی و نافله شب، اعمال ویژه ماه رجب، و شماری از زیباترین و پرمحتواترین دعاها و مناجات‏های رسیده از اهل بیت علیهم السّلام اشاره شده که موجب بهره‌گیری بیشتر از برکات اعتکاف‌اند.

در باره دعاها و اعمالی که در فصل ششم آمده، چند نکته شایان توجّه است:

۱. انجام همه اعمالی که در این فصل آمده، ضروری نیست؛ بلکه هدف از آوردن آنها این است که معتکف بتواند متناسب‏ترین آنها با حال خود را انتخاب کند. آنچه مهم و مؤثّر است، این است که اعمالِ یاد شده با نشاط و حضور قلب انجام شوند. از این رو، کسانی که با زبان عربی آشنا نیستند، بهتر است از متن فارسی دعاها نیز استفاده کنند.

۲. ذکر اعمال ویژه ماه رجب در این فصل، به دلیل استقبال عمومی از اعتکاف در این ماه است.

۳. بجز اعمال ویژه ماه رجب، اهتمام به تداوم بهره‏گیری از سایر برنامه‏هایی که در این فصل آمده بویژه تقیّد به سحرخیزی و نافله شب، در طول سال، موجب استمرار و تقویت نورانیت حاصل از اعتکاف خواهد گردید.

سپاس از همکاران

از همه دست‏اندرکاران ساماندهی و آماده‌سازی نهایی این فرهنگ‌نامه بویژه فاضل گرامی جناب آقای محمّدحسین صالح‏آبادی که در جمع‌آوری شماری از احادیث آن مرا یاری داد، صمیمانه سپاس‌گزارم. همچنین از استاد گران‌قدر، حجّة الإسلام و المسلمین عبد الهادی مسعودى، که ترجمه این

فصل اوّل، شامل ره‌نمودهایی در باره فضیلت اعتکاف، شروط و آداب آن، همراه با بیان بافضیلت‏ترین مکان و زمان این عبادت است.

فصل دوم، ابتدا به نخستین عمل واجب در اعتکاف، یعنی اقامت در مسجد پرداخته است. از این رو، فضیلت حضور در مسجد و ملازمت با آن، فضیلت نماز خواندن و تعلیم و تعلّم در مسجد، و نیز برکات مسجد بیان شده است. سپس دومین عمل واجب اعتکاف یعنی روزه‏داری آمده است.

در فصل سوم، آثار و برکات روزه، تبیین مى‏گردد.

در کشور ما ایران، اعتکاف در ایّام البیض رجب (سیزدهم، چهاردهم و پانزدهم رجب) تقریباً به صورت یک فرهنگ مورد استقبال قرار گرفته است. از این رو در فصل چهارم فرهنگ‌نامه، عظمت ماه رجب و گستردگی رحمت الهی در آن و نیز فضیلت روزه‌داری آن بویژه سه روز میانی ماه بیان شده است.

فصل پنجم به برکات یاد خدا اختصاص دارد. از آن جا که اصلى‏ترین رکن اعتکاف، یاد خداست،^۱ همه برکاتی که در این فصل برای یاد خداوند سبحان بیان شده، برکت‏های اعتکاف نیز هست؛‌ بلکه برکات یاد خدا برای معتکف، مضاعف خواهد بود؛ زیرا معتکف، روزه‏داری است که همه قیود زندگی روزمرّه را رها کرده، در خانه خدا اقامت گزیده، با خالق خود خلوت نموده، و روی از هر چه غیر اوست، برتافته است. بنا بر این، برکات روزه‏داری و اقامت در مسجد نیز بر آثار ذکر، افزوده مى‏شود و به عبارتى، یاد خدا عمق بیشتری در جان پیدا می‏کند و طبعاً برکات مضاعفی نصیب معتکف مى‏گردد.

در فصل ششم، که پایان‌بخش این فرهنگ‌نامه است، ره‌نمودهایی ارائه شده که اهتمام به آنها، موجب تقویت آثار اعتکاف است، مانند: کثرت ذکر و