67
فرهنگ‌نامهٔ نماز جمعه

بخوانند و [امام] ردا و عمامه بر تن کند و به کمان یا عصایی تکیه دهد.۱

۴/۶

یادآوری آنچه برای دنیا و آخرت مردم سودمند است

۹۹.صحیح مسلمـ به نقل از جابر بن سَمُره ـ: پیامبر صلی الله علیه و اله دو خطبه می‏خواند که میان آنها می‏نشست. قرآن تلاوت می‏کرد و به مردم تذکّر می‏داد.۲

۱۰۰.امام باقر علیه السلامـ در بیان چگونگی ایراد خطبه نماز جمعه ـ: خطبه نخست: «ستایش از آن خداست. او را مى‏ستاييم و از او مدد مى‏جوييم، و از پیشگاهش آمرزش و هدایت می‏طلبیم و از شرارت‏هاى نفْسمان و زشتى‏هاى اعمالمان به خدا پناه مى‏بريم. هر که را خدا هدايت کند، گم‌راه‌کننده‏ای برایش نیست و هر که را گم‌راه کند، هدايتگری برای او نخواهد بود.
گواهی می‌دهم که معبودی جز خدا نیست. یگانه است و بی شریک. گواهی می‌دهم که محمّد، بنده و فرستاده اوست. وی را برای ولایت خویش برگزید و رسالت خود را ویژه‌اش گردانْد و با پیامبری، او را بزرگ داشت، در حالی که امانتدار غیب و نهان او بود و مایه رحمت جهانیان. درود و سلام خدا بر محمّد و خاندانش.
ای بندگان خدا! شما را به تقوای الهی سفارش می‌کنم و از کیفرش می‌هراسانم؛ چرا که خداوند، آنان را که پرهیزگاری کرده‌اند، با رستگاری‌شان می‌رهانَد، نه بدی به آنان می‌رسد و نه اندوهگین می‌شوند، و کسانی را که از او ترسان باشند، بزرگ می‌دارد، و از شرّ آنچه از آن می‌هراسند، حفظشان

1.. إذا كانوا سَبعَةً يَومَ الجُمُعَةِ، فَليُصَلّوا في جَماعَةٍ، وَليَلبَسِ البُردَ وَالعِمامَةَ وَيَتَوَكَّأُ عَلىٰ قَوسٍ أو عَصاً(تهذیب الأحکام: ج۳ ص۲۴۵ ح۶۶۴، منتقی الجمان: ج۲ ص۱۰۹).

2.. كانَت لِلنَّبيّ صلی الله علیه و اله خُطبَتانِ يَجلِسُ بَينَهُما، يَقرَأُ القُرآنَ ويُذَكِّرُ النّاسَ(صحیح مسلم: ج۲ ص۵۸۹ ح۳۴، سنن أبی داود: ج۱ ص۲۸۶ ح۱۰۹۴).


فرهنگ‌نامهٔ نماز جمعه
66

می‌خوانَد؟ ـ: ایستاده خطبه می‏خوانَد؛ زیرا خداوند می‏فرماید: (و تو را ایستاده رها کردند(.۱

۹۶.امام صادق علیه السلام: نخستین کسی که نشسته خطبه خواند، معاویه بود. وی به خاطر دردی که در زانوان خود داشت، در این باره از مردم اجازه طلبید. او یک خطبه را نشسته و یک خطبه را ایستاده می‏خواند و میان آنها می‏نشست.
سپس حضرت فرمود: «خطبه، آن هم به صورت ایستاده، باید دو خطبه باشد و بی آن که سخنی بگوید، وسط آن دو، اندکی بنشیند، آن قدر که دو خطبه از هم جدا شود».۲

۴/۵

تکیه دادن به عصا یا اسلحه

۹۷.سنن ابن ماجهـ به نقل از سعد بن عائذ انصاری ـ: پیامبر خدا صلی الله علیه و اله هر گاه در جنگ سخنرانی می‏کرد، با تکیه بر کمانی سخن ‏می‏رانْد و هر گاه در نماز جمعه خطبه می‏خواند، با تکیه بر عصایی خطبه می‏خوانْد.۳

۹۸.امام صادق علیه السلام: هر گاه در روز جمعه، هفت نفر باشند، نماز را به جماعت

1.. يَخطُبُ قائِماً فَإِنَّ اللّهَ‏ يَقولُ: (وَ تَرَكُوكَ قَائِمًا( (تفسیر القمی: ج۲ ص۳۶۷، بحار الأنوار: ج۸۹ ص۱۸۵ ح۲۲).

2.. إنَّ أوَّلَ مَن خَطَبَ وهُوَ جالِسٌ مُعاوِيَةَ، وَاستَأذَنَ النّاسَ في ذٰلِكَ مِن وَجَعٍ كانَ في رُكبَتَيهِ، وكانَ يَخطُبُ خُطبَةً وهُوَ جالِسٌ وخُطبَةٌ وهُوَ قائِمٌ، ثُمَّ يَجلِسُ بَينَهُما.
ثُمَّ قالَ: الخُطبَةُ وهُوَ قائِمٌ خُطبَتانِ، يَجلِسُ بينَهمُا جَلِسَةً لا يَتَكَلَّمُ فيها قدرَ ما يَكونُ فَصلٌ ما بَينَ الخُطبَتَينِ(تهذیب الأحکام: ج۳ ص۲۰ ح۷۴، عوالی اللآلی: ج۲ ص۵۸ ح۱۵۷).

3.. إنَّ رَسولَ اللّهِ صلی الله علیه و اله كانَ إذا خَطَبَ فِي الحَربِ خَطَبَ عَلىٰ قَوسٍ، وإذا خَطَبَ في الجُمُعَةِ خَطَبَ عَلىٰ عَصاً(سنن ابن ماجة: ج۱ ص۳۵۲ ح۱۱۰۷، السنن الكبرى: ج۳ ص۲۹۲ ح۵۷۵۱).

  • نام منبع :
    فرهنگ‌نامهٔ نماز جمعه
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری شهری؛ مرتضي خوش نصيب
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1395
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 14466
صفحه از 137
پرینت  ارسال به