حکم خواندن خطبه‏های نماز جمعه قبل از ظهر

در باره حکم خواندن خطبه‏هاى نماز جمعه قبل از ظهر، سه نظريه وجود دارد:

۱. خواندن هر دو خطبه قبل از ظهر جايز است، به گونه‏اى که وقتى خطيب خطبه دوم را به پایان می‌برد، ظهر شده باشد، ولى احتياط مستحب آن است، که هنگام ظهر، خطبه‏ها خوانده شود و تأخیر نیفتد.

شمارى از آیات عظام مانند: امام خمينى، اراکى، فاضل، گلپايگانى، صافى و خامنه‏اى، قائل به اين نظر هستند.

۲. خواندن خطبه‏هاى نماز جمعه، قبل از ظهر واجب است. ظاهراً تنها «ابن حمزه» از فقيهان سده‏هاى پيشين، اين نظريه را مطرح کرده است.

۳. خواندن خطبه‏هاى نماز جمعه، قبل از ظهر جايز نيست. اين نظريه را برخى از آیات عظام همچون: مکارم شیرازی، تبريزى و بهجت پذيرفته‏اند. شايان ذکر است که با توجّه به اختلاف نظر مراجع تقليد درباره جواز خواندن خطبه جمعه قبل از ظهر، شايسته است، امامان محترم جمعه، بعد از زوال، خطبه‏ها را آغاز کنند تا مشکلى براى شرکت‌کنندگان پيش نيايد، و يا اگر قبل از ظهر، خطبهٔ اوّل را شروع کردند، پس از زوال، واجبات خطبه را اعاده نمايند.

۱۰۱.امام رضا علیه السلامـ در بیان آن دسته از حکمت احکام که فضل بن شاذان، آنها را نقل کرده ـ: اگر گفته شود: چرا خطبه قرار داده شده؟ پاسخ داده می‏شود: زیرا نماز جمعه، همایشی فراگیر است و خداوند خواسته تا امام، راهى براى اندرز دادن به آنان، تشويقشان به اطاعت خدا، و ترساندنشان از نافرمانى داشته باشد، و آنان را به آنچه مصلحت دين و دنيايشان در آن است، آگاه نمايد، و نيز آنان را از اوضاع زمانه و کارهايى که مايه زيان و سود آنان است، باخبر سازد.
اگر گفته شود: چرا دو خطبه قرار داده شده؟ پاسخ داده می‏شود: از آن رو که خطبه‏ای برای ثناگویی و ستایش و تقدیس خدای عزّ و جلّ باشد و خطبه‏ای دیگر برای [بیان] نیازها و اتمام حجّت و هشدار دادن و دعا کردن و امر و نهی‏ کردن از آنچه مایه مصلحت و تباهی است و او قصد دارد آنها را آموزش دهد.^۱