۴۰.پیامبر خدا صلی الله علیه و اله: برخی مردم جز گهگاهی۱، به نماز جمعه نمىآیند و برخی از آنان خداوند را جز با کماعتنايى، ياد نمىکنند.۲
۴۱.امام علی صلی الله علیه و اله: گاه یکی از شما در بیابان [و محلهای دور افتاده] ساکن میشود و جز روز جمعه، به مسجد نمیآید. آن گاه دورتر میرود و یک هفته در میان به [نماز] جمعه میآید. سپس دورتر میرود تا آن که به نماز جمعه نمیآید و خداوند بر دلش مُهر مینهد.۳
۴۲.امام باقر علیه السلام: هر کس که سه نماز جمعه را پياپى ترک کند، خداوند بر دل او مُهر مىنهد.۴
۴۳.امام باقر علیه السلام: نماز جمعه، واجب است و با وجود امام، گرد هم آمدن در آن، واجب است و اگر بیدلیل، سه جمعه پیاپی، [نماز جمعه] ترک شود، سه واجبْ ترک شده است و کسی جز منافق، سه واجب را ترک نمیکند.۵
1.. احتمال دارد سخن برخی لغتشناسان عرب و از جمله فیومی در المصباح المنیر مبنی بر این که گاه از واژۀ «قلّت»، «عدم» قصد میشود ـ مثلاً «قليل الخیر» یعنی فردی که هیچ کار خیری نمیکند ـ مختص به واژۀ قلّت نباشد و در لغات مشابه نیز جریان داشته باشد. در این صورت، معنای حدیث به رغم ظاهر واژگانی خود ـ که در آن «نزر» به معنای «قلّت» به کار رفته ـ میتواند به این معنا باشد: برخی مردم هیچگاه به نماز جمعه نمىآیند و برخی از آنان، خداوند را هرگز ياد نمىکنند.
2.. مِنَ النّاسِ مَن لا يَأتِي الجُمُعَةَ إلّا نَزراً، ومِنهُم مَن لا يَذكُرُ اللّهَ إلّا هَجراً (تفسیرالقمّی: ج۱ ص۲۹۱، كنز الفوائد: ج۱ ص۲۱۶).
3.. يوشِكَ أحدَكُمُ أن يَتَبَدّىٰ حَتّىٰ لا يَأتِيَ المَسجِدَ إلّا يَومَ الجُمُعَةِ، ثُمَّ يَستَأخِرَ حَتّىٰ لا يَأتِيَ الجُمُعَةَ إلّا مَرَّةً ويَدَعُها مَرَّةً، ثُمَّ يَستَأخِرُ حَتّىٰ لا يَأتِيهَا، فَيَطبَعُ اللهُ عَلىٰ قَلبِهِ(دعائم الإسلام: ج۱ ص۱۸۰، بحار الأنوار: ج۸۹ ص۲۵۴ ح۷۱).
4.. مَن تَرَكَ الجُمُعَةَ ثَلاثَ جُمَعٍ مُتَوالِيَةٍ طَبَعَ اللهُ عَلىٰ قَلبِهِ(تهذیب الأحکام: ج۳ ص۲۳۸ ح۶۳۲، ثواب الأعمال: ص۲۷۶ ح۳).
5.. صَلاةُ الجُمُعَةَ فَريضَةٌ، وَالاِجتِماعُ إلَيها فَريضَةٌ مَعَ الإِمامِ، فَإِن تَرَكَ مِن غَيرِ عِلَّةٍ ثَلاثَ جُمَعٍ مُتَوالِيَةٍ تَرَكَ ثَلاثَ فَرائِضَ، ولا يَدَعُ ثَلاثَ فَرائِضَ مِن غَيرِ عِلَّةٍ الا مُنافِقٌ(ثواب الأعمال: ص۲۷۷ ح۴، الأمالی، صدوق: ص۵۷۳ ح۷۸۲).